چرا نام علی در قرآن ذکر نشده است؟

پرسش:

نکته:این عبارت قسمتی از یک سوال است که در بین نظرات بود و قرار شد مفصل در اینجا جواب داده شود.

 مهرداد: ...من هرچقدر فکر کردم نتونستم بفهمم ذکر این ایه چه فایده ای برای جهانیان داره؟و چطور شما میگین که نباید همه چیز مو به مو گفته شود؟کسانی که بر این باور هستند از این موضوع خوشحالند چون این امر راه رو برای سوء استفاده باز میکنه.مثلا خدا یه کلمه میگفت علی جانشین پیامبر باشه یا کسه دیگه.خرجش از 3-4 تا کلمه بیشتر نمیشد جوهرخودنویسش تموم بشه.حداقل این همه جنگ و دعوا و شیعه کشی و سنی کشی ایجاد نمیشد.در عوض مقرارت ازدواج پیامبر به فراوان گفته شده!!!!...

پاسخ:

باسلام خدمت مهران عزیز ودیگر دوستان.این بحث خیلی دقیقه لطفا با دقت مطالعه کنید.

دوستان لازم است بدانیم که قران كریم برای معرفی شخصیتهای الهی از سه راه وارد میشود و در هر موردی طبق مصالحی از شیوه خاصی پیروی میكند.

گاهی معرفی با اسم، گاهی معرفی با عدد، و گاهی نیز معرفی با صفت، درباره گذشتگان مانند: لقمان، ذی القرنین، یوسف، داوود و... كه با اسم معرفی كرده قابل قیاس با آیندگان نیست چون درباره گذشتگان، حسدها و كینه ها تحریك نمی گردد و افراد سودجو وشهرت طلب نمیتوانند از آن سو استفاده كنند. ولی بردن نام آیندگان این محظور را داشت و دارد. و اگر نام حضرت علی در قرآن بالصراحه نیامده ولی صفات و خصوصیات آن بزرگوار را به صورت كنایه كه بهتر و ابلغ از صراحت است در قرآن آورده است که عرض می کنیم.

اگر نام علی(ع) و آیندگان را در قرآن با صراحت میآورد:

اولا با فصاحت و بلاغت نمیساخت و دشمنان را نسبت به خود حساس میكرد چنانكه پیامبر(ص) بنا به دستور خداوند در چند جا علی(ع) را به عنوان وصی و خلیفه بلا فصل خود معرفی كرد آن مصیبتها را بر سر ان بزرگوار و اهلبیتش آوردند و اگر نام علی (ع) هم به طور واضح در قرآن میآمد قرآن را باین نحو موجود جمع آوری نمیكردند و حتما تحریف میكردند. و چون خداوند مصالح عالی را در نظر میگیرد گاهی مصالح ایجاب میكند برای جلوگری از مفسده سودجوییها نام علی(ع) و آیندگان را نبرد تا كینه های بدر واحد و حنین و... كار او وخیمتر از آنطور كه شد نكند. قرآن كریم كلام الهی و معجزه جاویدان پیامبر خاتم حضرت محمد(صو ضامن تأمین سعادت بشر است تا پایان عالم دنیا از این رو باید از تحریف و دست برد تحریف گران و منافقان و دشمنان اسلام ومسلمانان مصون بماند. خداوند حكیم هم خود حافظ و پاسدار قرآن است .

خداوند در قرآن می فرماید: انانحن نزلنا الذكر و انا له لحافظون ;ما قرآن را نازل كردیم و ما به طور قطع آن را پاسداری می كنیم . یكی از( حجر15 آیه 9) راه های حفظ قرآن از تحریف كه به وسیله خداوند انجام شده است , تصریح نكردن به اسم مبارك حضرت علی و یازده امام معصوم (ع)است , ریرا همان طوری كه می انیم پس از وفات پیامبر اكرم 6 جمعی با این كه به وضوح می دانستند خلافت حق مسلم امام علی (ع)است بر سر خلافت نزاع كردند تا جایی كه علی (ع)برای حفظ وحدت اسلامی و مصالح دین دست از خلافت كشید. هوا پرستان چنان به خلافت طمع داشتند كه حاضر بودند برای به دست آوردنش دست به هر كاری بزنند, اگر در آیات قرآن نام امامان معصوم صراحتاً زكرشده بود ممكن بود مغرضین , آن آیات رااز قرآن حذف كنند ; از این رو خداوند متعال با آن كه علائم وخصوصیات امام وظیفه را كاملاً ذكر كرد, كه هر انسان بی غرضی فوراً او را می شناسد در عین حال صریحاً اسم نبرد و آیات قرآن را از دستبرد خائنین حفظ كرده است. (پـاورقی 22 سید حسن ابطحی , پاسخ ها به مشكلات جوانان , ج 6 ص 121 

