فلسفه سینه زنی و عزاداری ؟

سینه زنی و عزاداری

پرسش:

حقیقتش اینه که چندتا سوال از بچگی ذهنمو مشغول کرده بود از هرکسی هم پرسیدم  جوابدرست و حسابی نگرفتم

از شماها میپرسم لطفا دریغ نکنید اگه میدونین اولین سوال=حکمت سینه زدن برای امام حسین(علیه السلام)چیه؟یعنی ریشه ش کجاست؟به چه معناست؟شاید بخندین ولی خب میخوام بامعرفت سینه بزنم برا  امامم همین!از کجا گرفته شده؟اعتقاد خود من اینه که ما سینه میزنیم چون میخوایم بگیم سینه امام حسین که پیامبر بارها بر اون بوسه زد لگدکوب سم اسب عدو شده حالا چرا من کمی از اون احساس کوفتن سینه اماممرو درک نکنم؟؟دیدگاهم این بود...ولی میخوام بیشتر بدونم.

پاسخ:

باسلام و عرض تسلیت عاشورای حسینی.

سوال هاتون خوبه انشاءالله که جواب های بنده هم خوب و درست و حسابی و قانع کننده باشند.

وقتی مردم شدت حزن وناراحتی خودشون رو که می خواهند نشان بدهند به سر و سینه میزنند. ممکن بود اگه شیوه حزن و عزاداری به طور دیگری در بین مردم مرسوم بود همانطور عزاداری میکردند.این علت و حکمتی هم که شما مطرح فرمودید یک نیت شخصی می تواند باشد ولی حکمت اصلی نیست.

سینه‌ زدن‌ یك‌ نحوه‌ عزاداری‌ است‌ كه‌ انسان‌ عزادار در فراق‌ محبوب‌ و معشوق‌ خود انجام‌ می‌دهد بر پایی‌ عزاداری‌ و سوگواری‌ در سیرة‌ مسلمانان‌ با وجود همة‌ فشارها از جانب‌ دشمنان‌ اهل‌ بیت‌ به‌ مرور زمان‌ وسعت‌ بیشتری‌ یافته‌ است‌. پیش‌ از قرن‌ چهارم‌ هجری‌ برگزاری‌ مراسم‌ عزاداری‌ برای‌ امام‌ حسین‌ (ع‌) آشكار نبود و بلكه‌ نهائی‌ انجام‌ می‌گرفت‌ اما از اوائل‌ قرن‌ چهارم‌ به‌ بعد عزاداری‌ها از گوشة‌ خانه‌ها و كنج‌ خفا بیرون‌ آمده‌ و عیان‌ گشت‌ و به‌ صورت‌ دسته‌ جمعی‌ با حركت‌ هیأتهای‌ عزاداری‌ در كوچه‌ها و خیابان‌ها نمایان‌ شد. معز الدولة‌ دیلمی‌ یكی‌ از سلاطین‌ مقتدر آل‌ بویه‌ نیز در آشكار ساختی‌ شعار شیعه‌ نقش‌ اساسی‌ داشت‌ وی‌ مردم‌ بغداد را به‌ نوحه‌، ماتم‌ و عزاداری‌ بر حسین‌ (ع‌) تشویق‌ كرد. در سال‌ 352 هجری‌ تا اواسط‌ قرن‌ پنجم‌ كه‌ حكومت‌ آل‌ بویه‌ از میان‌ رفت‌ مراسم‌ عاشورا به‌ صورت‌ علنی‌ برگزار می‌شد در همین‌ سالها فاطیون‌، مصر را به‌ تصرف‌ خود رآوردند و شهر قاهره‌ را بنا نهادند و با حضور آنان‌ در مصر بزرگداشت‌ مراسم‌ عاشورا در مصر نیز انجام‌ می‌گرفت‌ در آن‌ جا هر ساله‌ ایام‌ عاشورا بازارها را می‌بستند و مردم‌ به‌ طور دسته‌ جمعی‌ نوحه‌گری‌ می‌كردند و به‌ مسجد قاهره‌ می‌رفتند. پس‌ از آ ن‌ همان‌ مراسم‌ در سایر نقاط‌ اسلامی‌ مانند شمال‌ افریقا، ایران‌ و برخی‌ از كشورها عربی‌ رسوخ‌ كرد.

