كتابشناسی علوم قرآن

كتابشناسی علوم قرآن
1. آثار الحنابله فی علوم القرآن، (عربی) سعود بن عبداللّه الفنیسان، سنی، اسكندریه: مطابع مكتب المصری الحدیث، 333ص.

2. آراء حول القرآن (عربی) سید علی فانی اصفهانی، شیعه، بیروت: دارالهادی، چاپ اول، 1411ق، 216 ص؛ و نیز قم: 172ص.

3. آشنائی با قرآن (فارسی) وزارت آموزش و پرورش، تهران: وزارت آموزش و پرورش، 197ص، و نیز تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1370ش، 134 ص.

4. آشنائی با علوم قرآن (فارسی) سید محمد رادمنش، شیعه، تهران: نشر جامی، چاپ اول، 1370ش، 255ص؛ و نیز تهران: انتشارات رسالت قلم، چاپ دوم 1372ش، 271ص (با اضافات).

5. آشنائی با علوم قرآن (فارسی) علی اصغر حلبی، شیعه، تهران: انتشارات اساطیر، چاپ اول، 1369ش، 278ص.

6. آشنایی با علوم قرآن (فارسی) جواد محدثی، شیعه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1375 ش، 136ص.

7. آشنایی با قرآن (فارسی) واحد آموزش عقیدتی، سپاه، تهران: شركت چاپ و نشر ایران ش، 204ص ـ آشنایی.

8. آموزش علوم قرآن (فارسی) محمدهادی معرفت، شیعه، مترجم: ابومحمد وكیلی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1371 به بعد (تاكنون سه جلد) عنوان اصلی (عربی): التمهید فی علوم القرآن.

9. آموزش مجموعه ای از علوم قرآنی (فارسی) علی صحبت لو، شیعه، تبریز: انتشارات احرار، چاپ اول، 1375ش، 168ص.

10. آنچه باید از قرآن بدانیم (فارسی) عبدالرحمن انصاری، شیعه، قم: چاپخانه نهضت، 1371ش، 159 ص.

11. ابجد العلوم (عربی) صدیق بن حسن القنوجی، م 1307 ق، دمشق، وزاره الثقافه 1988 م، 3جلد.

12. الاتقان فی علوم القرآن (عربی) جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، 849 ـ 911، سنی شافعی، بیروت، دمشق: دار ابن كثیر، چاپ اول، 1414ق، 2جلد، 1299 ص، تحقیق مصطفی دیب البغاء، بیروت: دارالكتب العلمیه، 1407ق، 429 « 454 ص، بیروت: دارمكتبه الهلال، 2جلد در یك مجلد، 200« 208 ص و.... الاتقان یكی از كتب مهم و جامع علوم قرآنی و مهم ترین منبع پس از البرهان زركشی است.

13. الاحسان فی علوم القرآن (عربی) محمدبن احمد بن سعید حنفی، م 930.

14. الارتباط بین اللغه و الدین (عربی) كامل جمیل ولویل، امارات: مؤسّسه المنار، چاپ اول، 1410 ق، 272ص.

15. ارشاد الرحمن... (عربی) عطیه الاجهوری، م 1190ق.

16. اسماء القرآن الكریم فی القرآن (عربی) خمساوی احمد خمساوی، سنی، مصر: دارالتحریر، كتاب الجمهوریه، 220 ص.

17. الایجاز و البیان فی علوم القرآن (عربی) محمدصادق قمحاوی، سنی، قاهره، عالم الفكر، 1980م، 2 جلد، 207 « 135 ص.

18. بازگشت به قرآن (فارسی) مهدی بازرگان، شیعه، تهران: بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1360 ش، 152 ص.

19. بحارالانوار (عربی) محمدباقر مجلسی، شیعه، م 1110ق. اگر چه این كتاب روائی است، ولی 2جلد آن یعنی جلدهای 89 و 90 از چاپ بیروت و 92 و 93 از چاپ ایران، پیرامون مباحث علوم قرآن است.

20. با قرآن بهتر آشنا شویم (فارسی) شمس الدین ربیعی، شیعه، تهران: انتشارات فقیه، 1361 ش، 220 ص.

21. بحث جدید عن القرآن (عربی) محمد صبیح، سنی، بیروت: دارالشروق، 1403، 270 ص، عراق، مطابع الطنانی، 206 ص.

22. بحثی درباره علوم قرآن (فارسی) عفیف عبدالفتاح طباره، سنی، ترجمه به فارسی: حبیب اللّه مرزوقی شمیرانی، قم: انتشارات علامه، 156 ص.

23. بحثی در ترتیب آیات و سور (فارسی) ایرج گلجانی امیر خیز، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 283 ص.

24. بحوث حول علوم القرآن الكریم (عربی) محمدجواد سعیدی نجفی، شیعه، نجف: مطبعه الآداب، 1975م، 347ص.

25. بحوث فی تاریخ القرآن و علومه (عربی) سید ابوالفضل میرمحمدی، شیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1400ق، 357ص.

26. بحوث فی القرآن الكریم (عربی) عبدالجبار شراره، شیعه، قم؛ مؤسّسه النشر الاسلامی، چاپ اول، 1416ق، 170ص.

27. براعه الاستهلال فی فواتح القصائد و السور (عربی) محمد بدری عبدالجلیل، بیروت: المكتب الاسلامی، 1405ق، 269ص.

28. بررسی خصوصیات آیات و سور مكی و مدنی (فارسی) عبدالله جوان ملكوتی، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1369ش، 291 ص.

29.البرهان فی علوم القرآن (عربی) احمد بن ابراهیم بن زبیر ثقفی، تونس، جامعه الزیتون، 1408ق، 335 ص.

30. البرهان فی علوم القرآن (عربی) محمد بن عبداللّه بدرالدین زركشی، 745 ـ 794، سنی، بیروت: دارالفكر، 1408ق، 4جلد؛ بیروت: دارالمعرفه، چاپ دوم، 1391ق، تحقیق: محمدابوالفضل ابراهیم؛ بیروت: دارالمعرفه، چاپ اول، 1410ق ( این چاپ با چاپ دیگر دارالمعرفه كه ذكر شده متفاوت است و بر همه چاپها برتری دارد) با تحقیق آقایان یوسف مرعشلی ـ جمال ذهبی و ابراهیم كردی. تحقیق این چاپ بسیار سودمند و در ذیل هر علم از انواع علوم قرآنی كتابهای مربوط به آن موضوع معرفی گردیده است؛ از این رو یك كتابشناسی قرآنی نیز به شمار می آید.

