چرا خداوند انسانها را یکسان نیافرید؟

پرسش:

آيا نمي‌شد خداوند همة انسان‌ها را خوب و با ايمان و زيبا خلق مي‌كرد، بدون اين كه آن‌ها را در دنيا بيافريند، از ابتدا براي هميشه در جهان ابدي خلق مي‌كرد؟

پاسخ:

با سلام و ادب و سلامتي،از ارتباط شما با سایت طلبه پاسخگو سپاسگزاریم

مخلوقات اين عالم بر دو گونه ‏اند:

1) مجرد

2) مادي

 مجردات و فرشتگان موجوداتي‏اند كه تمامي ظرفيت‏هاي خود را يك جا دريافت كرده‏اند و استعداد تكامل و بهتر شدن را ندارند.

در جريان معراج پيامبر اسلام، جبرئيل فرمود: اگر بر اندازه يك بند انگشت نزديك‏تر شوم مي‏سوزم يعني، من نمي‏توانم از موقعيت خود خارج شده و غير از همين كه هستم باشم. سرّ مسأله آن است كه ملائك فعليت محض مي‏باشند و هيچ جهت بالقوه و حالت منتظره‏اي در آنها وجود ندارد، تا با فعليت بخشيدن تدريجي به آنها تكامل يابند. در ضمن ملائكه داراي مراتب مختلف وجودي از جهت شدت و ضعف هستند.

اما موجودات مادي موجوداتي‏اند تدريجي و داراي استعداد و قدرت دگرگون شدن. به عبارت ديگر ماده مركب از دو جهت بالقوه و بالفعل است، ازاين‏رو همواره در سيلان و حركت مي‏باشد و لحظه به لحظه قوه را به فعليت تبديل مي‏كند. مثلًا عناصر موجود در خاك مي‏توانند تبديل به گندم شوند (از طريق ريشه و ساقه گندم) آن هم به تدريج و در طول چند ماه و گندم مي‏تواند تبديل به خون شود (آن زمان كه خوراك انسان يا حيوان مي‏شود) و خون مي‏تواند مني شود و آن مضغه، علقه و است تا يك انسان.

حال كه با خصوصيات موجودات آشنا شديم، سؤال شما به اين معنا مي‏شود كه چرا خداوند انسان را ملك نيافريد؟ زيرا فعليت تام بودن به معناي اين است كه ديگر انسان نباشد يعني، موجودي بدون بُعد مادي بودن. بنابراين در واقع سؤال به اين برمي‏گردد كه اصلًا چرا خداوند انسان (يعني، موجودي مركب از ماده و روح كه داراي كمال اختياري است) آفريد؟ پاسخ اين است كه خداوند متعال فياض است و هر موجودي كه در نظام احسن عالم جايگاهي داشته باشد از ناحيه خداوند متعال خلق مي‏شود و مي‏بيند كه هم ملائكه خلق شده‏اند و هم انسان و هم موجودات ديگر..

اگر موجودات تدريجي خلق نمي‏شدند، نقص به فياضيت خداوند بود و جاي اين داشت كه انسان‏ها با زبان حال بگويند: خداوند چرا ما را كه مي‏توانستيم بر اثر عبادت به تكامل برسيم و به تو تقرب پيدا كنيم خلق نكردي؟ آن وقت اعتراض مي‏شد كه چرا خداوند با آن كه مي‏توانست خلق كند، خلق نكرد .

گذشته از اين كه بر طبق آموزه هاي عرفاني ما از همان جهان ابدي آمده ايم و به همان جهان بر مي گرديم و خلق شديم كه با تلاش خود به تكامل برسيم وگرنه براي خدا هزينه اي نداشته كه شما يا فرد ديگري را به صورتي زيبا در همان عالم به صورت فرشته خلق مي كرد ولي خلق كردن خدا به صورت گستره اي و بدون ملاك نبوده و نخواهد بود و به هر فردي آن چه شايستگي آن را دارد اعطا مي كند..