رسم‌ سوگواری‌ و تعزیه‌ در قرن‌ اول‌ و دوم‌ هجری‌ در ایران‌ رایج‌ بود ابتدا عزاداری‌ها به‌ صورت‌ نوحه‌ خوانی‌ و مرثیه‌ سرایی‌ و گریه‌ بود بعدها كه‌ به‌ صورت‌ هیات‌ مذهبی‌ درآمد و به‌ كوچه‌ و خیابان‌ كشیده‌ شد، با سینه‌ زدن‌ و زنجیر زدن‌ و پرچم‌ و سائر مراسم‌ شد. البته‌ منشأ عزاداری‌ تأكید فراوان‌ ائمه‌ (ع‌) برای‌ بر پایی‌ عزادرای‌ و گریه‌ كردن‌ بر مظلوم‌ كربلا بوده‌ است‌ و خود آنان‌ نیز مراسم‌ عزاداری‌ برای‌ امام‌ حسین‌ (ع‌) بر پا می‌كردند و مداحان‌ و سرایندگان‌ را بر این‌ كار تشویق‌ می‌كردند.

خدای متعال انسان را به گونه ای آفریده است كه هنگامی كه چیزی را می‌بیند یا مناظری را مشاهده می كند، تأثیری می پذیرد كه هیچ گاه گفته ها، شنیده ها و دانسته ها، آن اثر را ندارد. هرگاه صحنه‌هایی را بسازیم و بازسازی كنیم، خواه در قالب سنّتی و یا با استفاده از روشهای جدید و به صورت نمایش و فیلم، به گونه ای كه جریان عاشورا را برای مردم مجسّم كند، بازسازی آن صحنه ها و نشان دادن آنها اثری دارد كه گفتن و دانستن آنها نمی توانند آن اثر را داشته باشند.

نمونه این مسأله را خود شما بارها تجربه كرده اید. مكرراً حوادث عاشورا را شنیده اید و در ذهن شما جای گرفته است. می‌دانید امام حسین( روز عاشورا (چگونه به شهادت رسید، اما آیا دانسته های شما اشك شما را جاری می كند؟ وقتی در مجالس شركت می كنید و مرثیه خوان مرثیه می خواند، مخصوصاً اگر لحن خوبی هم داشته باشد و به صورت جذابی داستان كربلا را برای شما بیان كند، آنگاه می بینید كه بی اختیار اشك شما جاری می شود.

 این شیوه می تواند در تحریك احساسات شما تأثیری داشته باشد كه خواندن و دانستن چنان اثری را ندارد. به همین نسبت آنچه دیده می شود به مراتب مؤثرتر از شنیدنی ها است. منظور از این توضیحات آن بود كه ما علاوه بر اینكه باید بدانیم چرا (اباعبدا...) قیام كرد، و بدانیم كه چرا مظلومانه شهید شد، باید این مطلب به گونه ای بازسازی شود تا حتی المقدور بهتر بشنویم و ببینیم تا عواطف و احساسات ما بیشتر برانگیخته شود. هر اندازه اینها در برانگیخته تر شدن عواطف و احساسات ما مؤثرتر باشد، حادثه عاشورا در زندگی ما مؤثرتر خواهد بود. باید صحنه هایی در اجتماع به وجود آید كه مردم را تحریك كند. مردم همین كه صبح از خانه بیرون می آیند می بینند شهر سیاه پوش شده است، پرچم های سیاه نصب شده است، خود این تغییر حالت، دلها را تكان می دهد، گرچه مردم می دانند فردا محرم است، اما دیدن پرچم سیاه اثری را در دل آنها می گذارد كه دانستن این كه فردا اول محرم است آن اثر را نمی گذارد. راه انداختن دسته های سینه زنی با آن شور و هیجان خاص خود می تواند آثاری را به دنبال داشته باشد كه هیچ كار دیگر آن آثار را ندارد.

