پرسش:
یكی از اهل سنت جدیدا كتابی منتشر كرده كه دولت عربستان آن را بین حجاج ایرانی پخش می كند به بعضی از اشكالات می پردازم امیدوارم جواب كافی ارائه شود:
نام و نام گذاری از شعائر است و كسی نام دشمن خود را بر فرزندان نمی گذارد چگونه است كه اهل بیت از نامهای ابوبكر عمر عثمان و معاویه و....استفاده كرده اند...نویسنده حتی مدعی است نام سه تن از پسران علی علیه السلام ، ابوبكر عمر عثمان بوده است كه در كربلا با برادر خود شهید شده اند و مدعی است كه امام حسین و امام حسن ع نیز فرزندانی به همین نامها داشته اند و این نام گذاریها را دلیل محبت بین اهل بیت و ابوبكر عمر عثمان دانسته است.....
پاسخ:
با سلام و ادب
برخی از مورخان در زمره نامهاي فرزندان امامان معصومعليهم السلام نامهاي خلفا، همانند نام عمر به چشم ميخورد و از جمله آن ابوبكر بن علي بن ابي طالب را ذكر كردهاند كه در كربلا به شهادت نايل آمد. نيز افراد زير:
عمر بن علي بن ابي طالبعليهالسلام از شهداي كربلا
عمر بن حسن بن عليعليهالسلام از شهداي كربلا
عمر بن حسين بن عليعليهالسلام از شهداي كربلا
عثمان بن علي بن ابي طالبعليهالسلام از شهيدان كربلا
و عمر بن علي بن حسين بن عليعليهالسلام كه امام سجادعليهالسلام فرزندش را "عمر" نامگذاري نمود.
اما آیا نام گذاری در آن زمان و فرهنگ از شعائر بود ؟ و آیا نام های مذکور در آن زمان «علم » برای همان اشخاص مورد نظر اهل سنت بود ؟ با رجوع به تاریخ می بینیم که هر دو مورد نادرست است. عربها براي خود يك سري نامهاي متداول داشتهاند كه بعضاً "عَلَم" بوده و معناي خاصي نداشته و بعضي از آن ها معنا داشته مانند معاويه و حارث كه مربوط به فرهنگ آن زمان جامعه بوده است، كه از جمله آن: ابوبكر، عثمان، عمر، معاويه، عمر، يزيد و.... ميباشد اين اسامي در فرهنگ زمان امامان پيشين مطلوب و مرسوم بود و امروز هم در بسياري از كشورها و مناطق عرب نشين، اين اسمها مورد پسند مردم است و مردم فرزندانشان را بدين گونه نامگذاري ميكنند، بیب آنکه حکایت از اشخاص خاصی نماید.
در همان زمانی که افراد دیگری نیز به نام عمر و عثمان زندگی می کردند و این نام اختصاصی آنان نبوده است ، اما پس از گذشت سالیان و قرن ها ، این نام ها علم برای افراد خاصی مانند خلفه اول و دوم و سوم شده است.
به همین خاطر می بینیم که همه و حتی حضرت علی از این نام ها بر روی فرزندان خود می گذاشتند، ليكن بعد از حادثه كربلا و ستمهاي خلفا و بني اميه، فاصله فرهنگي بين شيعه و سني روز به روز بيشتر گرديد و رفته رفته در فرهنگ شيعه يك سري اسمها رواج يافت و يك سري اسمها از رونق افتاد. شيعيان در قرن دوم به بعد كوشيدند با نامگذاري فرزندان خويش به نامهاي پيامبر و اهل بيت و صحابه باوفايشان، به نوعي در پي زنده كردن ارزشها برآيند. اين فرهنگ برگرفته از رهنمودهاي امامانعليهمالسلام ميباشد. برعكس آناني كه چهرههاي بارز دشمني با پيامبرعليهمالسلام و اهل بيت مكرمشان بودند، همانند ابوسفيان، معاويه،یزید و... نامهاي آنان در اسم گذاريهاي شيعيان از رونق افتاد و كم كم متروك شد. اين سخن مربوط به قرنهاي بعدي است.
اگر در بين اسامي فرزندان امامانعليهمالسلام دقت شود، متوجه می شویم که اگر چه در زمان علی 0ع) چون این نام ها مروبوط به فرهنگ آن دوره بود ، نه علم برای افراد خاص ، بر روی فرزندان خود می گذاشتند ، اما در امامان متاخر ، به هیچ وجه از این نام ها در میان فرزندان آنها خبری نیست.
بنابراين اسم گذاريها برگرفته از فرهنگ اجتماعي است و در زمان امام علی عليهالسلام اين امر؛ يعني نامگذاري به اسم عمر به معنای دوستی با او نبوده است ، اما وجود این نام ها در میان فرزندان امام رضا و... شاید می توانست به این معنا باشد.