چرا خداوند شيطان را آفريده كه مردم را گمراه كند؟

پرسش:
چرا خداوند شيطان را آفريده كه مردم را گمراه كند؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
پيش از پاسخ دادن، چند سؤال از شما مى‌پرسم: چرا عده‌اى چاقو مى‌سازند؟ چاقويى كه با آن شكم افراد را مى‌توان دريد؟! چرا برق را اختراع كرده‌اند كه جان انسان‌هاى بى‌گناه را مى‌گيرد؟ اين پرسش‌ها را درباره استفاده از گاز، اتومبيل، هواپيما و... هم مى‌توان پرسيد. پاسخ همه اين سؤال‌ها اين است كه اصل ساختن چاقو خوب و سودمند است، ولى افرادى كه استفاده نابه جا مى‌كنند بايد مجازات شوند. اختراع برق مفيد است و كسانى كه بى‌توجهى كنند بايد هشيار شوند. در ساير مثال‌ها هم اصل اختراع و استفاده از وسايل خوب است، ولى بايد از استفاده‌هاى بى‌مورد و بدپرهيز شود.
درباره شيطان نيز همين طور است خداوند شيطان را پليد و موذى و بد نيافريده، بلكه شيطان موجودى بود كه به فرموده حضرت على(عليه السلام)شش هزار سال خدا را عبادت مى‌كرد.[1] او آن قدر خوب و عابد بود كه هرچند فرشته نبود، در زمره فرشتگان قرار گرفته بود. پس در آغاز، پاك آفريده شده بود و هدف از آن گمراه كردن مردم نبود، ولى از اختيارى كه خداوند به او داده بود سوء استفاده كرد و در زمره گناه‌كاران قرار گرفت.
نكته ديگرى كه بايد به آن توجه كنيم اين است كه: از نظر آفرينش نيزوجود شيطان براى افراد خوب و مؤمنان نه تنها زيان بخش نيست، بلكه وسيله تكامل است. خداوند ما را آزاد آفريده و راه خوب و بد را به ما نشان داده است.
خداوند، فرشتگان، عقل و... ما را تشويق مى‌كنند كه در مسير حق قرار گيريم. و شيطان نيز هيچ تسلّطى بر ما ندارد، بلكه تنها ما را تشويق مى‌كند كه در مسير باطل قرار گيريم و در اين كشاكش و ميدان مبارزه است ،كه انسان پيش‌رفت مى‌كند و مى‌تواند مراحل تكامل را يكى پس از ديگرى طى كند.[2] براى آگاهى بيشتر مى‌توانيد كتاب‌هاى چهره شيطان در قرآن، نوشته محمد ناصرى و كتاب جن و شيطان، نوشته عليرضا رجالى تهرانى را بخوانيد.

[1]. نهج البلاغه، خطبه 192 (خطبه قاصعه).
[2]. تفسير نمونه، ج 1، ص 194، ج 27، ص 459.