آیا مراسم ترحیم برای اموات وجاهت شرعی دارد؟

پرسش:

بسم الله الرحمن الرحیم با عرض سلام و تسلیت به مناسبت ایام شهادت زهرای مرضیه

آیا مجالس ترحیم برای اموات به سبك امروزی (مراسم سوم و هفتم و ... ) مستند شرعی دارد؟

پاسخ:

با سلام و ادب

بسياري از چيزهايي كه هم اكنون در جامعه جزء سنت هاي فراموش نشدني مردم شده است فاقد وجاهت شرعي و ديني است . يكي از همان سنت ها مراسمي است كه هنگام فوت و خصوصا بعد از فوت تحت عنوان هاي مختلف برگزار مي شود.
در حالي كه برخي از اين كارها برعكس روايات و احكام ديني است.
در توضیح المسایل مراجع آمده است : اگر شخصي از خانواده اي رحلت كرد و از دنيا رفت مستحب است كه تا سه روز غذايي از بيرون تهيه كرده و براي بازماندكان ارسال كنند . این یکی از سنت های دینی است و اين سنت احتمالا تا به امروز در بعضي از كشورهاي اسلامي متداول است نقل شده در نقاطي از استان لرستان ايران مردم به اين مهم اهتمام داشته وعمل مي كنند.
امام باقر (ع) فرمود: سزاوار است همسايگان صاحب عزا به مدت سه روز براي صاحبان عزا طعام درست كنند. (1)
امام صادق (ع) فرمود: غذا خوردن نزد اهل مصيبت از كارهاي دوران جاهليت است و سنت (پسنديده) آن است كه براي آنان (عزاداران) طعام و غذا ارسال شود. آن گونه كه پيامبر اسلام (ص) درباره بازماندگان جعفر بن ابي طالب سفارش به ارسال طعام كردند(2) پس سنت اسلام اين است . البته گرفتن مجلس ترحيم و خواندن فاتحه بدون پذيرايي هاي مفصل خوب است ، تا ثواب فاتحه و ... به ميت واصل شود. و در عوض هزينه هاي هنگفتي كه مي شود، مي توان در راههاي بهتر و سودمند تر براي ميت و بازماندگان خرج كرده مانند وقف و ديگر صدقات جاريه، خدمات آموزش و پرورش، مدرسه سازي، ساختن راه ها و بناهايي كه عموم مردم از آن استفاده كنند و شناسايي افراد فقير و مستمند و رسيدگي به وضع آنان .
بنابراین در مورد مراسم سوم و هفتم و ... در روايات چيزي ذكر نشده است ، اما مراسم چهلم به خصوص متأثر از برپايي مراسم اربعين سالار شهيدان مي باشد.

 [1] سفينة‌ البحار، ج‌ 2، ص‌ 555.

[2] همان‌، ص‌ 556.