پرسش:
چرا قرآن كريم در سوره بقره آيه 282 فرموده: گواهى دادن دو زن برابر يك مرد است؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
در اين باره كه چرا در گواهى دادن، دو زن در برابر يك مرد بايد باشد، به چند نكته اشاره مى شود:
اولا: اين گونه نيست كه در همه موارد شهادت دو زن برابر يك مرد است، بلكه مواردى هم هست كه گواهى يك زن نيز پذيرفته مى شود، مانند مسائلى كه مخصوص زنان است.
ثانياً: در مواردى كه گواهى و شهادت دو زن در حكم شهادت يك مرد است، بدين جهت كه تسلط بر كيفيت وقوع حادثه براى زنان با موانع بسيارى همراه است، قرآن كريم در اين باره مى فرمايد: (فَاِن لَم يَكونا رَجُلَينِ فَرَجُلٌ وامرَاَتانِ مِمَّن تَرضَونَ مِنَ الشُّهَدآءِ اَن تَضِلَّ اِحداهُما فَتُذَكِّرَ اِحداهُمَا الاُخرى؛[1]پس اگر دو مرد نبودند، مردى را با دو زن، از ميان گواهانى كه [به عدالت آنان]رضايت داريد گواه بگيريد تا اگر يكى از آن دو زن فراموش كرد اشتباه كرد زن ديگر، وى را يادآورى كند.)
دو تا زن براى اين است كه هر دو شاهد صحنه حادثه باشند و حضور در حادثه براى دادن گواهى براى زنان غالباً همراه با موانع است و مانند مردان آزاد نيستند؛ زيرا زن مشغول كارهاى خانه، تربيت كودك و مشكلات مادرى و گاهى موانع اخلاقى و احساسى است، لذا ممكن است آن صحنه اى كه ديده فراموش كند، يا كاملا در جريان
حادثه قرار نگيرد بنابراين دو تا زن در اين جريان حضور پيدا كنند تا اگر براى يكى اشتباهى رخ داد ديگرى او را متذكر كند.[2]
[1]. بقره/282.
[2]. زن در آئينه جلال و جمال، عبداللّه جوادى آملى، ص 346 ـ 347؛ ر.ك: آلاءالرحمن فى تفسير القرآن، محمد بلاغى نجفى، ج 1، ص 248.