بين اراده الهي و اراده انسان چه رابطه اي وجود دارد؟

پرسش:

بين اراده الهي و اراده انسان چه رابطه اي وجود دارد؟

پاسخ:

كار ما با اراده خود ما رابطه عللي و معلولي دارد، ما بايد اراده كنيم تا كاري انجام گيرد تا اراده نكنيم كار تحقق نمي يابد، اما همين علت و معلول و نيز مبادي ديگر همه متعلق اراده الهي است. از اين رو گفته شده اراده الهي در طول اراده انسان است؛ يعني تا اراده الهي نباشد اراده انسان معنا ندارد، اما اين سخن به معناي نفي اختيار نيست؛ زيرا انتخاب و اختيار از ويژگي هاي انسان است همان طوري كه اصل وجود انسان و اصل كار و كوشش او مورد اراده و خواست خداوند مي باشد.

شيوه و صفت كار نيز مورد خواست خدا است؛ يعني خداوند اراده كرده است كه انسان با اراده خود كاري را انجام دهد يا ترك كند. پس اراده خدا جانشين اراده انسان نيست تا جبر لازم آيد؛ يعني اين طور نيست كه يك كار يا به اراده انسان انجام شود يا به اراده خدا، بلكه كاري كه انجام مي گيرد از جهت اين كه با اراده انسان انجام شده منتسب به خود انسان است و از جهت اين كه خداوند مسبب الاسباب است و انسان با

اراده اش آفريده پروردگار است پس مي توان همان كار را به خدا نيز نسبت داد.