به پدر و مادرم نمی توانم احترام بگذارم

پرسش:

من تا آنجایی که می توانم مسائل شرعی را رعایت می کنم اما به پدر و مادرم نمی توانم احترام بگذارم در این مورد، مقصر خودشان هستند باید چی کار کنم؟

پاسخ: 

با سلام و ادب خدمت شما دوست عزیز

احسان به پدر و مادر امری است که هم عقل به آن حکم می‏کند و هم شرع بر ضرورت آن تصریح نموده است. از نظر عقل، شکر منعم یعنی قدردانی و تشکر از کسی که نعمتی به انسان رسانده، لازم است. با توجه به این که پدر و مادر سمبل نیکی و احسان به فرزند هستند و از جان و مال خود برای پرورش او مایه گذارده‏اند، سزاوارترین انسان‏ها برای احترام و قدردانی‏اند. بهترین احترام و قدرشناسی، محبت و اطاعت از آن‏ها است. 

قرآن کریم میفرماید: «وَ صاحِبهما فی الدنیا معروفاً؛ (1) با آن ها در دنیا به طرز شایسته و آمیخته با احترام و انسانیت و محبت رفتار کنید». 

اگر چه پدر و مادر، رفتار صحیحی با فرزند نداشته باشند، فرزند موظف به گرامیداشت والدین و کسب رضایت آنان بوده و نمی تواند مقابله به مثل و بی مهری نماید. 

فردی نزد پیامبر (ص) آمد و گفت: پدر و مادری دارم که با آن ها رابطه خوبی دارم؛ ولی مرا با حرف و طرز برخوردشان می آزارند. پاسخ آنان را نمی دهم؛ ولی می خواهم آنان را ترک کنم و مدتی نزدشان نروم. فرمود: در این صورت خداوند هم تو را رها خواهد کرد. مرد عرض کرد: پس چه کنم؟ فرمود: به کسی که تو را محروم ساخت، ببخشای. با کسی که با تو قطع رابطه کرد، پیوند برقرار کن. از کسی که به تو ستم کرد، درگذر. اگر چنین کنی، خداوند پشتیبان تو خواهد بود. (2)

از روایات استفاده می شود که قطع ارتباط یا برخورد خشم آلود با پدر و مادر، کم ترین اثرش در دنیا این است که باعث فقر و گرفتار شدن به اذیت اشرار، کوتاه شدن عمر و بروز مرگ ناگهانی و نابهنگام می شود. در آخرت چنان از رحمت الهی دور می گردد که بوی بهشت که از مسافت هزار سال راه به مشام می رسد، به مشام چند گروه، از جمله عاق والدین یا کسی که با وابستگان قطع رابطه کند، نخواهد رسید. 

البته تحمل بدرفتاری والدین، نیاز به صبر و بردباری دارد؛ به خصوص برای جوان که زودرنج و حساس است. اما اگر انسان رضایت خدا را در نظر داشته باشد و انگیزه الهی را سرلوحه کار خود قرار دهد، همه چیز را برای خدا تحمل می کند؛ نه تنها برای او سخت نخواهد بود، بلکه گاهی از آن لذت می برد. بنابراین، در احترام به پدر و مادر در واقع با خداوند معامله می کنید و در صدد جلب رضایت او باشید. 

توصیه می کنیم علت بدرفتاری پدر و مادرتان را به سبب مشکلات زندگی، سن بالا یا ضعف اعصاب و یا موارد دیگر بدانید. با مدد گرفتن از نیروی ایمان و صبر، و با چشم پوشی از لغزش آن ها، به وظیفه الهی خویش که احسان و نیکوکاری به پدر و مادر است، عمل نمایید که خیر دنیا و آخرت شما در آن است و سعی کنید از اموری که حساسیت ایشان را بر می انگیزد و آن را نوعی بی احترامی به خود تلقی می کنند، پرهیز کنید. 

گناه بی احترامی به والدین مانند گناهان دیگر قابل بخشش است. فرزند می‏تواند با عذرخواهی و احسان به والدین، گناه گذشته را جبران کند.

1. لقمان (31)، آیه 15.
2. علامه مجلسى، بحار الأنوار، ج 71، ص 100، مؤسسة الوفاء، بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمری.