اصطلاحات عرفاني

پرسش:

سلام از اصطلاحات عرفاني ميشه چند موردي رو بفرماييد همراه معني و مقصود از آنها؟ممنون

پاسخ:

آب :    مراد از آب ، معرفت است
آب آتش افروز  : فيضهاي خداوندي
آب حيات: چشمه اي در ظلمات و تاريكي كه هر كه از آن بنوشد زندگي جاودان مي يابد و در اصطلاح عرفاني : چشمه عشق و محبت . آب حيات را " آب خضر " نيز گفته اند .
آب خرابات :صفا و يكرنگي و تجليات رحماني كه تيرگي هاي درون و برون را مي زدايد .
آب روان :فرح و شادي دل .
آتش شعله :عشق خدا در دل انسان .
آتش امتحان :آتشي كه نمرود براي حضرت ابراهيم ( ع ) افروخت اما به سردي و سلامت مبدل گشت .
آتشكده :دل صوفي سودا زده ، دير مغان عالم عشق .
آداب :قواعد و رسوم شريعت و طريقت .
آداب طريقت: پيش مشايخ دو دست بر هم نهادن ، دائماً با طهارت بودن ، امر معروف و نهي از منكر .
آرزو: ميل به اصل خويش .
آزاد: ( حر ) كسي كه به ياري حق از قيود دنيا و حتي ذات و صفات خود آزاد شده و در ذات و صفات معبود محو گردد .
آزادي: مقام حريت و بي آرزويي ، مقام حيرت .
آستان :اعمال و عبادت زهد و تقوي .
آسمان غيب: انوار و جلوه هاي خداوند .
آشنايي :تعلق و پيوستگي به پروردگار .
آغوش :فاني شدن در صفات حق و دريافت اسرار
آفت :هر چيز كه روندة راه حق را از طي طريق باز دارد .
آفتاب جلال :تابش نور جلال و جبروت خداوند .
آمدن: بازگشت طالب حق از عالم " استغراق " و " سكر "
آن كيفيت خاص در حسن و زيبايي كه قابل وصف نيست و به ذوق ادراك مي شود . ( بندة طلعت آن باش كه " آني " دارد ).
آن لحظه ، حد فاصله گذشته و آينده .
آه :علامت " جمال " عشق كه زبان از بيان قاصر باشد و علامت " كمال " عاشق كه زبان و بيان از آن قاصر باشد .
آيات: مظاهر ذات و اسماء خداوند
آينه :قلب انسان كامل .
آينه جمال :مرتبه ظاهر شدنو تجلي صفات خدايي .  
ابد: بي نهايت آينده ( در مقابل ازل كه بي نهيت آغازين است )
آبدال: مردان خاص خدا كه صفات آن ها به اوصاف حق مبدل شده است گفته اند در هر زمان تعداد آنها
هفت تن يا چهل تن است .
ابدالآباد :امتداد زمان هستي از آغاز تا انجام .
ابر :پرده و حجابي كه مانع رسيدن به شهود حق باشد .
ابرار: جمع بار و بر ، نيكان و بندگان خاص كه در درجاتي ار مراحل سير به سوي حق را پيموده باشند .
ابرو :اهمال و كوتاهي كردن سالك كه موجب سقوط  از درجات شود و سقوط او وي را متوجه حق سازد و در واقع معناي ابر و اشاره و هشدار به رهرو طريق است .
اين الوقت: صوفي فرزند زمان خويش است ، نه در انديشة گذشته و نه در خيال آينده .
اتحاد :وابسته و پيوسته بودن وجود همه مخلوقات به خالق و آفريدگار .
اتصال :پيوستن عاشق (انسان ) به معشوق (خداوند ) پس از فناي عاشق (ازخود ) و بقاي او ( به خداوند ) .
اثبات: اثبات وجود خدا در مقابل " محو " وجود انسان .
اثينيت دو گانه پرستي .
احد :اسم ذات خداوند از آن نظر كه صفات و اسماء خدا يكي است و احد و نه متعدد .
احسان: احسان هم رسيدن به كمال عبوديت خود و پرستش آفريدگار است و هم در مقابل بدي نيكي كردن .
احوال :حالاتي كه بدون اكتساب وارد بر قلب شود از قبيل : فرح ، حزن ، شوق ، قبض ...
اختيار :اختيار كردن آنچه حق پسندد و ترجيح دادن آن بر اختيار خود .
اخلاص :هر كاري را براي خدا انجام دادن و به عمل خالص خود نظر نداشتن .
