بعضى از همسايه های ما مشكلات اخلاقى دارند آیا لازمه ارتباط با چنین همسایه ای؟

پرسش:

بر اساس احاديث بايد از حال همسايه خود آگاه باشيم، از طرفى بعضى از همسايه های ما مشكلات اخلاقى دارند، در اين صورت چه بايد كرد؟ اگر مشكلات اخلاقى ثابت نشود، چه بايد كرد؟

پاسخ:

با سلام و ادب

حق همسايه چنان سنگين و احترامش لازم است كه اميرالمؤمنين(ع) فرمود: »درباره همسايگان از خدا بترسيد كه اين سفارش پيغمبر شما است. پيوسته در مورد همسايگان سفارش مى‏كرد تا بدان جا كه گمان برديم آن‏ها را وارث يكديگر معرفى خواهد كرد«(1).
 امام صادق(ع) فرمود: »هر كس به خدا و روز جزا ايمان دارد، بايد به همسايه‏اش احترام و اكرام نمايد(2). خوش‏همسايگى و تكريم همسايه، خانه‏ها را آباد، عمر را طولانى(3) و رزق و روزى را زياد می‌گرداند«(4).
 مفهوم آگاهى از همسايه
 منظور از آگاه بودن از همسايه يا رعايت حقوق وى، ارتباط و رفت و آمد و همنشينى يا هم‏صحبت شدن به مدت طولانى نيست تا بر فرض ثابت شدن فساد اخلاقى و ترس از تأثير پذيرى از فساد اخلاقى او مطرح باشد يا مورد تهمت قرار گيرد بلكه به اين معنى است كه »وقتى او را ديديد، احترامش بگذاريد. در سلام به او پيش‏دستى كنيد اما صحبت و گفتگوى با وى را طولانى نكنيد(5). اگر از شما يارى خواست، به او كمك كنيد. اگر محتاج بود و از شما وام خواست، به او بدهيد. اگر خير و خوشى به او رسيد، به وى تبريك و تهنيت بگوييد. اگر بيمار شد از وى عيادت كنيد - اما مدت حضورت نزد بيمار كوتاه باشد - و اگر مصيبتى بر وى وارد شد، تسليت و دل‏داريش دهيد. اگر مُرد، به تشييع جنازه‏اش حاضر شويد(6)و... بنابر اين حق همسايه را در مدتى كه روايات گفته‏اند، رعايت كنيد، اشكال ندارد. پاسخ را با ذكر حديثى به پايان مى‏بريم. على(ع) فرمود: «شايسته است همسايگان به ديدار همديگر روند يا همسايگى را ترك گويند»(7). اگر از جانب همسايه مورد اذيت و آزار قرار مى‏گيرند، حق اذيت كردن آن‏ها را ندارد؛ حق نفرين و لعن آنان را نيز ندارند، زيرا نفرين همسايه مستجاب نمى‏شود، بلكه خانه خود را بفروشد و جاى ديگر برود.(8)

1 – بحارالانوار، ج71، ص 153.
2 -  بحجة‌البیضا، ج6، ص 131.
3 – اصول کافی، ترجمه سید جواد مصطفوی، ج4، ص 492.
4 – سفینه‌البحار، ج6، ص 131.
5 – محجةالبیضا، ج3، ص 424.
6 – بحارالانوار،‌ج78، ص 94.
7 – نهج‌البلاغه ابن ابی‌الحدید، ج20. ص 322.
8 – مستدرک‌الوسائل، ج2، ص 80.