چرا منطقه«غدير خم»براى اعلام جانشينى امام علی (ع) برگزيده شد؟

پرسش:
 چرا رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) منطقه «غدير خم» را براى اعلام جانشينى اميرمؤمنان (عليه السلام) برگزيد و موسم حج و جايى مثل عرفات را كه همه در آن جمع مى شوند، براى مراسم تعيين جانشين انتخاب نكرد؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
 انتخاب منطقه غدير خم براى تعيين رهبر آينده، حكمت هاى فراوانى دارد كه به برخى اشاره مى كنيم:
1. رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) براى آن كه اهميت مسأله جانشينى خود را روشن سازد و با تأكيد بيش ترى به بيان آن بپردازد، به جاى روزهاى حج، بيابان خشك غدير خم را براى اين كار انتخاب كرد. انتخاب اين نقطه براى ابلاغ حكم، انتخاب مكان يگانه اى براى ابلاغ حكمى يگانه است؛ لذا اميرالمؤمنين(عليه السلام) نيز در ايام خلافت خود تنها از اين نقطه و آن چه حضرت در آن فرموده بود مى پرسيد.[20] توقف يك باره كاروان در گرماى منطقه غدير. به همه فهماند كه امر مهمى پيش آمده است و از اين رو، حاجيان، با دقّت و توجّه بيش ترى به سخنان رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) گوش سپردند. اگر رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) در لابلاى اعمال و ايام حج به اعلام جانشينى اميرمؤمنان(عليه السلام)مى پرداخت، اين مسأله در بين ديگر تعليمات پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) جلوه خود را از دست مى داد و امر مهم ولايت، بسان يكى از آموزش هاى رايج دينى، تلقى مى شد.
2. پس از پايان مراسم غدير خم، هر گروه از حاجيان به سويى رفتند و كاروان يك پارچه آنان، در سه راهى جحفه، به دسته هاى كوچك ترى تقسيم شد و همه به قصد شهر و ديار خود، راهى را برگزيدند. به همين دليل، فرصت هر گونه توطئه و تحرّكى از منافقان گرفته شد و آنان نمى توانستند، ذهن مردم را كه در آن واقعه غدير نقش بسته بود، با غبار شبهه ها و وسوسه ها آلوده كنند. از اين روست كه حديث غدير، در گذر تاريخ به فراموشى سپرده نشده و توسط هزاران راوى و محدّث و فقيه و مفسّر و مورّخ، نقل گشته است.
3. در هر سفرى، آخرين خاطره، معمولا به ياد ماندنى تر است؛ زيرا پس از آن، خاطره ديگرى نيست تا آن را بپوشاند. پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) منطقه غدير را براى اعلام جانشينى على(عليه السلام) برگزيد تا آخرين خاطره حاجيان از رسول خدا، معرّفى رهبرى آينده باشد.
بايد توجّه داشت كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)، موضوع جانشينى اميرمؤمنان على(عليه السلام) را در مناسبت هاى ديگرى نيز بيان فرموده بود و واقعه غدير خم، اوج اقدامات پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)براى معرّفى جانشين پس از خود بود نه تنها اقدام آن بزرگوار در اين موضوع.[21]

[1]. از ژرفاى فتنه ها، سعيد ايوب، ترجمه سيد حسن اسلامى، ج 1، ص 205، مركز بررسى هاى اسلامى «الغدير»، قم، 1413 هـ .
[2]. ر.ك: المراجعات، سيد شرف الدين عاملى، ص 269، مؤسسة الاعلمى، بيروت.