 نمونه چنین تأثیری را می توانید در زندگی فردی و اجتماعی خود بیابید. به خصوص در این سی ـ چهل سال اخیر كه حركت حضرت امام(  علیه دستگاه طاغوت و كفر شروع شد. ملاحظه كردید كه در ایام محرم و صفر نام سیدالشهداء( و عزاداری سیدالشهداء( مردم را به حركت وادار می كرد. این شور و هیجان جز در ایام عاشورا پیدا نمی شود. و جز با همین مراسم سنّتی عزاداری یانظیر آن حاصل نمی شود، باید عمل كرد و رفتاری نشان داد كه احساسات و عواطف مردم را تحریك كند، آن گاه اثربخش خواهد بود. اینجاست كه متوجه می شویم چرا امام( بارها می فرمود : "آنچه داریم از محرم و صفر داریم."(1) چرا این همه اصرار داشت كه عزاداری به همان صورت سنّتی برگزار شود.(2) چون در طول سیزده قرن تجربه شده بود كه این امور نقش عظیمی در برانگیختن احساسات و عواطف دینی مردم ایفا می كند و معجزه می آفریند.(3) و برپایی اینگونه مراسم عزاداری در قالب روضه، سینه زنی، زنجیرزنی، و ... عشق به جانبازی و شهادت در راه اسلام و مقدسات را در وجود شیعیان حضرتش به وجود می آورد و به قول استاد شهید مرتضی مطهری"ره" : "در رثای [امام حسین( به عنوان یك] قهرمان بگریید [و عزاداری كنید] برای اینكه احساسات قهرمانی پیدا كنید.

برای اینكه پرتوی از روح قهرمان در روح شما پیدا شود و شما هم تا اندازه ای نسبت به حق و حقیقت غیرت پیدا كنید، شما هم عدالتخواه بشوید، شما هم با ظلم و ظالم نبرد كنید، شما هم آزادیخواه باشید، برای آزادی احترام قائل باشید، شما هم سرتان بشود كه عزت نفس یعنی چه، شرف و انسانیّت یعنی چه، كرامت یعنی چه؟!

 خلاصه آنچه مذكور شد، چنین خدمت شما عرض می كنم :

     با توجه به اینكه اعمال ما ناشی از خواست قلب و توجهات دل می باشد و اینكه فهم و علم فقط مقدمه عمل است، اگر بخواهیم زندگی خود را بر اساس سیرة معصومین( مخصوصاً امام حسین) قرار دهیم باید علاوه بر فهم دقیق واقعه عاشورا، تمایلات قلب را نیز متوجه قیام و اهداف امام حسین( كنیم و از اموری كه قلب را آماده پذیرش افكار و اندیشه ها و سیره امام حسین)می كند همین عزاداری و گریه كردن و سینه زنی و ... است و شیعیان با انجام این مراسمات در واقع افكار و عقاید خود را در مورد امام حسین( از فكر به قلب می رسانند واین همان معرفی هست كه در روایات بیان شده است و از شیعیان خواسته شده است تابا معرفت به زیارت قبور معصومین (بروند.

منابع :

حماسه خمینی، ج1،ص23 1.

صحیفة نور، ج15، ص201 2. همان 3.

 آذرخشی دیگر از آسمان كربلا، استاد محمد تقی مصباح یزدی.

Comments (8)

This comment was minimized by the moderator on the site

سلام از شما تشکر میکنم به نظر من گفته های شما بسیار درست است ولی من میخواستم از شما یه سوال کنم : : :اینکه آیا اینگونه عزاداری ها که مدایح شور یا سبک های جدید میخونن از نظر اسلام صحیح است

This comment was minimized by the moderator on the site

با سلام
مسلما بهتر این هست که عزاداری ها با شعور و سنتی انجام شود و جوان ها رو هم عادت به این نوع عزاداری ها داد.

