پرسش:
سن پدر و مادر من از من خیلی بیشتر است و من اصلا نمی توانم با آنها كنار بیایم و احساس می كنم با هر كدام از حرف هایی كه به آنها می زنم یا جواب آنها را می دهم كلی گناه می كنم باید چه رفتاری داشته باشم یا چه كارهایی بكنم كه بتوانم با آنها كنار بیایم و آنها از دستم راضی باشند؟
پاسخ :
با سلام و احترام
دوست عزیز خدمت شما عرض کنم که از روايات معصومان استفاده ميشود كه والدين چه مؤمن باشند و چه كافر و چه نيكوكار و چه معصيت كار بايد مورد احترام قرار گيرند و استثنا بردار نيست. امامرضا(ع) ميفرمايد: "نيكي به والدين واجب است گرچه مشرك باشند، ولي در معصيت خدا نبايد آنان را اطاعت كرد".(1)
قرآن مجيد تنها در يك مورد مخالفت با پدر و مادر را جايز دانسته و آن صورتي است كه پدر و مادر فرزند را به شرك فرا خوانند، ولي در ساير موارد به رفتار پسنديده توصيه نموده است.(لقمان آیه 15)
امام باقر(ع) ميفرمايد: "سه چيز است كه خداوند دربارة آنها براي مخالفت رخصت نفرموده است: رد امانت به نيكوكار و بد كردار، وفا به پيمان نسبت به نيكوكار و بدكردار و خوش رفتاري با پدر و مادر، نيكوكار باشند يا بد كردار".(2)
البته احترام گذاشتن به پدر و مادر به معناي قبول همة نظريات آنان نيست.
شما ميتوانيد با رعايت ادب و متانت و حفظ جايگاه پدر و مادر نظر خود را در موضوعات مختلف بيان كنيد و از منطق خود دفاع نماييد. والدين نيز نبايد توقع داشته باشند كه فرزندشان هميشه پيرو نظريات آنها باشد. مهم حفظ حدود و رعايت تواضع و فروتني است. هرگز قرآن و روايات معصومان از فرزندان نمي خواهد در بست تمام نظريات پدر و مادر را بپذيرند، بلكه آية"فبشّر عباد الّذين يستمعون القول فيتبعون احسنه".(زمر آیه 18) بندگاني را بشارت ميدهد كه سخنان را مي شنوند و بهترين را انتخاب مي كنند، اينآيه فرزندان را نيز در بر مي گيرد. فرزندان بايد از جدل و بحث هاي بيهوده كه ممكن است به تيرگي روابط و موجب ناراحتي پدر و مادر بيانجامد، اجتناب ورزند، يعني براي پدر و مادر حريم قائل شوند وشرائط سني آن ها را در نظر بگيرند.در مواردي لازم است تغافل كنيد يعني خود را به غفلت بزنيد و به گفته ها و رفتار آنان اعتنايي نكنيد.
در هر حال دو مسئله وجود دارد: يكي احترام به پدر و مادر كه هميشه بايد باشد و دوم اطاعت از آنها كه اين هميشگي نيست. اطاعت از آنها در كارهاي خوب، حتي در كارهاي مباح است، اما اطاعت از آنها در كارهاي گناه و يا آنچه به نفع و مصلت واقعي شخص نيست، لازم، بلكه جايز نيست..
منابع :
1. عيون اخبار الرضا، ج 2، ص 124
2. اصول كافي، ج 3، ص 236.