خدا را چگونه بشناسیم؟

سوال:
خدا را چگونه بشناسیم؟
پاسخ:

با سلام

خدا را آن طوري كه بايد نمي فهمم چگونه خدا را بهتر لمس كنم؟
در برآيند كلى شناخت انسان نسبت به خداوند سبحان دوگونه است:
    1ـ شناخت حصولى: كه مقصود از آن شناخت از را عقل، تفكر، انديشه، استدلال و برهان و نظم در عالم طبيعت  است كه راحت ترين راه در اين مسير، تفكر و سير در آيات الهي در جهان هستي و به خصوص عالم ماده كه بهتر قابل لمس است و تدبر در موجودات و عجايب خلقت  اين جهان است . در قرآن نيز بر اين روش خداشناسي تاكيد شده و آيات بسياري در مورد خلقت اين جهان و نشانه هاي خداوند در آن بيان شده است.
    2ـ شناخت حضورى، كه خود دوگونه است:
    1ـ2ـ درك فطرى يا خداشناسى فطرى: كه يك علم حضورى غيراكتسابى در نهاد انسان و بيرون از محدوده اختياراوست. اين شناخت فطرى در بيشتر انسان‏ها تنها استعداد و مايه‏اى است كه آدمي با تلاش خود مى‏تواند آن را از حالت استعداد و قوه  به فعليت در آورده  و از حالت ابهام به مرحله درك حضورى آگاهانه برساند.
    2ـ2ـ علم حضورى اكتسابى:
يك علم حضورى روشن و آگاهانه است و آدمى با تلاش و پس از پيمودن مراحل تكامل، اين شايستگى را مى‏يابد كه خداوند آن را به او افاضه نمايد. اين نوع معرفت داراى مراتب گوناگون شديد وضعيف است كه آخرين مرحله آن همان هدف نهايى آفرينش و بالاترين مرتبه كمال انسانى مى‏باشد. هر چند دريافت اين معرفت حضورى، مانند گونه قبل مستقيما در اختيار آدمى نيست، اما مقدمات دست‏يابى به آن از افعال اختيارى است. انسان با سير و سلوك و رياضت نفس و آن مواردي كه در شرع اسلام نيز تجويز شده است ، مي تواند به مراتبي از كشف و شهود حقايق هستي و از جمله شناخت بهتر و عميق تر خداوند نائل شود و حقايقي از عالم ربوبي بر اين انسان افاضه شود.
 در حقيقت افاضه اين كمال ـ معرفت به خداوند ـ پاداش بخشى از افعال اختيارى انسان است كه به صورت تام وكامل در آخرت به او داده مى‏شود هر چند مراتب ديگرى از اين معرفت حضورى براى برخى از اولياى خدا در اين دنيا فراهم مى‏آيد.
    بر اساس مطالب پيش گفته با شناخت نفس يا روح يا حقيقت خود و توجه به اين امر كه اصل ما يعنى روح ما چه بوده، چه گشته و چه مى‏تواند باشد و آگاهى از چگونگى تهذيب نفس و طريق سلوك و راه حصول كمال مى‏توانيد خداوند را با علم حضورى اكتسابى بيشتر، بهتر و عميق‏تر بشناسيد.
    در واقع معرفت نفسى كه پلى براى معرفت خداوند است، همان سلوك عملى و شرعى است
 در حقيقت  امرى كه انسان را به مشاهده وجه حق مى‏رساند، شناخت حقيقت خود و حركت به سوى مقام اصلى خود است و اين جز با تحصيل تقوا ميسر نخواهد بود.
در اين رابطه توصيه مى‏ كنيم كتاب «مقالات» استاد محمد شجاعى را كه در سه جلد از سوى انتشارات سروش به چاپ رسيده است با دقت، تكرار مطالعه فرماييد.