31. البرهان فی علوم القرآن، علی بن ابراهیم سعید حوفی، م 430، اگر چه بسیاری از جمله زرقانی در مناهل العرفان، معرفت در التمهید و... این اثر را به عنوان كتاب علوم قرآنی نام برده اند، ولی گویا این اثر تفسیر است نه علوم قرآن به معنی مصطلح و مشهور. و علوم قرآن در آن عصر به معنای مصطلح كنونی نبوده است.

32. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الكتاب العزیز (عربی) محمدبن یعقوب فیروزآبادی، م 817ق، قاهره: وزارت اوقاف 1986م (مباحث علوم قرآن دراین اثر فراوان بحث شده است).

33. بغیه الواصل الی معرفه الفواصل (فواصل الآی) سلیمان بن عبدالقوی حنبلی، م 716ق.

34. بواد غیر ذی زرع (عربی) علی صالح ابوجمال، مؤسسه الهدایه، چاپ اول، 1415ق، 190 ص.

35. بیان در علوم و مسائل كلی قرآن (فارسی) سید ابوالقاسم خوئی، 1317 ـ 1413ق، شیعه، مترجم: محمد صادق نجمی ـ هاشم هاشم زاده هریسی، قم: مجمع ذخائر اسلامی، 1360ش، 10 جلد؛ خوی: دانشگاه آزاد اسلامی، چاپ اول، 1375ش، 2 جلد، 880 ص. (عنوان اصلی عربی: البیان فی تفسیر القرآن: این اثر به عنوان مقدمه تفسیر مؤلف بوده كه متأسفانه تنها تفسیر سوره حمد آن انجام یافته و بقیه آن انجام نگردیده).

36. البیان فی انواع علوم القرآن (عربی) محمد بن محمد بن نعمان معروف به شیخ مفید، م 413ق.

37. البیان فی تفسیرالقرآن (عربی) سید ابوالقاسم خوئی، 1317 ـ 1413 ق، شیعه، بیروت: دارالزهراء، 1408ق، قم: انوار الهدی، چاپ هشتم، 1401، 557ص. (این اثر اگر چه عنوان تفسیر قرآن دارد، ولی جز تفسیر سوره حمد بقیه آن علوم قرآن است كه مقدمه تفسیر مؤلف بوده است).

38. البیان فی علوم القرآن للناشئه (عربی) محمد عمر الحاجی، سنی، دمشق: دارالنور، چاپ اول، 1416ق، 3 جلد.

39. بینات الفرید، شرح تفسیر نعمانی، (عربی) حسن فرید گلپایگانی، شیعه، تهران: افست مروی، 1399ق، 342ص.

40. پایه اساسی شناخت قرآن (فارسی) عبدالفتاح طباره، سنی، ترجه به فارسی: محمد رسول دریائی، تهران: رسالت قلم، 1361ش، 168 ص.

41. پرسش و پاسخهایی در شناخت تاریخ و علوم قرآنی (فارسی) مجید معارف، شیعه، تهران: انتشارات كویر، چاپ اول، 1376 ش، 293ص.

42. پژوهشی پیرامون آخرین كتاب الهی (فارسی) رجبعلی مظلومی، شیعه، تهران: نشر آفاق، 1401 ق، 5 جلد در 2 مجلد.

43. پژوهشی پیرامون نزول قرآن بر هفت حرف (فارسی) سید رضا مؤدب، شیعه، پایان نامه دكتری، دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1376ق، 343 ص.

44. پژوهشی درباره شناخت آیات و سور (فارسی) عبدالهادی فقهی زاده، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس تهران، 1372 ش، 235 ص.

45. پژوهشی درباره قرآن و پیامبر (فارسی) فخرالدین حجازی، شیعه، تهران: انتشارات آثار بعثت، 1353 ش، 359 ص.

46. پژوهشی درعلوم قرآن (فارسی) حبیب اللّه احمدی، شیعه، قم: دفترانتشارات اسلامی، چاپ اول، 1376 ش، 312 ص.

47. پژوهشی در نظم قرآن (فارسی) عبدالهادی فقهی زاده، شیعه، تهران: نشر جهاد دانشگاهی، چاپ اول، 1374 ش، 190ص. این اثر همان عنوان پژوهشی درباره شناخت آیات و سور (پایان نامه مؤلف ) است.

48. پژوهشی نو درباره قرآن كریم (فارسی) سید جعفر مرتضی عاملی، شیعه، مترجم: محمد سپهری، تهران: شورای هماهنگی سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1374ش، 364 ص، عنوان اصلی: حقائق هامه حول القرآن الكریم، ترجمه دیگر با عنوان: حقایقی مهم پیرامون قرآن، از سید حسن اسلامی به چاپ رسیده است.

49. پیرامون قرآن و عهدین (فارسی) مرتضی باقریان همایونشهری، شیعه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1371ش، 228 ص.

50. تأملات قرآنیه (بحث منهجی فی علوم القرآن الكریم) (عربی) موسی ابراهیم ابراهیم، سنی، عمان (اردن) دار عمار 1409، 226 ص.

51. تاریخ و علوم قرآن (فارسی) ارشد ارشاد، سنی، تهران: نشر احسان، 1368ش، 60ص.

52. تاریخ و علوم قرآن (فارسی) سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی، شیعه، قم: انتشارات اسلامی (جامعه مدرسین)، 1363ش، 408 ص. و نیز همان ناشر 1375ش، 368 ص (با اضافات). این اثر با عنوان بحوث فی تاریخ القرآن و علومه نیز با شماره 25 گذشت.

53. تاریخ و علوم قرآن، (فارسی) علی حجتی كرمانی، شیعه، تهران: بنیاد قرآن، 1360ش، 189 ص.

54. التبیان فی علوم القرآن (عربی) كامل موسی، علی دحروج، سنی، بیروت: داربیروت المحروسه، 1412ق، 376ص.

55. التبیان فی علوم القرآن (عربی) محمد علی صابونی، سنی، دمشق: دارالقلم، 1408ق، 315ص و بیروت: عالم الكتب، 1405 ق، 239ص.

56. التبیان لبعض المباحث المتعلقه بالقرآن علی طریق الاتقان (عربی) طاهر الجزائری الدمشقی، 1268 ـ 1338ق، حلب: مكتب المطبوعات الاسلامیه، چاپ سوم، 1412ق، 356ص.

57. التجوید و علوم القرآن (عربی) عبدالبدیع صقر، سنی، قاهره: مكتبه وهبه، 1410 ق، 115 ص.

58. تحفه الاحباب فی بیان آی القرآن و سوره المكی و المدنی و غیرها (عربی) حیدرقلی بن محمد معروف به سردار كابلی.

