چرا خداوند بدی را در ذات انسان قرار داده تا گناه کند؟

سوال:  
در آیات آمده كه خداوند انسان را از فرشتگان و پریان نیز بیشتر دوست می دارد سوال اینجاست كه چرا خداوند بدی را در ذات انسان قرار داده تا به بنده ی دیگر خدا بدی كند و دچار گناه شود ؟

پاسخ:

سلام و احترام

باید عرض کنم در هیچ آیه ای از قرآن نداریم که خداوند ، انسان را بیشتر از فرشتگان و پریان دوست دارد  .
آري در آيات قرآن بيان شده كه خداوند انسان را بر بسياري از مخلوقات خود برتري داده است . هم چنين به انسان كرامت و ارزش داده است .
همه عالم (ملائك ، پريان ، انسان ها و...) مخلوقات او هستند و خداوند به همه مخلوقات خود عشق مي ورزد و دوست دارد. در اين ميان محبت خاص به برخي از انسان ها نيز دارد ؛ آنها كه نيكوكار و پاك نهادند و از بدي ها دوري مي جويند . دوست داشتن خداوند بر اساس ملاک هایی است که مهم ترین آن ایمان و عمل شایسته است
اما این سوال که چرا خداوند یک عده را ذاتا بد کرده است؟ خداوند هیچ کس را ذاتا بد خلق نکرده است ، بلکه هرانساني با فطرت الهي خلق شده است «فاقم و جهك للدين حنيفا فطرت الله التي فطر الناس عليها»
«پس روي خود را با گرايش تام به حق، به سوي این دين كن، با همان سرشتي ه خدا مردم را بر آن سرشته است»(1)
سرمايه فطرت به انسان الهام مي كند: «و نفس و ما سويها فالهمها فجورها و تقويها» «سوگند به نفس و آن كسي ه آن را درست كرد سپس پليدكاري و پرهيزكاريش را به آن الهام كرد»(شمس (91)، آيات7و8) این نفس ملهمه همان راه فطرت است، هم راه پرهيزكاري را نمايان مي كند و هم پليدكاري را نشان مي دهد و زشتي آن را تبيين مي كند. «و هديناه النجدين» «و هر دو راه [خير و شر] را بدو [انسان] نموديم». (2)
پس انسان با سرمايه فطرت آفريده شده است و در فطرت الهي راه خير و شر با او باز نموده شده است . راه خير راه مستقيم الهي است و راه شر، بيراهه و كژ راهه اي است كه انسان را به تباهي مي كشاند، اما فطرت به تنهايي كافي نيست و لازم است كه براي هدايت بايد به وسيله پيامبران و ائمه اطهار (سلام اله عليهم) شكوفا شود ؛ بنابراين غير از فطرت و عقل به عنوان رسول باطني و دروني ، رسولان و فرستگاني را نيز براي هدايت تمام انسان ها فرستاده است..
 امام علي(ع) يكي از اهداف ارسال پيامبران را همين شكوفا كردن فطرت انسانها مي داند. «و يثيروا لهم دفائن العقول» «و براي آنها [انسان ها] عقول مدفون شده [فطرت] را شكوفا مي كند(3)
پس در پاسخ به پرسش شما بايد گفت كه بنابر نظر آيات قرآن، انسان ذاتا رو به سوي خير دارد و با سرمايه فطرت پاك متولد مي شود.
 امام صادق(ع) در روايتي مي فرمايند: «ما من مولد ولد الا علي الفطره فابواه يهودانه و ينصرانه و يمجسانه» «هيچ فرزند متولد نمي شود، مگر اينكه به فطرت تولد يابد، اما پدر و مادر او، وي را يهودي و نصراني و زرتشتي مي كنند» (4)این روايت از پيامبر اكرم(ص) نيز نقل شده است. (5)
معناي فطرت هم همان دين حق الهي است. زيرا پيامبر اكرم(ص) مي فرمايند: كل مولد يولد للدين و من اجل الدين» «هر فرزندي براي دين و به خاطر دين متولد مي شود» (6)
بنابراين در پاسخ شما بايد گفت:
انسان ذاتا رو به خوبي دارد و اگر بر اساس فطرت عمل كند و به دليل انحرافات بيروني، به بيراهه نرود، گرايش به خوبي و خير دارد.
سرمايه فطرت به تناسب براي هدايت انسان به خوبي ها و نيكي ها كافي نيست، بلكه نيازمند تقويت است و تقويت توسط انبياء و اولياء الهي و در يك كلام دين انجام مي شود.
البته خداوند عنصر اختيار را در وجود انسان قرار داده تا از ميان راه بد و نيكي ، يكي را برگزيند . طبيعي است كه تنها با باز بودن راه نيك و بد ، اختيار مي تواند معنا داشته باشد.
در اين ميان عده اي از انسان ها راه كژي و نادرست را بر مي گزينند و فطرت پاك خود را آلوده كرده و دعوت پيامبران را ناديده گرفته و راه آلودي و بدي را پيش مي گيرند و اينها همه نتيجه سوء اختيار است ، نه به خاطر بدي ذات.

پاورقی:
1)سوره روم (30)، آيه 30
2)سوره بلد (90)، آيه 10
3) نهج البلاغه، ج 1، ص 23، با شرح محمد عبده
4) بحارالانوار، ج 100، ص 65
5) نگا: مسند احمد، ج 2، ص 315 و 410.
6) مستدرك سفينه البحار، ج 8، ص 239