اخلاق :جمع خلق ، عادت بر عمل بدون نياز به تفكر و انديشه ، دور شدن از رذايل اخلاقي .
ادب: تهذيب و پاك كردن ظاهر و باطن .
ارادت: اقبال و توجه تام صوفي به حق و توجه خاص مريد به پير طريقت .
اراده :ابتداي طريق اهل طريقت . و فاعل آن " مريد " در واقع كسي است كه با ارادة كردن معشوق ديگر از خود اراده اي ندارد .
ارباب: راز همدمان اسرار الهي .
ارباب رخصت: عوام ايمان آورده .
ارباب رسوم: پيروان " شريعت " .
ارباب غرامت: گناهكاران و كساني كه قدم در طريقت ننهاده اند .
ارباب وجد: كساني كه از راه " حال " به مقامات معنوي رسيده اند نه از راه "قال " و تقليد سخن .
ارباب همت: كساني كه همت آنها هميشه خدا خواهي است و جز او نخواهند .
ارغنون :كنايه از زيادي تعلق و محبت .
اركان طريقت: علم ، حلم ، صبر ، رضا ، شكر ، اخلاص .
ازل :آنچه اول ندارد يعني امتداد فيض خداوند .
ازلي :چيزي كه مسبوق به عدم نباشد .
اسارت: گرفتار امور ظاهر بودن كه مانع رسيدن به حقيقت به سبب ظهور صفات بشري كه تيرگي است .
استدراج :معادل " مكر" به كار رفته است و به معناي كارهاي خارق العاده كه از نوع مكر و فريب است و نيز گفته اند پوشيده كردن " شر " در صورت " خير " و در نتيجه " استدراج " دور شدن از رحمت خداست و به عقاب و مكر او نزديك شدن .
استغراق: توجه زياد به يكتايي حق و غوطه ور شدن در درياي توحيد و خود را فراموش كردن .
استغفار: پوزش خواستن از اظهار هستي در برابر هست مطلق يعني خداوند.
استغنا :بي نيازي و قطع علايق از مال و جاه
استقامت: ايستادگي در اداي طاعات و بندگيها و خودداري از گناهان .
استواري: تسلط و غلبه اسرار الهي بر محبت سالك .
اسراف :هر چيز كه نفس از آن لذت ببرد حتي اگر ذره اي باشد .
اسفار :( جمع سفر ) عارف را چهار سفر است : 1 ـ از خلق به حق 2 ـ به حق در حق 3 ـ از حق به خلق 4 ـ به حق در خلق
اسلام :اعمال و متابعت .
اسم: اسمهاي خداوند سه دسته اند : 1 ـ اسامي ذات مانند " الله و رب " 2 ـ اسامي صفات مانند : " كريم" و " قادر" 3 ـ اسامي افعال مانند " مجيب " و "تواب "
اسم اعظم: بزرگ ترين نام خداوند كه نزد بندگان شناخته نيست .
اشارت :خبردادن از مراد بدون لفظ و عبارت .
اشراف :آگاهي از درون ديگران بدون وسايط عادي
اصحاب فتوح :متوكلان به خداوند .
اصطناع :مهذب و پاك گردانيدن بنده از جانب خداوند با زوال لذات او از دنيا .
اطوار: دل جلوه ها و مظاهر دل .
اعتصام: پناه بردن به لطف خداوند براي حفظ و دوري از گناه .
اعتكاف: گوشه نشيني به عبادت ( در مسجد و عبادتگاه ) و خالي كردن دل از آلودگيها .
اعيان ثابته :صورتهاي اسماء الهي كه صور معقوله در علم حق اند .
افتادگي: احساس عدم قدرت از اداي بندگي كه شايسته خداوند است .
افعال قلوب: آنچه كار دل است نظير داشتن يقين و توكل و صدق و شكر و خوف و رجاء
افق اعلي: نهايت مقام روح و درگاه معبود .
افق مبين :نهايت مقام دل .
اكسير: انسان كامل ، نظر يا نفس مرشد كامل .
اكمل :كسي كه اسماء و صفات الهي در او بيشتر جمع شده باشد .
الفت :از مراتب محبت .
القاآت: از " واردات " است به دل عارف از عالم غيب .
الف قد: ولي كامل مكمل .
الوان :رنگهاي خرقه . صوفيان به حسب مقتضيات رنگ خرقه را دگرگون مي كنند .
الهام: آنچه به دل برسد بدون اكتساب .
ام الكتاب :به عقل اول گفته اند و قلم اعلي .
امام اعظم :حضرت محمد (ص)
امانت :طاعت حق ، عشق ولايت ، امامت .