59. تحقیق درباره وحی و قرآن (فارسی) محمد عزت دروزه، سنی، ترجمه به فارسی: محمد علی لسانی فشاركی، تهران: مركز نشر انقلاب، 1401ق، 88ص.

60. ترتیب سور القرآن (عربی) جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، 849 ـ 911ق، سنی، بیروت: دار و مكتبه الهلال، 1986م، 184ص، تحقیق سید جمیل.

61. ترجمه الاتقان فی علوم القرآن (فارسی) جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، 849 ـ 911ق، سنی، مترجم از عربی سید مهدی حائری قزوینی، تهران: انتشارات امیركبیر، 1363ش و نیز 1376 ش، 687 « 651 ص، عنوان اصلی الاتقان...، ترجمه دیگر با عنوان دائره المعارف قرآن. * ترجمه التمهید فی علوم القرآن، آموزش علوم قرآن

62. ترجمه، توضیح و تعلیق پنج مبحث از كتاب مناهل العرفان فی علوم القرآن زرقانی، (فارسی)، مترجم: محسن آرمین، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1373ش، 147ص (مترجم ترجمه تمام مناهل العرفان را آماده چاپ دارد).

63. ترجمه الحروف المقطعه فی القرآن الكریم (فارسی) عبدالجبار حمد شراره، مترجم: محسن علایی، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1374 ش، 215 ص. 66 ـ

64. ترجمه، نقد و تحقیق كتاب مقدمتان فی علوم القرآن (مؤلف مقدمه اول نامعلوم و مقدمه دوم عبدالحق بن ابی بكربن عطیه می باشد) این اثر در سه بخش توسط سه نفر از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس تهران و عنوان پایان نامه كارشناسی ارشد آنان انجام پذیرفته كه عبارتند از

1. مجید معارف، 1364 ش، 394 ص،

2. عبدالوهاب شاهرودی، 1366 ش، 264ص،

3. سید محمد مهدی حاجی سید ابوترابی، 1365ش، 342ص. 69 ـ

67. ترجمه و تحقیق تناسق الدرر فی تناسب السور (فارسی) جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، سنی، مترجم سید كاظم طبائی، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 167ص.

68. ترجمه و تحقیق قسمتی از كتاب الاتقان فی علوم القرآن سیوطی (فارسی) مترجم: اسماعیل شجاعی استبرق، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشكده الهیات دانشگاه، تهران، 1354 ش، 112ص.

69. و نوع 43 تا 47 آن توسط سید حسین شیخ الاسلام، 207 ص؛ و نوع 60 تا 69 توسط اسرافیل حضری، 1355ش، 172ص.

70. التعبیر الفنی فی القرآن (عربی) بكری شیخ امین، سنی، بیروت، قاهره: دارالشروق، 1393 ق، 312 ص.

71. التعریف بالقرآن و الحدیث (عربی) محمد الزفزاف، سنی، قاهره: 285ص، نیز كویت، مكتبه الفلاح، 1399 ق، 280ص.

72. تفسیر الصراط المستقیم (عربی) سید حسین بروجردی، تهران: انتشارات صدر، 447 ص.

73. تلخیص التمهید فی علوم القرآن (عربی) محمد هادی معرفت، شیعه، قم: مركز مدیریت حوزه علمیه، 1369ش، قم: دفتر انتشارات اسلامی (جامعه مدرسین). دو جلد منتشر شده تلخیص 6 مجلّد اصل التمهید می باشد.

74. التمهید فی علوم القرآن (عربی) محمدهادی معرفت، متولد 1350ق، دفترانتشارات اسلامی (جامعه مدرسین).این اثر تاكنون 6 مجلد آن منتشر گردیده و اثری جامع در علوم قرآن به شمار می آید (ترجمه این اثر با عنوان آموزش علوم قرآن گذشت).

75. تناسب آیات (فارسی) محمدهادی معرفت، شیعه (ترجمه بخشی از التمهید، توسط آقای عزت اللّه مولائی نیا همدانی) قم: بنیاد معارف اسلامی، 1373 ش، 212 ص.

76. تناسب آیات و سور (فارسی) معصومه كفاشان، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، 1372ش، 199 ص.

77. تناسق الدرر فی تناسب السور، (عربی) جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، سنی، دمشق، عالم التراث، 1404ق، 154ص. تحقیق عبدالله محمد الدرویش (ترجمه آن نیز گذشت).

78. تهذیب ترتیب الاتقان فی علوم القرآن، (عربی) جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، 849 ـ 911 ق، سنی، ریاض: دارالهجره، چاپ اول، 1412ق، 828ص، تنظیم از محمد بن عمربن سالم بازمول.

79. جلاء الاذهان فی علوم القرآن، معین الدین محمد، لكهنو، 1292 ق، 150 ص.

80. جلوه ای از فروغ قرآن (فارسی) سید مهدی حسینی نژاد (حسینی نوری)، شیعه، تهران: انتشارات پزشكیان نژاد، چاپ اول، 1375 ش، 173 ص.

81. الجمان فی علوم القرآن (عربی) محیی الدین عبدالرحمن رمضان، سنی، بیروت: دارالبشیر، چاپ اول، 1416 ق، 146ص.

82. جواهر البیان فی تناسب سور القرآن (عربی) عبداللّه بن محمد الصدیقی الغماری، سنی، بیروت: عالم الكتب، 1406 ق، 166 ص.

83. چهره زیبای قرآن، پژوهشی پیرامون تناسب آیات (فارسی) عباس همامی، شیعه، اصفهان: انتشارات بصائر، چاپ اول، 1375 ق، 174ص.

84. الحاوی فی علوم القرآن (عربی) محمد بن مرزبان محولی، م 309. ( ابن ندیم گوید 27 جزء است) همچنان كه گذشت شاید مراد غیرعلوم قرآن مصطلح باشد.

85. الحروف المقطعه فی القرآن الكریم(عربی) عبدالجبار حمد شراره، شیعه، قم: مكتب الاعلام الاسلامی، 1414 ق، 95 ص.

86. الحروف النورانیه فی فواتح السور القرآنیه (عربی) عبدالقادر محمد منصور، سنی، حلب: دارالعرفان ـ دمشق: دارالالباب، چاپ اول، 1417 ق، 190 ص.

87. حقائق حول القرآن للاطفال و الفتیان (عربی) محمد رجب، قاهره: دارالصحوه، 1407ق، 55 ص.

88. حقائق هامّه حول القرآن الكریم (عربی) سید جعفر مرتضی عاملی، شیعه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، 1410ق، 477ص.

