پرسش:
اخلاقم رُك گفتن است اما حق ميگويم و شوهرم مخالف رفتارم است.
پاسخ:
با سلام و ادب
ما نبايدخلاف واقع و به دروغ حرفی زده یا کاری کنیم، امّا موظف نيستيم هر حرف حقّي را بزنيم يا هر كاري كه به نظر ما خوب است، انجام دهيم. شيوة سخن گفتن را بايد نخست ياد گرفت آن گاه سخن گفت.به عنوان مثال با نيش و کنایه در حرفهايمان ديگران را نرنجانيم.
پيامبر ميفرمايد: "هر كس به خدا و قيامت ايمان دارد، نيكو سخن بگويد يا ساكت شود".
نيز: "نهايت عقل بعد از دينداري آن است كه به همه مردم محبّت بورزي و به خوب و بد آنها نيكي كني ".
نبايد بپنداريم كه هر حرف حقي را در هر كجا باشد و به هر فردي و با هر شيوهاي بگوييم، كار درستي انجام دادهايم. گاهي گناه سخن راست كمتر از دروغ گفتن نيست، بلكه بيشتر است. پيامبر در وصيتش به حضرت علي(ع) ميفرمايد: "خدا دروغي را كه باعث صلح و محبت گردد، دوست ميدارد و حرف حق و درستي را كه موجب فساد و ناراحتي ميان دو نفر گردد، دشمن ميدارد ".
نيز: "با زبانت ميان مردم آشتي و دوستي و محبت ايجاد كن، اگر چه با دروغ باشد ".
نبايد به بهانه رُكگويي يا حقگويي و راستگويي، مردم را از خود برنجانيم و همسر و خانواده خود را از اين جهت ناراحت كنيم. مگر ميشود تنها و بدون ارتباط با مردم زندگي كرد؟ انسانها در غم و شادي نيازمند هم هستند. پس بهتر است انسان زبانش را كنترل كند و از رُكگويي كه موجب ناراحتي بیجا و بی مورد برای دیگران بشود پرهیز کند.البته گاهی از اوقات انسان باید بر سر موضع حق خود پافشاری کند به عنوان مثال در مورد یک اعتقاد دینی صحیح،اما بهتر است این کار را به نحوی انجام دهد که موجب ناراحتی دیگران نشود.
درخت دوستي بنشان كه كامِ دل به بار آرد/ نهال دشمني بر كن كه رنج بيشمار آرد
همچنین گاهي تأثير با كنايه سخن گفتن بيشتر است. تذكر مستقيم،واكنش طرف مقابل را بر ميانگيزاند اما با استفاده از روش غير مستقيم احتمال این مشکل کمتر می شود.
. شبر، سيد عبدالله، كتاب الاخلاق، ترجمه محمدرضا جباران، انتشارات هجرت،قم،1389ه ش ، ص
. همان، ص 169.
. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمری،ج78، ص 356.
. همان، ج62، ص 254 .