امتحان :ابتلاء حق در دلهاي سالكان .
امر :عالم " ملكوت" و عالم غيب ، در مقابل عالم "خلق" كه جهان آفرينش است .
امناء: آنان كه امين خدايند و از اسرار غيب با خبر . به "ملامتيه " نيز گفته اند .
امهات: خاك و آب و هوا و آتش
امين :از درجات اولياء خدا كه بر اسرار الهي مطلع است .
اناالحق: سخن حلاج كه بر سر آن سر به باد داد . كشف اسرار .
انابت :رجوع از غفلت به ذكر حق . گفته اند " توبه " در افعال ظاهر و " انابه " در امور باطن است .
انانيت :خودبيني و "من " گفتن مانند نفس من ، روح من ، مال من .
انبساط :عادت بنده به كار نيك و زائل شدن ترس از دل او .
انجذاب :حالت شكر و بي خودي سالك
اندوه :حيرت سالك در كاري كه وجدان و فقدان و فقدان آن پيش او مجهول باشد و
انزعاج ت:حرك دل براي بيداري از غفلت به تأثير وعظ يا سماع
اهل انقطاع: آنان كه از جهان خلق بريده و به عالم روحاني پيوسته اند .
اهل باطن: اهل معرفت ، در مقابل اهل ظاهر ، به باطنيه (اسماعيليه ) نيز گفته اند .
اهل بدايات: مبتديان در سلوك ، در مقابل "منتهيان " .
اهل تأويل: تأويل كنندگان آيات و احكام الهي . به باطنيه (اسماعيليه ) نيز گفته اند .
اهل تجريد: كساني كه از علايق مادي و حسي خود را مجرد ساخته اند و دوري گزيده اند .
اهل تقليد: مقابل اهل استدلال و اهل اجتهاد . عوام .
اهل حق: اهل معرفت ، سالكان .
اهل حقايق :اهل الله در مقابل اهل ظاهر
اهل خانقاه :مقيمان خانقاه و مسافران وارد به خانقاه
اهل خصوص :خواص
اهل خلوت: گوشه نشينان ، چله نشينان .
اهل دل كساني كه از سر گذشته و طالب سر هستند .
اهل ذوق دارندگان حكمت ذوقي در مقابل حكمت بحثي . كساني كه حقايق را به ذوق دريابند .
اهل رسم: تابعان رسوم و قيود شريعت و آنان كه در ابتداي مراحل سلوك اند .
اهل ري اهل "صحو" .
اهل سلوك: سه طبقه اند : (1 ) اهل جد و رياضت (2 ) اهل حفظ و سياست (3) اهل حق و عنايت
اهل شرب :اهل "سكر" كه اهل غلبه و وجد هستند .
اهل صفه: جمعي از اصحاب پيامبر (ص) كه در صفه و سكوي مسجد پيامبر مي نشستند و به مباحثات مي پرداختند و بعضي كلمه " صوفي " را منسوب به " صفه " دانسته ، آنان را اولين صوفيان شمرده اند .
اهل صومعه: اهل خانقاه  و اهل شريعت كه فروتر از مقام خراباتيان اند
اهل طامات: ظاهر كنندگان كرامت و خودنمايي كنندگان  
اهل كشف: آنان كه يگانگي خدا بر آنان كشف و عيان شده است .
اهل مراقبت :كساني كه خدا و خواست او را مراقبند
اهل مشاهدت: اهل كشف و شهود .
اهل معاملت: كساني كه عبادت را براي صواب و پاداش و ترس از عقاب انجام مي دهند .
اهل وصول :( 1 ) مشايخ صوفيه ، (2 ) غرفه شدگان در بحر جمع .
ايثار: مقدم داشتن حظ برادران بر حظ خويش در كار دنيا و آخرت .
ايقان :علم به چيزي به واسطة استدلال
ايماء: القاء معني خاص در نفس به صورت خفاء
ايمان: مقدار دانش به درگاه حق تعالي .

Comments (1)

This comment was minimized by the moderator on the site

سلام
مطالب ارائه شده خوب است اما این اصطلاحات عرفان شیعی نیست
باتشکر

There are no comments posted here yet

Leave your comments

  1. Posting comment as a guest. Sign up or login to your account.
Attachments (0 / 3)
Share Your Location

آپ کے سوالات

حمایت از سایت

برای حمایت از سایت لوگوی زیر را در سایت خود درج نمایید.

آخرین ارسال سایت