چرا خداوند بهشت و جهنم را آفريد؟

پرسش:

سلام. میشه بگید چرا خداوند بهشت و جهنم را آفريد؟

پاسخ:

با سلام و اهدای امید

وجود بهشت و جهنم‌، از نعمت‌های بزرگ الهی است‌،، وفوائدی چند بر آن مترتب است :
1- اکثر انسان‌ها از ترس جهنم گناه نمی‌کنند یا به شوق بهشت‌، فرمان الهی را اطاعت می‌نمایند. بسیار کم هستند افرادی که خدا را برای خودش عبادت کنند.
بنابراین قرار دادن بهشت و جهنم عین لطف و کرامت حق تعالی است، وکاری حکیمانه و ناشی از صفت حکمت خدا می باشد.
متکلمان اسلامی این مطلب را طبق قاعده لطف اثبات می کنند. قاعده لطف بیان می دارد که اگر کسی امر به کاری کرد و در عین حال می داند که مأمور آن فرمان را بدون تحقق امری دیگر انجام نخواهد داد، بر شخص امرکننده عقلا واجب است که برای تحقق خواسته اش آن امر را محقق کند و گرنه نقض غرض خواهد کرد که کاری غیر حکیمانه است.
 اگر شخصی، فردی را به میهمانی دعوت کند و از دعوت خود هدف و غرضی داشته باشد و از طرف دیگر بداند که آن شخص انسان محترمی است و بدون کارت دعوت به آن مهمانی نخواهد رفت، و با وجود دانستن این مسأله برایش کارت دعوت نفرستد، همه، کار او را غیر عاقلانه و غیر حکیمانه خواهند دانست، چرا که خود، با دست خویش دعوت از آن فرد را برای آمدن به میهمانی بی اثرکرده،  خود را از رسیدن به هدفی که از دعوت آن شخص داشت بازداشته است.
 در این مورد ( فلسفه خلقت بهشت و جهنم )  همین گونه است، به این معنی که خداوند از خلقت انسان هدفی داشته که آن هدف، تکامل وجودی آنهاست. از طرف دیگر با علم کامل به ساختار وجودی انسان می داند که او بدون وجود تشویق ها وتهدید های بسیار به سوی این هدف نخواهد رفت. کم هستند افرادی که بدون تشویق و تهدید، با اختیار خود به سوی کمال پیش بروند، بنابراین عقل و حکمت، حکم می کند که خدا تشویق ها و تهدیدها را در برنامه تربیتی انسان بگنجاند و گرنه نقض غرض از خلقت انسان پیش خواهد آمد.
2-برای پاداش دادن به صالحان و نیکوکاران و مجازات مجرمان و ظالمان به دلایل مختلفی دادگاه ها و مراکز دنیوی کافی و جامع نیست، با توجه به حکمت و عدل الهی لازم بوده دادگاهی جامع و به دور از نواقص و کاستی های دنیوی وجود داشته باشد تا به افراد نیکوکار و متقی پاداش و افراد ستمکار در آنجا مجازات شوند.
3- بهشت و دوزخ، تجسم اعمال نیک و بد انسان ها است، انسان و هر موجودی که دارای اختیار است، به طور طبیعی دارای اعمال و صفات و نیک و بد خواهد شد. این عالم ظرفیت تجسم یافتن این اعمال را ندارد ؛ یعنی صورت واقعی اعمال نیک و بد در این عالم نمایان نمی شود. این جا عالم ماده است و حجاب مادی روی تمام اعمال انسان ها کشیده است و زشتی واقعی و باطنی اعمال بد و پاکی و نورانیت اعمال نیک در این عالم هویدا نمی شود ؛ پس نیاز به عالم دیگری است که صورت های واقعی اعمال نمایان شود که آن عالم آخرت است. تجسم واقعی اعمال نیک و بد، بهشت و دوزخ است.