پرسش:
در كجاي قرآن آمده است كه اگر انسان به ترانة يك زن گوش بدهد حرام است، ولي اگر دو يا سه نفر باشند اشكالي ندارد؟
پاسخ:
با سلام و ادب سلامتي، سعادت و موفقيت شما را از درگاه ايزد منان خواستاريم
موضوع پرسش يك مسأله فقهي است منابع فقه از ديدگاه شيعه اماميه عبارت است از: كتاب (قرآن) سنت (گفتار، رفتار و امضاي معصومين:) عقل و اجماع.
قرآن كريم يكي از منابع فقه است و حدود پانصد آية آن در مورد احكام فقهي است، لذا همة احكام فقهي در قرآن ذكر نشده است و قرآن بيشتر به كليات احكام پرداخته است، گرچه در مواردي جزئيات را هم بيان نموده است. تبيين و تفصيل آيات قرآن عموماً و آيات الاحكام خصوصاً، بنابر فرمودة خود قرآن، بر عهدة پيامبر اكرمو پس از ايشان بر دوش امامان معصوم: نهاده شده است: "...وَ أَنزَلْنَآ إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِم...;(نحل،44)...و اين قرآن را به سوي تو فرود آورديم، تا براي مردم آنچه را به سوي ايشان نازل شده است توضيح دهي..."; "وَ مَآ أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَـَبَ إِلآ لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اخْتَلَفُواْ فِيه...;(نحل،64) و ما اين كتاب را بر تو نازل نكرديم، مگر براي اين كه آنچه را در آن اختلاف كردهاند، براي آنان توضيح دهي..."( ر.ك: آيات الاحكام، كاظم مدير شانه چي، ص 1 و 2، انتشارات سمت. )
بنابراين، در مسأله فقهي نبايد پرسيد، اين مسأله در كدام آية قرآن كريم آمده است، بله ميتوان پرسيد، مدرك و دليل اين حكم فقهي چيست؟
قرآن به حكم كلي حرمت غنا و موسيقيهاي مطرب اشاره نموده است: "وَ مِنَ النَّاسِ مَن يَشْتَرِي لَهْوَ الْحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَ يَتَّخِذَهَا هُزُوًا أُوْلَغكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ ;(لقمان،6) و برخي از مردم كسانياند كه سخن بيهوده را خريدارند تا ]مردم را[ بي ]هيچ[ دانشي از راه خدا گمراه كنند، و ]راه خدا[ را به ريشخند گيرند; براي آنان عذابي خوار كننده خواهد بود."
در روايات و تفاسير يكي از مصاديق "لهو الحديث" را غنا، يادگيري موسيقيهاي مطرب و خريد و فروش كنيزان مغنيّه (آواز لهوي خوان) ذكر كردهاند.( ر.ك: مجمع البيان، طبرسي، ج 8، ص 58ـ59، دارالكتب العلميه، بيروت / زبدة البيان، محقق اردبيلي، ج 2، ص 524ـ525، كنگره محقق اردبيلي / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 17، ص 19ـ27، دارالكتب الاسلامية. )
آواز خواندن به صورت غنايي; يعني كشيدن صدا همراه با ترجيع ـ كه در عرف به آن چهچهه ميگويند ـ و با كيفيتي مخصوص كه متناسب با مجالس لهو و لعب و معصيت است، حرام است و نبايد به آن گوش داد، چه خواننده مرد باشد يا زن و چه به صورت تك خواني باشد يا جمع خواني.
تك خواني زن در آوازهاي غير مطرب، در صورتي كه نامحرم صداي او را بشنود جايز نيست، جمعخواني زنان در حضور مردان نامحرم اگر به صورت غنايي نباشد، و بر آن مفسدهاي مترتب نشود، اشكال ندارد.( ر.ك: احكام روابط زن و مرد، سيد مسعود معصومي، ص 229ـ236، بوستان كتاب قم. )
مدرك و دليل اين حكم به صورت كلي در قرآن ذكر شده است، مانند: آيه 32 احزاب; آيه 3 مؤمنون; آيه 6 لقمان. احكام موارد جزئي را بايد از مجتهدان و مراجع تقليد پرسيد.