پرسش:
من دختری هستم كه در خانواده مذهبی بزرگ شده ام ولی دلم میخواهد مانند مجتهدان قلب پاکی داشته باشم و خالص و به خدای مهربان نزدیک شوم دوست دارم باطنی زیبا داشته باشم ؟ پس برایم بنویسید؟
پاسخ:
با سلام و ادب
اولين گام در مسير حركت به سوى خدا و تقرّب و نزديكى به او, است .
ايمان دو جنبه دارد نظرى و عملى . هر يك از آن داراى درجات و مراتبى است .
اولين درجهء ايمان نظرى شناخت و معرفت خدا و اعتقاد به وحدانيت او و عقيده بر اين كه نظام هستى قائم به تدبير و ارادهء او و متحرك به قدرت قيّومى او است و همهء موجودات در پيدايش و بقاء و هستى خويش به او نيازمندند. پس از آن , اعتقاد به فرشتگان به عنوان كارگزاران خداوند در نظام هستى و عقيدهء به وحى و نبوت همهء انبيا از حضرت آدم تا حضرت خاتم النّبيّين و اعتقاد به عالم برزخ وقيامت كبرى و حساب و كتاب , حشر و نشر و بهشت و جهنم از شعبه هاى ايمان نظرى است. .
ايمان عملى : ايمان عملى ثمرهء ايمان نظرى و ميوهء شناخت و آگاهى از حقيقت است . در سايه تسليم پروردگار و عمل بر اساس راه حقيقت است كه مي توان به مراتب كمال انساني و قرب الهي دست يافت.
اولاً: به مقتضاى اين آيه «آن ها كه در راه ما (با خلوص نيت ) جهاد كنند قطعاً به راه هاى خود, هدايت شان خواهيم كرد.» (1) مشمول عنايت ويژه حق قرارمى گيرد و در مسير دستيابى به معرفت و شناخت خداوند كه حق مطلق است هدايت مى شود.
ثانياً: نور معرفت و آفتاب ايمان وقتى درون دل راروشن ساخت و انسان را به ا و آشنا نمود و توانست خود را بشناسد و از آن چه انجام داده باخبر شد, يك تحوّل درونى و انقلاب فكرى وعقيدتى در او پديد مى آيد كه اصطلاحاً به آن توبه مى گويند. بنابراين , توبه اولين مرحله از مراحل سير به سوى خدا وتقرّب و نزديكى به او است . بدون توبه حقيقى ايمان در قلب استقرار پيدا نمى كند. حقيقت توبه , پشيمانى و ندمت ازخطاها و گناهان و كاهلى و سستى هاى گذشته است و علامت پشيمانى آه و حسرت و سوز و ناله اى است كه فضاى جان و روح توبه كننده را احاطه نموده باشد به گونه اى كه گناهانش تلخ ترين خاطرهء ذهنى او و ضجر آورترين موضوعى است كه هرگاه به ياد آن مى افتد, روحش آزرده مى گردد. بنابراين , منظور از توبه صرف گفتن ذكر نيست . تا وقتى كه شيرينى و حلاوت گناه در خاطر او است استغفرالله گفتن , نعوذ بالله ـ استهزاء نمودن خدا و ذكر او است . (2) كسى كه حقيقتاً از گناه پشيمان باشد عزمى راسخ بر ترك گناه دارد. بنابراين , بعد از توبه نخستين گام و اولين شرط براى حركت و سير به سوى خدا ترك گناه و انجام واجبات و اطاعت از اوامر الهى است.
پيامبر اكرم (ص) فرمود: ريشه و اساس دين و ديندارى ورع و اجتناب از گناهان است , و ساقه و سر آن اطاعت از خداست.
3- معرفت و شناخت چهارده معصوم و توسل و ارتباط با آنان :
ائمه سبيل اللّه يعنى راه خدا و باب الله به معناى درب ورود به مقام الوهيت و تقرب به ذات خدا هستند. همان طوري كه قرآن دستور مى دهد واتوا البيوت من ابوابها(3
امام باقر(ع) در تفسير و بيان مصداق آيه مى فرمايد: آنها امامان از آل محمد عليهم السلام وسبيل الله هستند.(4
اميرالمؤمنين (ع) در مقام تبيين آيهء مذكور فرمودند: ما اهل البيت همان خانه هايى هستيم كه خداوند دستور داده از راه درب هاى آن وارد شويد. ما اهل البيت , هم ـ خانه هاى خداـ هستيم و هم ـ دربهاى خانه ءخدا ـ.(5)
بنابراين , هر كس مى خواهد خدا را بشناسد و به خدا تقرّب جويد و به كمال نهايى عبوديّت و انسانيت نايل گردد بايد با احاديث و معارف بلند ائمه آشنا شود و با آن زندگى نمايد و برنامهء دنيا و آخرت خويش را بر اساس آن تنظيم كند و بداند بدون شناخت و ارتباط و اطاعت از امامان نيل به قرب الهى ميسر نيست . (6) هر كه خدا را طلب مى كند و تقرّب و نزديكى به او را جستجو مى نمايد بايد از شما اهل البيت آغاز كند و با شما باشد و هر كس توحيد خالص طلب مى كند و وحدانيت خدا رامى جويد, ولايت و اطاعت شما را مى پذيرد.
4-عمل صالح :
بعد از معرفت و شناخت و مشخص گشتن هدف و ايمان به آن نوبت به عمل مي رسد. ايمان بدون عمل صالح معنا ندارد.
امام صادق(ع)مي فرمود: الايمان لا يكون الاّ بعمل ;ايمان چيزى جز عمل نيست .(7
در حديث ديگرى كه از آن حضرت نقل شده آمده است : ايمان آن است كه طاعت خدا شود و گناهى محقق نگردد.(8)
از اميرالمؤمنين (ع)سؤال شد: آيا هر كس گواهى دهد به وحدانيت خدا و نبوت محمد بن عبداللّه او مؤمن است ؟ فرمود: پس واجبات خدا چه مى شود؟(9)
فردى به اما باقر(ع)عرض كرد: در زمان ما گروهى هستند كه مى گويند: هر كس به شهادتين اقرار كند او مؤمن است فرمود: اگر چنين بود پس چرا براى اجراى حدود, تازيانه مى خورند, يا اگر سرقت كنند دستشان قطع مى شود ـ آيادست مؤمن را قطع مى كنند؟ آيا بر مؤمن , حد اجرا مى كنند؟ در حالى كه خداى عزوجلّ مخلوقى گرامى تر از مؤمن نيافريده , زيرا فرشتگان و ملائك خدمتگذار مؤمنين هستند و مؤمنين در جوار رحمت خدايند و بهشت براى مؤمنين است . سپس فرمود پس چرا كسى كه واجبات را انكار كند, كافر است ؟(10)
پي نوشت ها:
(1.عنكبوت (29 آيهء 69
(2.المستغفرين ذنبٍ و يفعله كالمستهزىء بربّه (كلينى , اصول كافى , ج 2 ص 504
(3.بقره (2 آيهء 189
(4.سيد هاشم بحرانى , البرهان , ج 1 ص 190
(5.همان
(6.شيخ عباس قمى , مفاتيح الجنان , زيارت جامعهء كبيره .
(7.كلينى , اصول كافى , ج 3 ص 55
(8.همان .
(9.همان .
(10.همان .