چرا قرآن خوردن برخى گوشت ها و نوشيدن خون را حرام كرده است؟

پرسش:
 چرا قرآن خوردن برخى گوشت ها و نوشيدن خون را حرام كرده است؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
 قرآن كريم خطاب به مؤمنان مى فرمايد: (يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنوا كُلوا مِن طَيِّباتِ ما رَزَقناكُم واشكُروا لِلّهِ اِن كُنتُم اِيّاهُ تَعبُدون اِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ و الدَّمَ و لَحمَ الخِنزِيرِ و ما اُهِلَّ بِهِ لِغَيرِ اللّهِ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغ و لا عاد فَلاَ اِثمَ عَلَيهِ اِنَّ اللّهَ غَفورٌ رَحيم؛[1]اى كسانى كه ايمان آورده ايد، از نعمت هاى پاكيزه اى كه به شما روزى داده ايم، بخوريد و شكر خدا را به جاى آوريد اگر تنها او را پرستش مى كنيد. خداوند تنها (گوشت) مردار و خون و گوشت خوك و آنچه را هنگام ذبح نام غير خدا بر آن گفته شود، حرام كرده است ولى آن كس مجبور شود [در موقع ضرورت براى حفظ جان خود از آن بخورد] در صورتى كه ستم گر و متجاوز نباشد، گناهى بر او نيست زيرا خداوند آمرزنده و مهربان است.)
بى ترديد غذاهايى كه در آيه ياد شده حرام شده است، همچون ديگر محرمات الهى فلسفه خاصى دارد و با توجه كامل به وضع جسم و جان انسان با تمام ويژگى هايش تشريع شده است. در روايات اسلامى زيان هاى هر يك به طور مشروح آمده و پيشرفت هاى علمى بشر پرده از روى آن برداشته است.
در روايتى كه از امام صادق(عليه السلام) درباره گوشت مردار نقل شده ، امام پس از ذكر مقدمه اى درباره اينكه تمام اين احكام به سبب مصالح بشر است، مى فرمايد: هيچ كس از مردار نمى خورد، مگر اين كه بدنش ضعيف و رنجور مى شود، نيروى او را مى كاهد و نسل را قطع مى كند و آن كه به اين كار ادامه دهد با سكته و مرگ ناگهانى از دنيا مى رود!
اين مفاسد ممكن است به علت آن باشد كه دستگاه گوارش نمى تواند از مردار خون سالم و زنده بسازد، بعلاوه مردار كانونى از انواع ميكروب ها است. اسلام علاوه بر اين كه خوردن گوشت مردار را تحريم كرد، آن را نجس هم دانسته تا مسلمانان به طور كامل از آن دورى كنند.
دومين چيزى كه در آيه تحريم شده خون است. خون خوارى هم زيان جسمى دارد و هم سوء اخلاقى؛ چرا كه خون از يك سو ماده كاملا آماده اى براى پرورش انواع ميكروب ها است. تمام ميكروب هاى كه وارد بدن انسان مى شوند به خون حمله مى كنند و آن را مركز فعاليت خويش قرار مى دهند، به همين دليل گلبول هاى سفيد كه پاسداران و سربازان كشور تن انسانند همواره در منطقه خون پاسدارى مى كنند تا ميكروب ها به اين سنگر حساس كه با تمام مناطق بدن ارتباط نزديك دارد راه را پيدا نكنند. به ويژه هنگامى كه خون از جريان مى افتد و به اصطلاح مى ميرد، گلبول هاى سفيد از بين مى روند و به همين دليل ميكروب ها كه ميدان را خالى از حريف مى بينند به سرعت زاد و ولد كرده گسترش مى يابند، بنابراين اگر گفته شود خون هنگامى كه از جريان مى افتد آلوده ترين اجزاى بدن انسان و حيوان است، گزاف گفته نشده است.
از سوى ديگر امروز در علم غذاشناسى ثابت شده كه غذاها از طريق تأثير در غده ها و ايجاد هورمون ها در روحيات و اخلاق انسان اثر مى گذارند، از قديم نيز تأثير خون خوارى در قساوت و سنگ دلى به تجربه رسيده و حتى ضرب المثل شده است و لذا در حديثى مى خوانيم: آنان كه خون مى خورند آنچنان سنگ دل مى شوند كه حتى ممكن است دست به قتل پدر و مادر و فرزند خود بزنند!