89. حقایقی مهم پیرامون قرآن كریم (فارسی) سید جعفر مرتضی عاملی، شیعه، مترجم: سید حسن اسلامی، قم: دفتر نشر اسلامی (جامعه مدرسین)، 1371 ش، 323ص(عنوان اصلی، عنوان پیشین است) (مترجم دیگر محمد سپهری با عنوان پژوهشی نو... گذشت).

90. الحیده او المناظره الكبری (عربی) عبدالعزیزبن مسلم كنانی، مكی، بیروت: دارالفتح 1403 ق، 176ص. عنوان چاپ دیگر: الحیده و الاعتذار فی الرد علی من قال بخلق القرآن، تحقیق: علی بن ناصر فقیهی، مدینه: الجامعیه الاسلامیه، 1412 ق، 99ص.

91. خصائص القرآن الكریم (عربی) فهد بن سلیمان رومی، سنی، ریاض، چاپ چهارم، 1409ق، 252ص.

92. خلاصه الاتقان فی علوم القرآن (فارسی) جلال الدین سیوطی، 849 ـ 911 ق، مختصركننده: صلاح الدین ارقه دان، مترجم از عربی: محمود رضا افتخارزاده، قم: دفترنشر معارف اسلامی، چاپ اول، 1373ش (عنوان اصلی مختصر الاتقان).

93. خمسه عشر قرناً مع القرآن الكریم (عربی) عبدالخالق سید ابورابیه، سنی، قاهره: دارالشعب، 207 ص.

94. دائره المعارف قرآن (ترجمه الاتقان) (فارسی) جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، مترجم: محمدجعفر اسلامی، تهران، بنیاد علوم اسلامی، چاپ اول، 1363 ش، 668 ص (تنها برابر با جلد اول الاتقان منتشر (یا ترجمه) شده، ترجمه كامل آن توسط سید مهدی حائری قزوینی گذشت).

95. دانستنیهایی از قرآن (فارسی) محمد مظفری، قم: چاپخانه علمیه، 1410ق، 246 ص.

96. دانستنیهایی از قرآن ویژه نوجوانان(فارسی) مصطفی اسرار، شیعه، تهران: نشر قو، 1375ش، 200 ص.

97. دانستنیهای قرآن (فارسی) مصطفی اسرار، شیعه، قم: انتشارات فلق، 1372ش، 249 ص.

98. دانستنیهایی پیرامون قرآن مجید (فارسی) سید مهدی شمس الدین، شیعه، قم: انتشارات قدس، چاپ اول، 1373 ش، 222ص.

99. درآمدی بر علوم قرآن (فارسی) محمد رضا صالحی كرمانی، شیعه، تهران: جهاد دانشگاهی، 1369 ش، 282ص.

100. دراسات حول القرآن (عربی) بدران ابوالعینین بدران، اسكندریه: مؤسسه شباب الجامعه، 112 ص.

101. دراسات حول القرآن و السنه (عربی) شعبان محمد اسماعیل، سنی: قاهره: مكتبه النهضه المصریه، چاپ اول، 1407ق، 548ص.

102. دراسات فی علوم القرآن (عربی) محمد بكر اسماعیل، سنی، قاهره: دارالمنار، چاپ اول، 1411ق، 419ص.

103. دراسات فی علوم القرآن الكریم (عربی) فهد بن عبدالرحمن سلیمان رومی، سنی، ریاض: مكتبه التوبه، چاپ اول، 1413 ق، 203 ص.

104. دراسات فی القرآن الكریم (عربی) علی محمد علی دخیل، شیعه، بیروت: دارالمرتضی، 1406 ق، 119 ص.

105. دراسات فی القرآن الكریم (عربی) محمدابراهیم حفناوی، سنی، قاهره: دارالحدیث، 485ص.

106. دراسات فی القرآن و الحدیث (عربی) یوسف خلیف، سنی، قاهره: مكتبه غریب، 262ص.

107. دراسات قرآنیه (عربی) محمد قطب، سنی، بیروت: دارالشروق، چاپ دوم، 1400ق، 508 ص.

108. دراسات قرآنیه (عربی) عبدالسلام شریف، سنی، لیبی: دارالجماهیریه، چاپ اول، 1990م، 144ص.

109. (درباره) شناخت قرآن (فارسی) محمد علی گرامی، قم: انتشارات روح، چاپ چهارم، 156 ص.

110. درسهائی پیرامون شناخت قرآن(فارسی) محمود رجبی ـ محمود عراقی، علی اكبر میر سپاه، قم: مؤسسه در راه حق، 1361ش، 119.

111. دروس حول نزول القرآن(عربی) یداللّه دوزدوزانی، شیعه، قم: انتشارات سید الشهداء، چاپ اول، 1413ق، 120ص.

112. روائع البیان فی علوم القرآن (عربی) صابر حسن ابوسلیمان، سنی، بیروت، دمشق: المكتب الاسلامی، چاپ اول، 1408 ق، 157ص.

113. روح البیان در علوم قرآن (فارسی) هدایت اللّه روحانی، شیعه، تهران: كتابفروشی مرتضوی، 211ص.

114. روش برداشت از قرآن (فارسی) شهید سید محمد حسینی بهشتی، شهادت 1360ش، تهران: انتشارات سید جمال، 56ص.

115. زبده الاتقان فی علوم القرآن (عربی) محمد بن علوی بن عباس مالكی، سنی، قاهره: دارالانسان، چاپ اول، 1401 ق، 170ص.

116. سرّ البیان فی علم القرآن (فارسی) حسن بیگلری، شیعه، تهران: كتابخانه سنائی، چاپ ششم، 1366 ش، 316ص.

117. سیری در علوم قرآن (فارسی) یعقوب جعفری، شیعه، تهران ـ قم: انتشارات اسوه، چاپ اول، 1373 ش، 400ص.

118. السیوطی و جهوده فی علوم القرآن(عربی) عبدالحلیم هاشم شریف، سنی، قاهره: انتشارات صدرا، 1412ق، 335 ص.

119. شرح حدیث انزل القرآن علی سبعه احرف (عربی) عبدالحلیم ابن تیمیه، سنی، قاهر، 1323ص.

120. شرح العلامه المخللاتی المسمی بالقول الوجیز فی فواصل الكتاب العزیز (عربی) رضوان بن محمد بن سلیمان مخللاتی، 1250 ـ 1311ق، شافعی، مدینه: مطابع الرشید، (وزاره الاعلام)، چاپ اول، 1412ق، 425ص. تحقیق: علی بن ابراهیم موسی.

121. شناخت سوره های قرآن (فارسی) هاشم هاشم زاده هریسی، شیعه، تهران: كتابخانه صدر، 1373 ش، 637ص.

