سرنوشت پس از مرگ اسکیموها، سرخپوست ها و... چه می شود؟

پرسش :

سرنوشت پس از مرگ افراد غیر مسلمان مانند مسیحیان و یهودیان حتی کسانی که دین خاصی ندارند نظیر اسکیموها ، سرخپوست ها و بومیان استرالیا که حتی نامی از اسلام نشنیده اند چه خواهد شد ؟ آیا همه آن ها به جهنم خواهند رفت ؟

پاسخ:

با سلام و اهدای امید

بر اساس آموزه هاي ديني سرنوشت هر كس در گرو ايمان و عمل صالح و باور و پذيرش دين حق در زمان خود او است. همه اديان الهي تا وقتي كه دين الهي بعدي نيامده، دين حق محسوب مي شوند . افرادي كه قبل از ظهور حضرت مسيح (ع) به دين حقيقي موسي (ع) باور داشته و به آموزه هاي وحياني آن عمل نموده اند، از نظر قرآن مؤمن محسوب مي شوند. همچنين مسيحياني كه قبل از بعثت پيامبر اسلام (ص) به دين عيسي مسيح (ع) باور داشته و طبق دستورات او عمل نموده اند مؤمن اند و رستگار . تفاوتي از حيث درجه با مؤمنان ساير اديان در زمان حقانيت دين خودشان ندارند ،بلكه ملاك و ميزان ايمان و تقوا و عمل صالح، دين حق مي باشد .
اما با آمدن دین بعدی - مثلا در زمان کنونی - شرایط متفاوت خواهد بود و پیروان ادیان دیگر را نمی توان مومنان کامل و حقیقی دانست .
اصولا به حکم عقل هر انسانی وظیفه دارد با تحقیق و بررسی به دنبال یافتن دین صحیح و حق در هر زمان برود و تا جایی که زمینه های فکری و موقعیت های اجتماعی به وی کمک می رساند، باید در این راستا تلاش نماید تا حقیقت را برای خود به دست بیاورد؛ اگر در این زمینه کوتاهی ورزید و به دنبال یافتن حقیقت نرفت، یا تلاشی درخور از خود نشان نداد و بر دین آباء و اجدادی خود کورکورانه باقی ماند، این فرد کافر محسوب شده مستحق عذاب و مجازات الهی است و این کوتاهی از او بخشیده نخواهد شد .
اما افرادي كه در زمان خود در كشف حقيقت كوتاهي نكردند، ولي دين حق را نيافتند و يا اصلا در محيطي بودند كه امكان دسترسي به دين حق نداشتند و يا خوب به آن ها معرفي نشد، به آنان منكر و مخالف اطلاق نمي شود تا اينكه مستحق عقوبتي باشند.
 شهید مطهرى (ره) در این باره مى‏گوید:
«اگر کسى در روایات دقت کند، مى‏ یابد که ائمه (ع) تکیه‏ شان بر این مطلب بوده که هر چه بر سر انسان مى‏آید، از آن است که حق بر او عرضه بشود و او در مقابل حق، تعصب و عناد بورزد و یا لااقل در شرایطى باشد که مى‏بایست تحقیق و جستجو کند و نکند. اما افرادى که ذاتاً و به واسطه قصور فهم و یا به علل دیگر در شرایطى به سر مى‏برند که مصداق منکر و یا مقصر به شمار نمى‏روند، آنان در ردیف منکران و مخالفان نیستند.
ائمه اطهار بسیارى از مردم را از این طبقه مى‏دانند. این گونه افراد داراى استضعاف و قصور هستند و امید عفو الهى درباره آنان مى‏رود ». (1)
این گروه - که بی دینان و افراد دور از تمدن های بشری در این زمره واقع می شوند - در فرهنگ دين به عنوان مستضعفان فرهنگي شناخته می شوند که واقعاً و حقیقتاً به دنبال حقیقت و دین حق بودند، اما به دلایلی بر آن دست نیافتند ، ولی بر اساس باورهای فطری و عقلی و یا دین های سنتی که داشتند، انسان های درستکاری بودند ، در اين صورت مورد عفو الهی قرار خواهند گرفت .
زیرا خداوند در قرآن می فرماید: ما از هر کس بیش از اندازه وسع و توانش تکلیف نمی خواهیم (2)، پس محاسبه اعمال آنان، بر پایه عدل خداوندى به نسبت توان شان و عمل طبق عقل و فطرت و باور خودشان صورت می گیرد.

1. شهيد مطهري، مجموعه آثار ، ج 1، ص 320.
2. سوره بقره، آیه 282.