سومين چيزى كه در آيه تحريم شده خوردن گوشت خوك است. خوك حتى نزد اروپائيان كه بيش تر گوشت آن را مى خورند سمبل بى غيرتى است و حيوانى كثيف است. خوك در امور جنسى فوق العاده بى تفاوت و لا ابالى است و علاوه بر تأثير غذا در روحيات كه از نظر علم ثابت است، تأثير اين غذا در خصوص لاابالى گرى در مسائل جنسى مشهود است.
در شريعت حضرت موسى(عليه السلام) حرمت گوشت خوك نيز اعلام شده است و در اناجيل گناه كاران به خوك تشبيه شده اند و در ضمن داستان ها مظهر شيطان خوك معرفى شده است.
جاى تعجب است كه بعضى با چشم خود مى بينند از يك سو خوراك خوك نوعاً از كثافات و گاهى از فضولات خودش است و از سوى ديگر براى همه روشن شده كه گوشت اين حيوان پليد داراى دو نوع انگل خطرناك بنام كرم تريشين و يك نوع كرم كدو است و باز هم در استفاده از گوشت آن اصرار مىورزند. تنها كرم تريشين كافى است كه در يك ماه 15 هزار تخم ريزى كند و در انسان سبب پيدايش امراض گوناگونى مانند كم خونى، سرگيجه، تب هاى مخصوص اسهال، دردهاى رماتيسمى، كشش اعصاب، خارش داخل بدن، تراكم پيه ها، كوفتگى و خستگى، سختى عمل جويدن و بلعيدن غذا و تنفس و غيره گردد. در يك كيلو گوشت خوك ممكن است 400 ميليون نوزاد كرم تريشين باشد و شايد همين امور سبب شد كه چند سال قبل در قسمتى از كشور روسيه خوردن گوشت خوك ممنوع اعلام شد. آرى آيينى كه دستوراتش به مرور زمان جلوه تازه اى پيدا مى كند آيين خدا، آيين اسلام است.
بعضى مى گويند با وسائل امروز مى توان تمام انگل ها را كشت و گوشت خوك را از آن ها پاك نمود، ولى به فرض كه با وسائل بهداشتى با پختن گوشت خوك در حرارت زياد انگل هاى مزبور بكلى از ميان برود باز زيان گوشت خوك قابل انكار نيست، زيرا طبق اصل مسلمى كه اشاره شد گوشت هر حيوانى حاوى صفات آن حيوان است و از طريق غده ها و تراوش آن ها (هورمون ها) در اخلاق كسانى كه از آن تغذيه مى كنند اثر مى گذارد و به اين ترتيب خوردن گوشت خوك مى تواند صفت بى بند و بارى جنسى و بى اعتنايى به مسائل ناموسى را كه از خصائص بارز نر اين حيوان است به خورنده آن منتقل كند. شايد يكى از علل بى بند و بارى شديد جنسى كه در كشورهاى غربى حكومت مى كند همان تغذيه از گوشت اين حيوان آلوده باشد.
چهارمين چيزى كه تحريم شده، گوشت هايى است كه نام غير خدا هنگام ذبح بر آن برده شود. از جمله گوشت هايى كه در اين آيه از خوردن آن ها نهى شده گوشت حيواناتى است كه مثل زمان جاهليت به نام غير خدا (بت ها) ذبح شود.
آيا بردن نام خدا يا غير خدا، هنگام ذبح، از نظر بهداشتى در گوشت حيوان اثر مى گذارد؟! در پاسخ بايد گفت نبايد فراموش كرد كه لازم نيست نام خدا و غير خدا در ماهيت گوشت از نظر بهداشتى اثر بگذارد، زيرا محرمات در اسلام روى جهات مختلفى است، گاهى تحريم چيزى به علت بهداشت و حفظ جسم است و گاهى به علت تهذيب روح و زمانى به علت حفظ نظام اجتماعى و تحريم گوشت هايى كه به نام بت ها ذبح مى شود، در حقيقت جنبه معنوى و اخلاقى و تربيتى دارد، آن ها انسان را از خدا دور مى كند و اثر روانى و تربيتى نامطلوبى دارد، چرا كه از سنت هاى شرك و بت پرستى است و تجديد كننده خاطره آن ها مى باشد.[2]

[1]. بقره/172 و 173.
[2]. تفسير نور، محسن قرائتى، ج 1، ص 341 ـ 342؛ تفسير نمونه، ج 1، ص 584 ـ 588.