پرسش:
ويژگي ها و خصلت هاي يك مؤمن چيست؟
پاسخ:
با سلام و ادب
خصلتهاي زيادي در قرآن و روايات درباره مؤمن برشمرده شده است.
در قرآن مجيد ويژگيهاي جامع مؤمن را چنين بيان ميفرمايد: "قد أفلح المؤمنون الذين هم في صلاتهم خاشعون...؛ به تحقيق مؤمنان رستگار شدند:
1 - آنها كه در نمازشان خشوع دارند،
2 - از لغو و بيهودگي روي گردانند،
3 - زكات ميدهند،
4 - دامان خود را از آلودگي به بي عفتي حفظ ميكنند،
5 - فقط آميزش جنسي را با همسرانشان دارند...،
6 - امانتها و عهد و پيمان خود را مراعات ميكنند، 7 - از نمازها مواظبت مينمايند".(1)
در سوره انفال ميفرمايد: "انما المؤمنون الذين اذا ذكرالله وجلت قلوبهم...؛ مؤمنان تنها كساني هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دلهايشان ترسان ميگردد، و هنگامي كه آيات بر آنها خوانده ميشود، ايمانشان فزونتر ميگردد، و تنها بر پروردگارشان توكل دارند. آنها كه نماز را بر پا ميدارند، و از آنچه به آنها روزي دادهايم، انفاق ميكنند. آري مؤمنان حقيقي آنها هستند".(2)
نيز در سوره حجرات ميفرمايد: "مؤمنان واقعي تنها كساني هستند كه به خدا و رسولش ايمان آوردهاند، سپس هرگز شك و ترديدي به خود راه نداده و با اموال و جانهاي خود در راه خدا جهاد كردهاند. آنها راستگويانند".(3)
اما از معصومانعليهمالسلام خصوصاً حضرت رسولصلي الله وعليه وآله درباره صفات مؤمن، احاديث بسياري آمده است، از جمله "مؤمن آيينه مؤمن ديگر است (كه عيوب وي را تنها به خود او ميرساند). مؤمنان به اجزاي يك ساختمان ميمانند كه نگهدار يكديگرند.
مؤمن غيرتمند است. مؤمن برادر مؤمن ديگر است كه هرگز از خيرخواهي او دست برنميدارد. مؤمن سبكبار است. كسي كه كار نيكش او را شاد و كار بدش وي را غمگين نمايد. او مؤمن است. به امر دنيايش همت دارد و به آخرتش (نيز) اهتمام ميورزد. مؤمن مانند زنبور عسل است كه جز غذاي پاكيزه نخورد و جز غذاي پاكيزه ندهد. مؤمن زيرك، هوشيار، بيمناك، پابرجا، ثابت قدم و در امور، بي شتاب و با تأنّي گام برميدارد. دانشمند و پرهيزگار است".
نيز فرمود: "سزاوار است كه مؤمن داراي هشت خصلت باشد: در حوادث روزگار جا افتاده و با وقار؛ هنگام بلا و گرفتاري شكيبا؛ هنگام خوشي سپاسگذار؛ چنانچه خداوند او را روزي داده، قانع باشد؛ به دشمنانش ستم روا ندارد؛ به خاطر دوستان خود را بزهكار نسازد؛ بدنش از خود (بر اثر عبادت و اعمال خير) در رنج باشد و ديگران از او در آسايش باشند".(4)
صفات دیگری برای مؤمنین ذکر شده که برای اطلاع از آنها می توانید به سورة فرقان آیة64 به بعد و نهج البلاغه خطبةمتقین مراجعه فرمایید.
البته باید به این نکته نیز توجه کرد که،اوصاف ذکر شده به تمامه و یکباره در شخصی که واجد آنها نیست،ایجاد نمیشود،بلکه تخلق به آنها نیاز به مداومت و همت دارد تا بتوان این اوصاف را حاصل کرد.
پس لازم است ، در ابتدای کار از افراط در عبادات و ... پرهیز نماییم و به مرور این صفات را در خود ایجاد نماییم.
1. مؤمنون (23) آيات 11 - 1.
2. انفال (8) آيات 4 - 2.
3. حجرات (49)، آيه 2.
4. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمری، ج 64، ص 294 .