122. شناخت قرآن (فارسی) محمدصادق نجمی ـ هاشم هاشم زاده هریسی، چاپ اول، 1361ش. این اثر تلخیص و بازنویسی مجدد ترجمه البیان آیت الله خوئی است كه توسط همین آقایان انجام پذیرفته است.

123. شناخت قرآن (فارسی) سید علی كمالی دزفولی، شیعه، تهران: انتشارات فجر، 1364ش، 660 ص.

124. شناخت قرآن از زبان قرآن (فارسی) مسیح مهاجری، شیعه، تهران: انتشارات اوج، 1360ش، 133ص.

125. شناخت نامهای قرآن (فارسی) محمدحسین شریفی، شیعه، قم: نمایشگاه و نشر كتاب، 1362 ش، 152ص.

126. شناخت ویژگیهای قرآن (فارسی) محمد خامه یار، شیعه، قم: مؤلف، چاپ اول، 1375ش، 117ص.

127. شناختی از قرآن (فارسی) احمدقاضی زاهدی گلپایگانی، شیعه، قم: دارالقرآن، 1363ش، 184ص.

128. عجائب علوم القرآن (عربی) جمال الدین ابوالفرج ابن الجوزی، 508 ـ 597ق، سنی، قاهره: الزهراء للاعلام العربی، چاپ اول، 1407ق، 318 ص.

129. عجائب علوم القرآن (عربی) محمد بن قاسم یسار الانباری نجومی 328ق، (شاید این اثر،علوم قرآن به معنی مصطلح كنونی نباشد).

130. عظمه القرآن (عربی) عبدالقادر عطا 1921 ـ 1983ق، سنی، بیروت: دارالكتب العلمیه، 194ص.

131. علوم القرآن(عربی) رشدی علیان ـ قحطان عبدالرحمن الدوری ـ كاظم فتحی الراوی، سنی، بغداد: دارالكتب، 224ص.

132. علوم القرآن سید شمس الدین افغانی، سنی، لاهور: المكتبه الاشرفیه، 288ص.

133. علوم قرآن (فارسی) محمدباقر سعیدی روشن، متولد 1340ش، شیعه، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، چاپ اول، 1377، 344ص.

134. علوم القرآن (عربی) عبداللّه محمودشحاته، سنی، قاهره، مكتبه النهضه الشرق، چاپ سوم، 1985م، 418ص.

135. علوم القرآن (عربی) سید محمد باقر حكیم، شیعه، تهران: مجمع علمی اسلامی، 1403 ق، 325 ص و نیز قم: مجمع الفكر الاسلامی، چاپ سوم، 1417ق، (با اضافات) 544ص.

136. علوم القرآن (فارسی) محمد علی گرامی، شیعه، قم: انتشارات احسن الحدیث، چاپ اول، 1376ش.

137. علوم القرآن (عربی) عبدالفتاح ابوسنه، بیروت: دارالشروق، چاپ اول، 1416 ق، 167ص.

138. علوم القرآن (عربی) فضل حسن عباس ـ محمد شحاته ـ ابوالحسن احمد فرید صالح، سنی، عمان: معهد القضاء الشرعی و... چاپ اول، 1413ق، 319ص.

139. علوم القرآن (عربی) محمد جواد جلال، چاپ بصره.

140. علوم القرآن(اردو) محمد تقی عثمانی، سنی، كراچی، مكتبه دارالعلوم، 1412ق، 510 ص.

141. علوم القرآن (انگلیسی) احمد دنیفر، ریاض: الدار العلمیه للكتاب الاسلامی، 200ص.

142. علوم قرآن در تفسیر المیزان (فارسی) عباس فضلی، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشكده الهیات دانشگاه تهران، 1375ش، 208 ص.

143. علوم القرآن در مجمع البیان (فارسی) فاطمه شرعیاتی، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشگاه قم، 1376ش، 172ص.

144. علوم القرآن الكریم (عربی) نورالدین عتر، سنی، دمشق: دارالخیر، 271ص.

145. علوم القرآن عند المفسرین (عربی) جمعی از نویسندگان، گردآورنده: مركز فرهنگ و معارف قرآن، قم: دفترتبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1375ش، 3 جلد (از آنجا كه بیشتر مفسران در مقدمه تفاسیر خود مباحث علوم قرآن را ذكر كرده اند، مركز فرهنگ و معارف قرآن از میان بیش از 200 دوره تفسیر موجود در كتابخانه این مركز، پنجاه و پنج دوره آن را گزینش و مقدمه های آنها را پس از دسته بندی و نظام دهی به صورتی كارآمد تهیه كرده كه درنوع خود بسی ارزشمند است).

146. علوم القرآن، مدخل الی تفسیر القرآن و بیان اعجازه... (عربی) عدنان محمد زرزور، سنی، دمشق ـ بیروت: المكتب الاسلامی، چاپ اول، 1401ق، 460ص.

147. علوم القرآن و الحدیث (عربی) احمد محمد علی داود، سنی، عمان: دارالبشیر، 1984م، 264ص.

148. علوم قرآن و فهرست منابع آن (فارسی) سید عبدالوهاب طالقانی، شیعه، قم: دارالقرآن الكریم، چاپ اول، 1361ش، 428ص.

149. علوم قرآن یا تفسیر موضوعی (فارسی) مرتضی حائری یزدی ـ مهدی حائری تهرانی، شیعه، قم: مؤسسه دین و دانش، 1363ش، 153ص. * علوم قرآن ، درآمدی بر علوم قرآن، صالحی كرمانی.

150. الفرقان جمع القرآن و تدوینه و... (عربی) محمد عبداللطیف بن الخطیب، سنی، بیروت: دارالكتب العلمیه، 245ص.

151. فن الاختزال فی القرآن(حروف مقطعه) (عربی) سلیم الجبابی، سنی، دمشق: چاپ اول، 1994م، 302 ص.

152. فنون الافنان فی عجائب علوم القرآن (عربی) عبدالرحمن علی بن الجوزی، م 597ق، سنی، بیروت: دارالبشائر الاسلامیه، چاپ اول، 1408ق، 567ص، تحقیق حسن ضیاء الدین عتر؛ نیز قاهره: مكتبه ابن سینا، 1408ق، 288ص، تحقیق محمد ابراهیم سلیم؛ نیز قاهره: الزهراء للاعلام العربی، چاپ اول، 1407، 318 ص با عنوان عجائب علوم القرآن، تحقیق عبدالفتاح عاشور.

153. الفوائد الجمیله علی الآیات الجلیله (عربی) حسین بن علی بن طلحه الرجراجی، سنی، لیبی، جامعه سبها، چاپ اول، 1994م، 613ص.

154. فواتح سور و حروف مقطعه قرآنی ـ تحقیقی در فواتح... (فارسی) فرانك جلالی كوشكی، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی تهران، 1372ش، 74ص.

