مرگ پیامبر(ص) رحلت یا شهادت؟

پرسش:
زینب: اما یک سوال طبق معلومات علمی اثبات شده انسان هیچوقت نمیمیره یعنی سلولهای انسان با تغذیه ی سالم هیجوقت نمی میره بلکه انسان یا خودش خودش رو میکشه (حالا به هر صورت یا با تغذیه بد که منجر به مرگ میشه یا با هر وسیله ای) یا اینکه کسی اون رو می کشه،و همینطور میبینیم که ائمه ع همه کشته شدند و شهید شدند و اما اینکه امام زمان ع که تا به حال زنده هستند به خاطر تغذیه سالمشون هست.( اما در اولویت مشیت و خواست خداست.

میشه گفت ائمه و معصومین همه کشته شدند چون ممکن نیست خودشون خودشون رو به هر صورتی کشته باشند. اما اصل سوالم ایا ممکنه پیامبر با اون درایت و علمشون در سن 64 سالگی در زمانی که همه اعمار بلند بوده مریض بشند و رحلت کنند؟ یعنی پیامبر انقدر به خودشون نمیرسیدند که در این سن کم به علت مرض رحلت کنند؟به نظر من این غیر ممکنه به نظر میاد پیامبر کشته شده یعنی مسمومیت یا هر جور دیگه. اقای فلاح من شنیدم که روایاتی هست که گفته شده پیامبر کشته شده درسته؟
اگر درسته میخوام بدونم که با نظرم موافق هستید؟