البته بهتر است این سوال را به گونهای دیگر مطرح كنیم كه: اساسا چرا نام چهارده معصوم(ع)در قرآن نیامده و چرا ...؟

اما پاسخ: اولا مگر نام خود پیامبر (ص) در قرآن نیامده است؟ پس چرا بسیاری از كفار و مشركان تنها آن گاه كه مجبور شدند به ظاهر اظهار اسلام نمودند. مگر امروزه حتی در میان مسلمانان تردیدهایی نسبت به آن حضرت القا نمیكنند؟ آیا بودن نام پیامبر(ص) در قرآن همه شبهات را رفع نموده است؟ مسلما این چنین نیست. بنابراین تصور نشود اگر فرضا نام حضرت علی(ع) در قرآن مذكور میشد دیگر اختلافی در كار نبود.

 ثانیا بنای كار خداوند در قرآن بر بستن همه راههای شبهه و تردید نیست. در آیه شریفه سوره انعام میفرماید: ((ولو جعلناه ملكا لجعلنا رجلا و للبسنا علیهم ما یلبسون; اگر ما پیامبران را از بین فرشتگان خود نیز انتخاب می كردیم آنان را به صورت انسانی قرار می دادیم و همان لباس كه مردان می پوشند بر آنان می پوشاندیم)). یعنی همواره جای شبهه باقی است و هنر آن است كه از میان این همه شبهات و سنگلاخها حقیقت دیده شود و راه صحیح طی گردد.

ثالثا گرچه نام علی(ع) در قرآن نیامده است ولی به تصریح مفسران و دانشمندان شیعه و سنی در برخی از آیات قرآن آن حضرت با وصف معرفی شدهاند مثلا آیه: ((انما ولیكم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاه و یوتون الزكاه و هم راكعون ; تنها ولی شما خدا و رسول و مومنانی هستند كه نماز را بیاد داشته و به فقیران در حال ركوع زكات می دهند)). به تصریح مفسران این آیه در شان حضرت علی(ع) نازل شده است آن گاه كه حضرت انگشتری خود را در ركوع به سائل دادند. آیا همین آیه كافی نیست كه ولی مومنان مشخص گردیده و تا هنگامی كه او باشد نوبت به دیگران نرسد.

همچنین شیوه قرآن مجید در رابطه با ائمه هدی(ع) به ویژه امیرالمومنین(ع)و خانواده آن حضرت این است كه به معرفی ((شخصیت)) ممتاز وبرجستگی‏های آنان بپردازد نه به معرفی شخص)). این شیوه حكمت‏های متعددی دارد كه برخی از آنها به اختصار بیان خواهد شد.

در اینجا دو زمینه برای گفت و گو وجود دارد: موارد و چگونگی معرفی شخصیت اهلبیت(ع)و حكمت و سراین روش. الف) موارد و چگونگی معرفی شخصیت اهلبیت(ع) در قرآن: قرآن مجید در موارد متعددی پرده از امتیازات و ویژگیهای رفتاری ائمه هدی(ع) بویژه امیرالمومنین(ع(برداشته است ازجمله:

.1))ویطعمون الطعام علی حبه مسكینا و یتیما و اسیرا))، (الانسان، آیه 9)مفسرین بزرگ شیعه وسنی آورده‏اند كه این آیه در شان امیرالمومنین(ع) وخانواده ایشان است و مساله روزه‏داری حضرت علی(ع) و.... و دادن افطار خود به مسكین، یتیم و اسیر در سه شب متوالی را به طور متواتر نقل كرده‏ اند.