155. فی رحاب القرآن الكریم (عربی) محمد سالم محیسن، سنی، بیروت: دارالجبل، 1409، قاهره: مكتبه الكلیات الازهریه، 1400ق، 527 « 341 ص.

156. فی صحبه الاسلام و القرآن (عربی) عون الشریف قاسم، سنی، بیروت: دارالقلم، چاپ دوم، 1399 ق، 144ص.

157. فی علوم القرآن (عربی) عبدالمجید محمود، سنی، قاهره: دارالبیان، چاپ اول، 1975م، 80ص.

158. فی علوم القرآن، دراسات و محاضرات (عربی) محمد عبدالسلام كفافی ـ عبداللّه الشریف، سنی، بیروت: دارالنهضه العربیه، 363 ص.

159. قدمی در شناخت قرآن (فارسی) مهدی معینیان، شیعه، تهران: بنیاد قرآن، چاپ اول، 1364 سنی، 239ص.

160. قرآن از دیدگاه قرآن (فارسی) علی محمد رستگاری، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی نجف آباد، 1372 ش، 249ص.

161. القرآن انواره، آثاره، اوصافه،... (عربی) محمد محمود صواف، سنی، بیروت: مؤسسه الرساله، چاپ چهارم، 1404ق، 123ص.

162. قرآن بهار دلها (فارسی) مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، تهران: مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، چاپ اول، 1375ش، 144ص.

163. القرآن الحكیم، اعجازه و بلاغته و علومه (عربی) صالحه عبدالحلیم شرف الدین، كویت: مطابع كویت، 1406 ق، 221ص.

164. القرآن الكریم رؤیه منهجیّه جدیده لمباحث القرآن (عربی) صلاح الدین بسیونی رسلان، سنی، قاهره: مكتبه نهضه الشرق، 1985م، 309 ص.

165. قرآن در اسلام (فارسی) سید محمد حسین طباطبائی، 1281 ـ 1360 ش، شیعه، قم: دفترانتشارات اسلامی، 1361ش، 176 ص. تهران: بنیاد علوم اسلامی، 1361 ش، 200ص؛ تهران: دارالكتب الاسلامیه، 1353ش. 277 ص و.... این اثر ارزشمند به چندین زبان دیگر ترجمه گردیده از جمله اندونزیایی، مترجم و ناشر: تهران سازمان تبلیغات اسلامی، 144ص؛ فرانسوی، همان مترجم و ناشر. 125ص؛ عربی: القرآن فی الاسلام،مترجم: سید احمد حسینی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1404ق، 224ص؛ كردی: تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، 1361ش، 162ص، و... 166. قرآن در اسلام(فارسی) یوسف مرحبا، شیعه، تهران: انتشارات بنیاد شهید، 1361 ش، 107ص.

167. قرآن در قرآن(فارسی) مجتبی محمودی، شیعه، قم: دفتر نشر اسلامی (جامعه مدرسین)، 1367ش، 128ص.

168. قرآن را چگونه بخوانیم (فارسی) محمد ارغون، مترجم از عربی: حامد فولادوند، تهران: عطائی، 1362ش، 77ص.

169. قرآن شناخت (فارسی) بهاء الدین خرمشاهی، شیعه، تهران: انتشارات طرح نو، چاپ اول، 1374ش، 363ص.

170. قرآن شناسی (فارسی) محمد تقی مصباح، شیعه، تحقیق و نگارش محمود رجبی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، 1376 ش، 272ص.

171. قرآن شناسی برای جوانان(فارسی) نعمت اللّه قاضی (شكیب)، تهران: انتشارات كومش، چاپ اول، 1375 ش، 120ص.

172. قرآن شناسی (دایرهالمعارف قرآن كریم) سید محمد باقر صدر، شیعه، گردآورنده: حسن سعید، تهران: گنجینه قرآن، 84 ص.

173. القرآن علومه و تاریخه(عربی) محمدرضا حكیمی، متولد 1358ق، شیعه، دارالقبس، 103ص.

174. القرآن الكریم، تاریخیته و لغته (عربی) سید عبدالغفار، سنی، مصر دار المعرفه الجامعیه، 1996م، 246ص.

175. القرآن الكریم و روایات المدرستین (عربی) سید مرتضی عسكری، شیعه، قم: شركت توحید، المجمع العلمی الاسلامی، چاپ اول، ج 1، 1415ق، ج 2، 1417ق، 325 + 729ص.

176. القرآن ماذا تعرف عنه (عربی) مجید مسلماوی، شیعه، بغداد: مطبعه الجامعه، 1399ق، 215ص.

177. القرآن المجید، تنزیله و اسلوبه و... (عربی) محمد عزه دروزه، سنی، بیروت: المكتبه العصریه، 302ص.

178. القرآن، نظمه، جمعه، ترتیبه (عربی) عبدالكریم الخطیب، سنی، قاهره: دارالفكر العربی، 1972م، 239ص.

179. قرآن و حكومت جهانی اسلام (فارسی) حسن فضائلی، 164ص.

180. القرآن و الكتاب (عربی) حداد.
181. قضایا فی علوم القرآن (عربی) سید احمد عبدالغفار، سنی، اسكندریه: دارالمعرفه الجامعه، 1992م، 351ص.

182. قضایا قرآنیه فی الموسوعه البریطانیه (عربی) فضل حسن عباس، سنی، عمان (اردن): دارالبشیر، چاپ اول، 1408ق، 283ص.

183. قطوف من ریاض القرآن (عربی) منصور محمد منصور، سنی، قاهره: مطبعه الامانه، 1405ق، 381ص. * القول الوجیز فی فواصل الكتاب العزیز ،ــــ شرح العلامه المخللاتی...

184. كتاب المرشد الوجیز، الی علوم تتعلق بالكتاب العزیز(عربی) شهاب الدین عبدالرحمن ابراهیم معروف بابی شامه مقدسی، م 665ق، سنی، بیروت: دارصادر، 1395ق، 288ص، تحقیق طیار التی قولاج.