پاسخ:
با سلام به زینب بزرگوار در جواب به سوالتون ابتدا عرض کنم که اصل مسئله شهادت یا رحلت طبیعی پیامبر مورد اختلاف میان مورخان و سیره نویسان و محدثان است. بنا براین نظر قاطعی در این خصوص نمی توان ارائه داد...
در ضمن درست است که تغذیه معصومین پاکترین و بهترین تغذیه بوده است اما این دلیل بر این نمی شود که مانع اجل حتمی الهی شود چه بسا مصلحت الهی بر این بوده است که پیامبر (ص) تا این سن زنده بمانند.اما در متون روایی هم شیعه و هم سنی روایات زیادی وجود دارد که موید بر این نکته است که پیامبر(ص)به شهادت رسیده است که خدمتتان عرض می کنم.
ابن سعد می گوید : پیامبر صلی الله علیه و آله به سبب سمّ وفات کرد در حالیکه شصت و سه سال سن داشتند . 1
امّا روایت صحیح بخاری و مسلم که از عایشه نقل می کنند :
عن عایشه : « لددنا 2 رسول الله ( صلی الله علیه و آله ) فی مرضه ، فجعل یشیر الینا أن لا تلدّونی .»
قلنا : کراهیة المریض الدواء .
فقال ( صلی الله علیه و آله ) : لا یبقی فی البیت أحد الّا لد و انا انظر الّا عمی العباس فانه لم یشهد کم . 3
عایشه می گوید : در ایام مریضی رسول خدا به حضرت دارویی خوراندیم . اما در آن حال او ( حضرت ) به ما اشاره می کرد که این دارو را به من نخورانید . ما گفتیم مریض از دارو متنفر است .
سپس او ( حضرت ) فرمود : در اتاق کسی وجود ندارد که آن دارو را به من نخورانده باشد و من نگاه می کردم ، مگر عمویم عباس که از شما نبوده .
در روایت دیگر آمده :
« فلدوه و هو مغمور ، فلما افاق صلی الله علیه و آله قال :
من فعل بی هذا هذا من عمل نساء جئن من هاهنا ، و اشار بیده الی الارض الحبشیة » .4
به پیامبر دارو خوراندند در حالی که پیامبر خدا مقهور بود زمانی که قهر از چهره مبارکشان زائل شد ، فرمود : چه کسی این دارو را به من خوراند این عمل از کارهای زنان است که از آن جا آمدند و اشاره کردند به سرزمین حبشه
تاریخ و نصوص صحیحه ثابت کرده که عایشه و حفصه دو زن حبشی بوده اند .
ابن سعد می نویسد :
بعد از اینکه به پیامبر ( صلی الله علیه و آله ) سم خورانده شد ، حضرت نگاهی به عایشه کردند و فرمودند : بدا به حالت عایشه . 5
در خصوص مسمومیت پیامبر(ص) آمده است: "گروهی، زن یكی از اشراف یهود را به نام "زینب" فریب دادند كه پیامبر را از طریق غذا مسموم سازد. نقشة وی از این قرار بود كه آن زن،‌كسی را خدمت یكی از یاران پیامبر(ص) فرستاد و از او پرسید كه پیامبر اسلام كدام عضو گوسفند را بیشتر دوست می دارد. او در پاسخ گفت: ذراع ... زینب، گوسفندی را بریان كرد و آن را مسموم ساخت، و بیش از همه در ذراع آن سم داخل نمود و به عنوان هدیه خدمت پیامبر فرستاد. پیامبر نخستین لقمه ای را كه به دهان گذاشت، احساس كرد مسموم است...".
ابن اسحاق گزارش می دهد كه پیامبر(ص) در مرض وفات خود فرمود: "اثر همان خوراكی (گوشت گوسفند) اكنون رگ دلم قطع می شود".7
آیت الله سبحانی می نویسد: "معروف این است كه پیامبر در مرض وفات خود فرمود: این بیماری از آثار غذای مسمومی است كه آن زن یهودی خورانده است".8
شاید به خاطر همین متون تاریخی و روایات بوده كه برخی احتمال داده اند كه پیامبر(ص) شهید شده و رسول خدا علاوه بر افتخارات نبوّت دارای مقام شهادت نیز می باشد.9
از برخی متون دیگر استفاده می شود كه مسمومیت پیامبر(ص) در جنگ خیبر علت اساسی برای مرگ پیامبر(ص) نبوده است، از این رو به طور قاطع نمی توان گفت حضرت شهید شده است؛ زیرا مسمومیت پیامبر(ص) در سال هفتم هجری بوده،10 ولی رحلت پیامبر(ص) در سال 11 هجری اتفاق افتاده11] و این فاصله زمانی حكایت از آن دارد كه مسمومیت عامل اصلی رحلت پیامبر(ص) نبوده است. اگر مسمومیت علت اصلی رحلت پیامبر بود، باید پیامبر(ص) بعد از مسمومیت از دنیا می رفت. از سوی دیگر آن گاه می توان چیزی را به ساحت مقدس پیامبر(ص) نسبت داد كه شبهه و ابهام نداشته باشد، از این رو نمی توان گفت كه پیامبر شهید شده است، زیرا كه در استناد مرگ پیامبر(ص) به مسمومیت قطعی نیست.
از آنچه گذشت می توان نتیجه گرفت كه به طور قاطع نمی توان گفت پیامبر شهید شده است. نیز نمی توان گفت به مرگ طبیعی از دنیا رفته است، و این قسمت از تاریخ زندگانی پیامبر(ص) ابهام دارد.

منابع:
1. المجدد فی الانساب ، ص 6 .
2. لد : خوراندن دوا را گویند .
3. صحیح بخاری : 7/17 ، 8/40 و صحیح مسلم : 7/24 – 194 .
4. ا قرب الموارد : 2/886 .
5. طبقات ابن سعد : 2/203 .
6. فروغ ابدیت، ج 1- 2، ص 265؛ سیره ابن هشام، ج 3، ص 267؛ ابراهیم آیتی،‌تاریخ اسلام، ص 507.
7. سیره ابن هشام، ج 3، ص 367 - 368.
8. فروغ ابدیت،‌ج 1 - 2، ص 265 - 266.
9. سیرة ابن هشام، ج 3، ص 367.
10. فروغ ابدیت، ج 1،‌ص 265 - 266.
11. همان، ص 508