.2 ))انما ولیكم الله و رسوله والذین آمنوا الذین یقیمون الصلاة و یوتون الزكوة و هم راكعون ((سرپرست و رهبر شما تنها خدا است و پیامبر و و آن ها كه ایمان آورده اند و نماز بر پا می دارند ومائه درحال ركوع زكات می دهند(5 آیه 55(.

این آیه شریفه از آیا تی است كه به عنوان یك نص قرآنی دلالت بر ولایت و امامت علی (ع)می كند, زیرا به شهادت بسیاری از كتاب های اسلامی و منابع اهل تسنن این آیه شریفه در شأن علی (5 آیه 55 ازل شده است و مراد از والذین آمنوا... امام علی (ع)ست . این عباس , عماریاسر, عبدالله بن سلام , سلمه بن كهیل , انس بن مالك , محتبة بن حكیم , عبدالله بن الی ,عبدالله بن مخالب , جابربن عبدالله انصاری و ابوزدر عفاری نقل كرده اند كه این آیه درباره علی (ع)نزل شده است . متجاوز از سی كتاب از منابع اهل سنت این شأن نزول را نقل كرده اند . مفسرین در شأن نزول آیات قرآن به یك یا دو روایت قناعت می كنند, ولی گویا تعصب اجازه نمی دهد كه این همه زوایات و این همه گواهی دشمندان درباره شأن نزول این آیه مورد توجه قرار گیرد.

نزول این آیه درباره علی (ع)به قدری روشن و آشكار بوده كه حسان بن ثابت , شاعر معروف عصر پیامبر(ص)در شعر خود آورده است. (تفسیر نمونه , ج 4 ص 425 فروغ ولایت , ص 145 

واقعه غدیر خم كه علی (ع)در آن روز به دست رسول خدا6به امامت منصوب شد, بسیار مورد توجه دانشمندان اعم از محدث و مفسر و متكلم و فیلسوف و خطیب و شاعر و مورخ وسیره نویس قرار گرفته است .یكی از عللی این عنایت و توجه ویژه به این حادثه , نزول آیه 3و آیه 67سوره مائده درباره این واقعه وولایت امیرالمومنین (ع)است. ولی با این همه روشنی در همان ابتدای امر بعد از رحلت رسول اكرم (ص)این حادثه ( همان , ج 5 ص 4 جعفرسبحانی) تاریخی چنان به فراموشی سپرده شد كه گویا اصلاً چنین واقعه مهمی اتفاق نیفتاده است . اگر نام علی (ع)درقرن به صراحت ذكر می شد, آن آیه را از قرآن حذف می كردند و قرآن را از اعتبار می انداختند و برای این كه قراْاز تحریف مصون بماند نام علی (ع) را به صاحت كر نكرد, گر چه به مكرر با كنایه ذكر فرموده است.)پـاورقی 33 محمدحسین طباطبائی , المیزات , ج 4 (ترجمه ) ص 577 (

.3))انما یریدالله لیذهب عنكم الرجس اهل البیت و یطهركم تطهیرا))،(احزاب، آیه 33) در خصوص این آیه مقالات و كتب متعددی نگاشته شده و در اینكه شامل حضرت علی(ع) و فاطمه(س) و حسن و حسین(ع) است نزد شیعه و سنی هیچ اختلافی نیست تنها اختلاف در شمول آن نسبت به همسران پیامبر(ص) كه با ادله متعددی علمای شیعه شمول آن نسبت به همسران پیامبر(ص) را رد كرده‏اند.

 برای مطالعات بیشتر ر.ك:

1. آن گاه هدایت شدم تیجانی

2. امامت و رهبری استاد مطهری

3. رهبری امام علی(ع)، (ترجمه المراجعات) علامه شرف الدین، مترجم: محمد جعفر امامی

4. بررسی مسائل كلی امامت ابراهیم امینی

5. شیعه و تهمتهای ناروا محمد جواد شری .