185. الكتاب و القرآن قراءه معاصره (عربی) محمد شحرور، سنی، دمشق: الاهالی، چاپ اول، 1990م، ششم، 1994م، 822ص. این اثر كه برخی مباحث علوم قرآنی همچون نامهای قرآن، انزال و تنزیل، اعجاز، تأویل، قصص و... را با نگرشی جدید ومخالف با برخی نظریات سابق مطرح كرده، بیش از ده نقد برآن نگارش یافته كه برخی از آنها عبارتند از: 1. الفرقان و القرآن قراءه اسلامیه معاصره... (عربی) خالد عبدالرحمن العك، سنی، دمشق: دارالحكمه، چاپ دوم، 1416ق، 787ص. 2. تهافت القراءه المعاصره (عربی) منیر محمد طاهر الشواف، سنی (دمشق): الشواف للنشر و الدراسات، چاپ اول، 1993م، 627ص. 3. القراءه المعاصره للقرآن فی المیزان (عربی) احمد عمران، سنی دارالنفائس، چاپ اول، 1415ق، 528ص. 4. بیضه الدیك، نقد لغوی لكتاب (الكتاب و القرآن) (عربی) یوسف الصیداوی، سنی، مطبعه التعاونیه، 264ص. 5. حقیقه القراءه المعاصره، مجرد تنجیم (عربی) سلیم الجابی، سنی، دمشق: مطبعه نضر، چاپ اول، 1993م، 3 جلد. 6. ذاك رد؟!! عن قراءه معاصره للكتاب و القرآن (عربی) نشأه ظبیان، سنی، دمشق: دارقتیبه، چاپ اول، 1412ق، 143ص.

186. كیف تحفظ القرآن (عربی) محمد الحبش، سنی، بیروت: دارالخیر، چاپ اول، 1407 ق، 164ص.

187. كیف نتأدب مع المصحف، كتابه...، محمدرجب فرجانی، سنی، دارالاعتصام، 238ص.

188. گامی در راه شناسائی قرآن (فارسی) میر خلیل سید نقوی، شیعه، تهران: انتشارات هدی، 1363 ش، 298ص.

189. گامی در سوی شناخت سور مكی و مدنی(فارسی) ناهید مشائی، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس تهران، 1372ش، 238ص.

190. لطائف البیان فی احكام و علوم القرآن (عربی) صابر غانم المنكوت، م 1945م، سنی، قاهره: مكتبه مدبولی، 366ص.

191. لغه القرآن، قاموس القرآن الكریم (عربی) احمد مختار عمر، سنی، كویت: مؤسسه الكویت، 1414ق، 261ص.

192. مباحث علوم قرآنی در المیزان (فارسی) اصغر زاهدی تیر، شیعه، پایان نامه كارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی كرج، 1374 ش، 402ص.

193. مباحث فی علوم القرآن (عربی) صبحی صالح، سنی، بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ هفدهم، 1988م، 381ص؛ و نیز قم: نشر رضی (افست).

194. مباحث فی علوم القرآن (عربی) مناع قطان، سنی، بیروت: مؤسسه الرساله، چاپ هشتم، 1401ق، 398ص؛ و نیز قاهره: مكتبه وهبه، چاپ هشتم، 1401ق.

195. مباحثی در علوم قرآن (فارسی) صبحی صالح، سنی، مترجم از عربی: محمد علی لسانی فشاركی، تهران: بنیاد علوم اسلامی، چاپ اول، 1361ش، 254ص. عنوان اصلی مباحث فی علوم القرآن؛ ترجمه بخشی از آن با عنوان پژوهشی در باره قرآن و وحی، ترجمه محمد مجتهد شبستری، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1362ش، 176ص.

196. المجتبی فی علوم تتعلق بالقرآن(عربی) عبدالرحمن بن جوزی، م 597ق، خطی، دارالكتب المصریه (مناهل العرفان 1/ 25) (كتاب دیگر مؤلف، فنون الافنان فی عجائب علوم القرآن است كه با شماره 105 گذشت).

197. محاضرات فی علوم القرآن (عربی) نورالدین عتر، سنی، دمشق: مطبعه الداوری، 1407ق، 231ص.

198. مختصر الاتقان فی علوم القرآن(عربی) جلال الدین عبدالرحمن سیوطی، سنی، بیروت: دارالنفائس، چاپ سوم، 1410ق، 197ص، مختصر كننده: صلاح الدین ارقه دان (ترجمه فارسی آن نیز با عنوان خلاصه الاتقان گذشت).

199. مدخل الی تفسیر القرآن و علومه (عربی) عدنان محمد زرزور، سنی، دمشق: دارالقلم؛ بیروت: الدار الشامیه، چاپ اول، 1416ق. 295ص.

200. المدخل الی علوم القرآن و العلوم الاسلامیه (عربی) محمد امین فرشوخ، سنی، بیروت: دارالفكر العربی، چاپ اول، 1990م، 248ص. 201. المدخل الی القرآن الكریم(عربی) انور جندی، سنی، قاهره: دارالاعتصام، 254ص.

202. مدخل التفسیر (عربی) محمدفاضل لنكرانی، شیعه، تهران: مطبعه حیدری، چاپ اول، 1396ق، 300ص.

203. المدخل لدراسه القرآن الكریم (عربی) محمد محمد ابوشهبه، سنی، بیروت: دارالجیل، چاپ دوم، 1412ق، 425ص.

204. مذكره علوم القرآن (عربی) احمد احمد علی، مصر 1370ق.

205. مرشد الخلان الی معرفه عدّ آی القرآن(عربی) عبدالرزاق علی ابراهیم موسی، سنی، بیروت: مكتبه العصریه، چاپ اول، 1409ق، 254ص. * المرشد الوجیز الی علوم تتعلق بالكتاب العزیز ،ــــ كتاب المرشد الوجیز.

206. معجزه بزرگ، پژوهشی در علوم قرآنی (فارسی) محمد ابوزهره، سنی، مترجم از عربی: محمود ذبیحی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول، 1370ش، 828ص. عنوان اصلی: معجزه الكبری القرآن.

207. معجزه الكبری القرآن (عربی) محمد ابوزهره، سنی، بیروت: دارالفكر العربی، 614ص.

208. معرفه القرآن فی تفسیر المیزان (عربی) سید محمد حسین طباطبایی، شیعه، گردآورنده سید حمید محمودزاده حسینی، قم: انتشارات اسماعیلیان، چاپ اول، 1374ش، 235ص.

209. مع القرآن الكریم فی تاریخه و... (عربی) شعبان محمداسماعیل، سنی، دارالاتحاد العربی، 551ص.

210. مفهوم النص، دراسه فی علوم القرآن(عربی) نصر حامد ابوزید، سنی، مصر: الهیئه المصریه العامه، 1990م، 359 ؛ و نیز بیروت: المركز الثقافی العربی، 1990م، 319 ص.

211. مقدمتان فی علوم القرآن(عربی) مقدمه اول از مؤلف نامعلوم و مقدمه دوم از ابن عطیه است، قاهره: مكتبه الخانجی، 320ص.

212. مقدمه آشنایی با قرآن(فارسی) كاظم كاظم زاده، شیعه، تهران: انتشارات اقبال، 1360ش، 88ص.

