طبق آيه 23 سوره نساء چرا دو خواهر نمى توانند زن يك مرد شوند؟

پرسش:
با توجه به آيه 23 سوره نساء چرا دو خواهر نمى توانند زن يك مرد شوند؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
در آيه 23 سورة نساء ازدواج با چند گروه، از زنان حرام شمرده شده است. يكى از اين گروه ها، خواهرزن است (و اَن تَجمَعوا بَينَ الاُختَينِ اِلاّ ما قَد سَلَفَ ... ؛ و نيز [حرام است بر شما] كه جمع ميان دو خواهر كنيد مگر آنچه در گذشته واقع شده است ... .)
در روايتى از حضرت امام موسى بن جعفر(عليه السلام) علت حرمت ازدواج با خواهرزن، حفظ اسلام دانسته شده و تأكيد شده است كه چنين حكمى در اديان ديگر نيز وجود دارد.[1]
علامه طباطبايى؛ در ذيل آيه توصيفى درباره فلسفه حرمت ازدواج با اين چند گروه از زنان داده اند كه شايد بتوان آن را توضيحى براى اين حديث قرار داد.
ايشان مى فرمايند: اسلام براى جلوگيرى از فحشا و زنا در جامعه، كه بنياد هر خانواده و جامعه اى را ويران مى كند، دو راه كار تبيين كرده است:
1. وجوب حفظ حجاب از سوى زنان نامحرم؛
2. حرمت ازدواج با محارم و برخى زنان از جمله خواهر زن. علت حرمت ازدواج با اين گروه آن است كه در خانواده معمولا مرد، با اين چند گروه سرو كار دارد و با آنان نشست و برخاست مى كند. اين اختلاط ممكن است ذهن انسان را منحرف و او را به سوى اميال حيوانى سوق دهد. لذا در اين گروه ها تنها به حرمت زنا اكتفا نشده و افزون بر آن ازدواج با آنان حرام دانسته شد تا انسان چشم طمع را براى رسيدن به آنان بسته و اميال حيوانى را در خود به كلى بميراند.[2]
حكمت ديگرى كه براى حرمت چنين ازدواجى مى توان بيان كرد اين است كه:
دو خواهر به حكم نسب و پيوند طبيعى نسبت به يكديگر علاقه شديد دارند؛ ولى هنگامى كه رقيب هم شوند طبعاً نمى توانند آن علاقه سابق را حفظ كنند و به اين ترتيب يك نوع تضاد عاطفى در وجود آن ها پيدا مى شود كه براى زندگى آنان زيان بار است؛ زيرا هميشه انگيزه «محبت» و «رقابت» در وجود آنان در حال كشمكش و مبارزه خواهد بود.[3]

[18]. علل الشرايع، شيخ صدوق، ج 2، ص 498.
[19]. الميزان، علامه طباطبايى، ج 4، ص 314.
[20]. تفسير نمونه، ج 3، ص 331.