پرسش:
با توجّه به اين كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) همواره مردم را به فراگيرى علم و دانش سفارش مى كردند، چگونه مى توان پذيرفت كه ايشان «امّى» (= مكتب نرفته و درس نخوانده) بوده اند؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
نخست بايد دانست نخواندن يا ندانستن دو مقوله جداگانه است، چنانكه خواندن و فهميدن نيز دو مقوله جداگانه است، چه بسا كه برخى بخوانند و بفهمند. همان گونه كه قبلا گذشت، رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)براى اثبات الهى بودن قرآن كريم، هرگز به مكتب نرفت و هرگز مطلبى ننوشت. اين رفتار حكيمانه و اين تدبير فوق العاده براى توجّه دادن مردم به قرآن، نمى تواند بى توجّهى به علم و دانش تلقّى گردد.
اهتمام پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)به علم و دانش چنان بود كه با برنامه ريزى آن حضرت، مسلمانان در مدّتى كوتاه به قلّه هاى علم و دانش دست يافتند. نمى توان نقش سخنان آن حضرت را در رشد علمى مسلمانان ناديده گرفت.
قرآن كريم درباره رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)مى فرمايد: (ويُعَلِّمُهُمُ الكِتابَ والحِكمَةَ[جمعه/2] به آنان كتاب (قرآن) و حكمت مى آموزد). در اين آيه رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم)به عنوان يك آموزگار معرّفى مى گردد. اساساً همه پيامبران، آموزگاران بزرگ تاريخ اند. اهتمام به علم و دانش، تنها به خواندن و نوشتن نيست. پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)ـ به علّتى كه گفته شد ـ نمى خواند و نمى نوشت، امّا هر اقدام ديگرى را براى رشد علم و دانش در ميان مسلمانان انجام داد.