This comment was minimized by the moderator on the site

سلام دوست بزرگوار،ممنون که از حضور گرمتون و باز هم ممنونم که موضوعات جدید رو اطلاع دادید.
بنده فکر می کنم لازم نیست همیشه اصل و ریشه تمام چیزها رو بدونیم مثلاً بعضی از موارد هستند که شاید ما قادر به درک آن نباشیم و شاید لزومی نباشید به دنبال...

سلام دوست بزرگوار،ممنون که از حضور گرمتون و باز هم ممنونم که موضوعات جدید رو اطلاع دادید.
بنده فکر می کنم لازم نیست همیشه اصل و ریشه تمام چیزها رو بدونیم مثلاً بعضی از موارد هستند که شاید ما قادر به درک آن نباشیم و شاید لزومی نباشید به دنبال کندوکاش پی این موارد باشیم چرا اصل ها را فراموش کنیم و به فرعیات توجه کنیم چرا فقط به امام حسین و آل وی فکر نکنیم !!!!!
اما در رابطه با عزاداری برای امام حسین(ع) این آیین همواره برپا بوده و به فرمایش امام خمینی(ره) خواندن ادعیه مأثوره و عزاداری برای حضرت سید الشهدا(ع) از افضل قربات و آدم ساز است.
حادثه عاشورا خشک و صرفاً استدلالی نیست؛بلکه در آن عاطفه با عشق و محبت و ترحم و گریه همراه است و قدرت عاطفه قدرت عظیمی است که ما را به سمت گریستن و سینه زنی می برد شاید در فضای عشق و محبت است که می توان به حقایقی پی برد که خارج از آن قادر به درکش نباشیم.
به نظر شما اگر سینه زنی نبود پس مردم چگونه عزاداری می کردند؟ اصلاً بر سر و سینه زدن جزو آیین عزاداری است که در برخی مناطق کشور هم به چشم می خورد.
=================
پاسخ:
با سلام
ممنون از توضیح خوب و کاملتون.حرفتون مورد تایید است.
موفق باشید.

Read More
This comment was minimized by the moderator on the site

سلام
درسته که گریستن بر امام حسین ثواب اخروی داره و گریاندن افراد هم ثواب داره اما نه به هر قیمتی بعضیها برا اینکه سوز و گداز بیشتری به مجلسشون بدن با جعل روایت کربلا و ساختن داستان از خودشون حرمت امام حسین و منزلت اهل بیت و بخصوص خانم زینب کبری...

سلام
درسته که گریستن بر امام حسین ثواب اخروی داره و گریاندن افراد هم ثواب داره اما نه به هر قیمتی بعضیها برا اینکه سوز و گداز بیشتری به مجلسشون بدن با جعل روایت کربلا و ساختن داستان از خودشون حرمت امام حسین و منزلت اهل بیت و بخصوص خانم زینب کبری رو زیر سوال میبرن.
=====================
پاسخ:
با سلام
بله درست می فرمایید.به قول شهید مطهری(ره)هدف وسیله رو توجیه نمی کند.
موفق باشید.

Read More
This comment was minimized by the moderator on the site

با عرض سلام
در اینجا سوالی مطرح میشه در این باب كه آیا روش های مختلف عزاداری (منظور از روش ها حركاتی كه جدیدا مد شده مثل بالا و پایین پریدن و دست خود رو به همین صورت بالا و پایین بردن و مخصوصا برهنه سینه زدن و ...) مخصوصا در قسمت سینه زنی هیئت ها...

