پرسش:
برخى معتقدند كه گرچه پيامبر اسلام(صلى الله عليه وآله وسلم) به مكتب نرفته بود؛ ولى چون تجارت مى كرد و همواره در حال سفر بود، آوردن كتابى مانند قرآن آن هم به زبان مادريش زبان عربى، كار دشوارى نبوده است. آيا اين ادّعا درست است؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
با تأمل در نكات ذيل، سستى ادّعاى مذكور روشن مى گردد:
1. پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) تاجر نبوده كه پيوسته در حال سفر باشد. آنچه در تاريخ آمده اين است كه ايشان يك بار به سرزمين شام سفر كرده ؛ كه به نمايندگى از سوى حضرت خديجه در سفرى تجارى بوده است.[1] پس اگر بر فرض محال، سفرهاى متعدد تجارى، شخص را به جايى برساند كه بتواند كتابى مانند قرآن بياورد، اين امر درباره رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)مصداق ندارد.
2. از نظر تاريخى مسلّم است كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) هرگز به مكتب نرفته و شاگردى نكرده
بود. آيا مى توان پذيرفت كه شخصى با چنين ويژگى هايى، كتابى بنويسد كه از هر نظر معجزه باشد و جن و انس را به هماوردى فرا خواند و اديبان و عالمان همه عصرها را به شگفتى وا دارد و عجز و ناتوانى انسان ها را در پديد آوردن سوره اى مانند سوره هايش آشكار سازد؟! قرآن يك سفرنامه يا مجموعه اطلاعات تجارى و اقتصادى يا تجارب زندگى اجتماعى نيست كه سفرهاى تجارى، زمينه نوشتن آن را فراهم كند. قرآن كريم، جهان بينى عميق الهى است كه تصوير روشن و هماهنگ و واقع بينانه اى از هستى ارائه داده و انسان را به بهترين شكلى براى رسيدن به قلّه هاى سعادت راهنمايى كرده است.
3. اگر آوردن قرآن براى تجارت پيشه گان كار آسانى بود، افرادى همچون ابوسفيان كه سال ها در كار تجارت بودند، بايد به جاى درگير شدن با پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) و بر افروختن آتش جنگ و خونريزى در مقابل آن حضرت، كتابى همانند قرآن مى آوردند تا به شكلى راحت تر ادّعاى الهى بودن قرآن را، ردّ كنند.
قرآن كريم، در آياتى چند مردم را به هماوردى مى خواند و به عنوان مثال در آيهّ 23 و 24 سوره بقره مى فرمايد: «اگر درباره آنچه بر بنده خود نازل كرده ايم شك و ترديد داريد، (دست كم) يك سوره همانند آن بياوريد؛ و گواهان خود را ـ غير از خدا ـ (براى اين كار) فرا خوانيد اگر راست مى گوييد.» چرا تاجران هم عصر پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)، تلاش نكردند تا با ساختن سوره اى بسان سوره هاى قرآن، پيامبر را شكست دهند و در عوض، راه دشوار نبرد و مبارزه خونين را در پيش گرفتند؟!
[1]. ر.ك: فروغ ابديت، آية الله جعفر سبحانى، ج 1، ص 190 ـ 196، انتشارات دفتر تبليغات اسلامى.