تقاضا از مخلوق در چه صورتی جایز نیست؟

پرسش:

سلام. تقاضاي مخلوق از مخلوق ديگر گاه جائز است و گاه حرام. ميشه در اين مورد بيشتر توضيح بفرمائيد؟در تفسير ايات 47و48 سوره بقره. يا بَني‏ إِسْرائيلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتي‏ أَنْعَمْتُ عَلَيْکُمْ وَ أَنِّي فَضَّلْتُکُمْ عَلَي الْعالَمينَ47 وَ اتَّقُوا يَوْماً لا تَجْزي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئاً وَ لا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَةٌ وَ لا يُؤْخَذُ مِنْها عَدْلٌ وَ لا هُمْ يُنْصَرُونَ با تشکر

پاسخ: 

با سلام و تشکر به خاطر ارتباطتان
تقاضاي حرام و باطل در جايي است كه براي تقاضا شونده، تاثير استقلالي قائل باشيم . با اعتقاد به ربوبيت وي از او تقاضا داشته باشيم . آياتي همچون آيه 48 سوره بقره در مقام نفي چنين شفاعتي هستند. اين گونه شفاعت ها، موجب شريك قرار دادن براي خدا و مشرك شدن انسان مي شود اما اگر براي تقاضا شونده تاثير استقلالي قائل نباشيم و او را در عرض خدا قرار ندهيم بلكه او را بنده خداوند بدانيم و تاثير وي را به اذن الهي و در طول اراده الهي بدانيم ،چون شرك نمي شود، جائز است  حتي خدا نسبت به اين مسئله سفارش نموده است چنان كه در آيه 64 سوره نساء مي فرمايد:
« ِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحيماً؛
 اگر  هنگامى كه به خويش ستم كردند، به سوى تو مى‏آمدند و از خدا طلب آمرزش مى‏نمودند و پيامبر هم براى آن ها طلب آمرزش مي نمود، خدا را توبه‏پذير و مهربان مى‏يافتند»
از  اين آيه استفاده مي شود كه آمدن به سراغ پيامبر (ص) و او را بر در درگاه خدا شفيع قرار دادن،  وساطت و استغفار او براى گنهكاران مؤثر است. موجب پذيرش توبه، و رحمت الهى است.  اگر وساطت و دعا و استغفار و شفاعت خواستن از پيامبر شرك بود، چگونه ممكن بود كه قرآن چنين دستورى را به گنهكاران بدهد؟
همچنين در آيات متعددي خدا شفاعت را براي مأذونين جايز مي شمارد :
« ما مِنْ شَفيعٍ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ إِذْنِه‏(1)  ؛هيچ شفاعت كننده‏اى، جز با اذن او نيست‏» يا :
« مَنْ ذَا الَّذي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِه‏(2) ؛ كيست كه نزد او، جز به فرمان او شفاعت كند»
 آياتي كه در مقام نفي شفاعت هستند، شفاعت مطلق را نفي مي كنند ،نه مطلق شفاعت را .

1. يونس(10) آيه 3.
2.بقره (2) آيه 255 .