با عرض سلام
در اینجا سوالی مطرح میشه در این باب كه آیا روش های مختلف عزاداری (منظور از روش ها حركاتی كه جدیدا مد شده مثل بالا و پایین پریدن و دست خود رو به همین صورت بالا و پایین بردن و مخصوصا برهنه سینه زدن و ...) مخصوصا در قسمت سینه زنی هیئت ها تاثیری بر كیفیت - اخلاص فرد دارد و آیا با انجام بعضی از این حركات گناهی مرتكب میشویم؟؟؟(این در صورتی است كه فرد از روی جهل فقط سینه میزند و كاری به اصل مطلب عزاداری ندارد)
لطفا جواب این كامنت رو حتما حتما (لطفا!) توی نظرات وبلاگ خودم بیان كنید چون خیلی خیلی به جواب این سوالات نیاز دارم.
(balatarazbalatarin.blogfa.com)
یا علی...
=================
پاسخ:
سلام و عرض ادب
ممنونم از حضورتون.
ببینید دوست عزیز این حرکات امروزی در مراسم عزاداری جزء عزاداری و روش های سنتی نیست و بعضا هم مورد تایید نیستند.
اگر شخصی هم جهت ریا اینگونه عزاداری کند درست نیست.
یا علی

Read More
This comment was minimized by the moderator on the site

اونم یه چیزیه! امامان و پیامبران...خب ما چکار کنیم؟تقصیر بعضی از علماست که مطالب با سند قوی ارائه نمیکنن ما هم
فقط نت برداشتیم و یاد گرفتیم ازشون
پس گردن ما نزارید!
به قول شما شاید بعضی چیزها رو شاید صلاح نیس که حکمتش رو بدونیم.نمیدونم من که گیج...

اونم یه چیزیه! امامان و پیامبران...خب ما چکار کنیم؟تقصیر بعضی از علماست که مطالب با سند قوی ارائه نمیکنن ما هم
فقط نت برداشتیم و یاد گرفتیم ازشون
پس گردن ما نزارید!
به قول شما شاید بعضی چیزها رو شاید صلاح نیس که حکمتش رو بدونیم.نمیدونم من که گیج شدم
-----------------------
در ضمن در جواب آقا سالار هم بگم من داستان دوبرادر رو پذیرفتم به عنوان ارزش
عزاداری و سینه زدن همین! نه اینکه گفته باشم حکمتش رو دریافتم!
نمیدونم چه زمونه اییه که نمیشه سوال هم پرسید اگه نپرسی عقده میشه تو دلت اگه بپرسی میان میگن تو دنبال برتری هستی و میگی من بیشتر میدونم.نه بخدا به پیر به پیغمبر من هیچوقت همچین ادعایی ندارم .من اگه بلد بودم که نمیومدم بپرسم که؟واقعا که؟
=======================
پاسخ:
با سلام
شما سوال کنید. سوال پرسیدن عیب نیست ندانستن عیب است .
مطمئن باشید کسی شما رو بخاطر سوال پرسیدم مذمت نخواهد کرد.
موفق باشید.

Read More
This comment was minimized by the moderator on the site

سلام
من نمیدونم والا این مطلب رو یه حاج آقایی برامون تعریف کرد اگه بازم ایشون رو ببینم حتما سندش رو ازشون میپرسم.درسته ما گناه نکردیم ولی خب میخوام بگم ریشه وضو گرفتن اون قضیه بوده.درضمن ما که نمیتونیم ادعاکنیم گناهکار نیستیم!بالاخره در روز مرتکب...

سلام
من نمیدونم والا این مطلب رو یه حاج آقایی برامون تعریف کرد اگه بازم ایشون رو ببینم حتما سندش رو ازشون میپرسم.درسته ما گناه نکردیم ولی خب میخوام بگم ریشه وضو گرفتن اون قضیه بوده.درضمن ما که نمیتونیم ادعاکنیم گناهکار نیستیم!بالاخره در روز مرتکب بعضی گناهان و لو صغیره میشیم خب خدا میگه وقتی خواستی بیای با من بحرفی اول خودتو شستشوبده ظاهری(وضو)باطنی رو
هم جدا.بعد اذن بگیر و بیا به محراب یار...
خب منم خواستم بدونم چرا این دو عضو؟؟------------------
خب اگه اون مطلب(حکمت وضو)
نظر شخصیه خب حکمت سجده رو چی؟اونم نیت شخصیه؟اینکه سجده اول یعنی من از خاک بودم سر برداشتن از سجده یعنی مرا از خاک برانگیختی . سجده دوم یعنی دوباره به همون خاک برمیگردم و نهایتش سربرداشتن از سجده دوم یعنی بازم مرا از خاک بر می انگیزی
یعنی اینم اشتباهه؟
======================
پاسخ:
با سلام
در مورد نکته اول عرض کنم که ما گنه کاریم بله ولی پیامبر و اهل بیت چی؟
نه خیر ریشه وضو نمی تواند باشد قضیه آدم. اینکه چرا این دو عضو؟؟
باید عرض کنم ما انسانها علت واقعی رو نمی دانیم.این گفته من نیست بلکه فرموده همه علما و اهل علم هست.
حکمت سجده هم که ذکر کردید اشتباه نیست بلکه مثل موردهای قبلی است یعنی ممکنه یک حکمت از هزاران حکمت باشد ولی علت اصلی و تامه نیست.چون این ظاهرا حدیث نیست و فرمایش علما می باشد.
موفق باشید.