213. المنار فی علوم القرآن (عربی) محمد علی حسن، سنی، عمان: دار الارقم، چاپ اول، 1983م، 165ص.

214. مناهج (معارج) العرفان فی علوم القرآن، سید احمد حسین امروی، م 1328.

215. مناهل العرفان فی علوم القرآن (عربی) محمد عبدالعظیم زرقانی، بیروت: دارالكتب العلمیه، 1416ق، 2جلد ـ 485 « 485 ص. تحقیق احمد شمس الدین، قاهره: داراحیاء الكتب: 483 « 452ص. این كتابها بارها در بیروت و سوریه و مصر به چاپ رسیده است.

216. من روائع القرآن (عربی) محمد سعید رمضان البوطی، سنی، دمشق: مكتبه الفارابی، چاپ سوم.

217. من علوم القرآن (عربی) فؤاد علی رضا، بیروت: دار اقرأ، چاپ اول، 1402ق، 239ص.

218. من علوم القرآن (عربی) عبدالفتاح قاضی، سنی، قاهره: مكتبه الكلیات الازهریه، 1396ق، 112ص.

219. من علوم القرآن و تحلیل نصوصه (عربی) عبدالقادر حسن، سنی، قطر(دوحه): دار قطری بن الفجائه، 1987م، 227ص.

220. من فیض القرآن (عربی) ابراهیم علی ابوالخشب، سنی، قاهره: مكتبه الانجلو المصریه، 1985م، 124ص.

221. منهج الفرقــان فی علوم القرآن (عربی) محمد علی، سنی، (منــاهل العرفـان 1/ 35).

222. موجز البیان فی مباحث القرآن (عربی) كمال الدین الطائی، بغداد، مطبعه سلمان الاعظمی، 1391ق، 184ص.

223. موجز علوم القرآن (عربی) داود العطار، متولد 1930، سنی، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1399ق، 200ص؛ و نیز تهران: مؤسسه بعثت ـ مؤسسه القرآن الكریم، چاپ دوم 1403ق، 200ص.

224. مورد الظمآن فی علوم القرآن (عربی) صابر حسن محمد ابوسلیمان، سنی، بمبئی: الدار السلفیه، چاپ اول، 1404ق، 246ص.

225. المیسّر فی علوم القرآن (عربی) عبدالرسول الغفار، شیعه، بیروت: دار و مكتبه الرسول الاكرم، چاپ اول، 1415ق، 272ص.

226. نامه هدایت، مقدمه ای بر آشنایی با قرآن (فارسی) محمد مهدی ركنی، شیعه، مشهد: آستان قدس رضوی: 1363 ش، 351ص.

227. النبأ العظیم، نظرات جدیده فی القرآن (عربی) محمد عبداللّه دراز، سنی، كویت: دارالقلم، چاپ دوم، 1390ق، 216ص.

228. نبذ من مقاصد الكتاب العزیز (عربی) عبدالعزیز بن عبدالسلام السلمی، سنی، دمشق: مكتبه الغزالی، چاپ اول، 1416ق، 144ص.

229. نزول القرآن علی سبعه احرف (عربی) مناع قطان، سنی، قاهره: مكتبه وهبه، چاپ اول، 1411ق، 123ص.

230. النص، السلطه، الحقیقه (عربی) نصر حامد ابوزید، سنی، بیروت: دارالبیضاء ـ المركز الثقافی العربی، چاپ اول، 1995م، 287ص.

231. النص القرآنی امام اشكالیه البنیه و القراءه (عربی) طیب تیزینی، سنی، دمشق: دارالینابیع، 1997م، 443ص.

232. نظرات فی القرآن (عربی) محمد غزالی، سنی، قاهره: مؤسسه الخانجی، چاپ اول، 1377ق، 276ص.

233. نفحات من علوم القرآن (عربی) محمد احمد معبد، سنی، مدینه: مكتبه طیبه، چاپ اول، 1406ق، 184ص.

234. نكت الانتصار لنقل القرآن (عربی) محمد بن طیب بن محمد ابوبكر باقلانی، 403ق، اسكندریه: منشأه المعارف، 1971م، 445ص.

235. نگاهی به علوم قرآنی (فارسی) محمدباقر ملكی میانجی، شیعه، م 1377ش، قم: نشر خرّم، 197ص. به اهتمام علی ملكی میانجی، این اثر ترجمه مقدمه تفسیر مناهج البیان و... از مؤلف می باشد كه از سوی علی نقی خدایاری ترجمه گردیده است.

236. الواضح فی علوم القرآن (عربی) مصطفی دیب البغا ـ محیی الدین دیب، سنی، دمشق: دارالكلم الطیب ـ دارالعلوم الانسانیه، چاپ اول، 1417ق، 336 ص.

237. الوجیز فی علوم القرآن (عربی) وضاح الخطیب، سنی، دمشق: دارالنابغه، 126ص.

238. الوحی و القرآن (عربی) عبدالحمید ابراهیم سرحان، قاهره: الهیئه المصریه العامه للكتاب، 1993م، 165ص.

239. الوحی و القرآن(عربی) محمد حسین ذهبی، سنی، قاهره: مكتبه وهبه، چاپ اول، 1406ق، 161ص.

240. ویژگیهایی از قرآن مجید (فارسی) شكراللّه جهان مهین، شیعه، تهران: انتشارات برهان، 136ص.

241. الهادی فیما یحتاجه التفسیر من المبادی (عربی) هادی كاشف الغطاء، متولد 1373ق، نجف: مطبعه الآداب، چاپ اول، 1989م، 257ص.

242. الهدف من نزول القرآن و آثاره علی منهجه فی التغییر (عربی) سید محمدباقر حكیم، شیعه، قم: مؤسسه امام حسین(ع) 1412ق، 163ص.

243. هدی الفرقان فی علوم القرآن (عربی) غازی عنایه، سنی، بیروت: عالم الكتب، چاپ اول، 1416ق، 4 جلد در 2 مجلد، 319 « 277 « 360 « 352ص.

244. هفده گفتار در علوم قرآنی (فارسی) ابوالفتوح رازی ـ ملامحسن فیض كاشانی ـ محمد جواد بلاغی، شیعه، تهران: انتشارات بدر، چاپ اول، 1370 ش، 402 ص. این اثر گردآمده مقدمه كتابهای: تفسیر صافی، محجه البیضاء، تفسیر آلاء الرحمن و تفسیر روض الجنان است كه توسط سید حسین حسینی ترجمه و تهیه گردیده است.

245. درسنامه علوم قرآنی (فارسی) حسین جوان آراسته، شیعه، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1377 ش.
محمد علي هاشم زاده - پژوهش هاي قرآني، ش13.