Read More
This comment was minimized by the moderator on the site

سلام خوب بود ممنون
ولی...
ببینید من حکمتش رو میخوام بدونم
شما زحمت کشیدید بیان کردید که از کجا شروع شده عزاداری ها به چه صورت و...
اینا درست
من میخوام بدونم حکمتش چیه؟
یه مثال میزنم
مثلا حکمت اینکه ما وضو میگیریم رو که خودتون میدونید؟
از کجا...

سلام خوب بود ممنون
ولی...
ببینید من حکمتش رو میخوام بدونم
شما زحمت کشیدید بیان کردید که از کجا شروع شده عزاداری ها به چه صورت و...
اینا درست
من میخوام بدونم حکمتش چیه؟
یه مثال میزنم
مثلا حکمت اینکه ما وضو میگیریم رو که خودتون میدونید؟
از کجا گرفته شده...همون که دستها رو میشوریم چون حضرت آدم به میوه ممنوعه دست زد
صورت رو میشوریم چون به درخت میوه
ممنوعه نگریست دستا
....
و مسح سر چون فکر گناه کرد.و بالاخره پاها چون به سمت درخت ممنوعه دم برداشت حکمت وضو اینه که چون آدم ابوالبشر با این اعضا مرتکب گناهی شد که منجر به هبوطش به زمین گشت
بنابراین آدم وقتی گناه کرد خداوند فرمودند که این اعضا رو تطهیر کنن که از همون جا حکمت وضو باب شد
من اینجور چیزی رو میخام
حکمتــــــــــــــــــــــ
===============================
پاسخ:
با سلام
نه خیر زهرا خانم در مورد وضو وشستن صورت که حکمت هایی فرمودید علت تامه نیست اینها یک علت هایی است که گفته شده و حدیث باید بررسی شود.
کاش سند این حکمت رو که فرمودید رو می اوردید.اگر این حرف درست و علت تامه باشد سوال می شود که ما که گناهی نکردیم و این آدم بود که ترک اولی کرد چه ربطی به ما دارد چه جوابی باید بدهیم؟؟؟
ببینید علت اصلی و حکمت اصلی احکام بر ما پوشیده است و این حکمت هایی هم که گفته شده ممکن است فقط یک بخش کوچکی از حکمت ها باشد نه تمام حکمت ها. حکمت سینه زنی رو هم نوشتم ظاهرا با دقت مطالعه نکردید.
وقتی مردم شدت حزن وناراحتی خودشون رو که می خواهند نشان بدهند به سر و سینه میزنند. ممکن بود اگه شیوه حزن و عزاداری به طور دیگری در بین مردم مرسوم بود همانطور عزاداری میکردند.
این علت و حکمتی هم که شما مطرح فرمودید یک نیت شخصی می تواند باشد ولی حکمت اصلی نیست.
موفق باشید.

Read More
There are no comments posted here yet

Leave your comments

  1. Posting comment as a guest. Sign up or login to your account.
Attachments (0 / 3)
Share Your Location

آپ کے سوالات

حمایت از سایت

برای حمایت از سایت لوگوی زیر را در سایت خود درج نمایید.

آخرین ارسال سایت