پرسش:
آیا شب اول قبر برای همه است؟
پاسخ :
با سلام و عرض ادب و احترام
سختيها و وحشت در اول ورود به برزخ و يا قبر، تا حدودي عمومي است و هر انسان معمولي با آن مواجه خواهد شد. و مسلماً هر كسي به اندازة انس و ارتباط و تعلقي كه به نظام مادي و موجودات آن داشته است از اين وحشت و سختيها و فشار برخوردار خواهد بود.
و همچنين هر كسي به اندازة عدم انس با عوالم اخروي و ارزشها و معيارها و احكام آن و به اندازة انصراف و روگرداني و فرار از عوالم اخروي و ارزشهاي آن، با مواجه شدن با نظام برزخي و احكام و آثار آن، با يك نوع وحشت و ابهام و تحيّر روبرو خواهد بود.
و به عكس ،كسي كه انس و ارتباط و تعلق كم به دنيا ،داشته و از طرفي به آخرت امر اخروی، انس بيشتر داشته و گرايش به آن عوالم و ارزشهاي بالاتر داشته است، از اين وحشت و سختيهاي اول برزخ و اول قبر كمتر برخوردار خواهد شد و به آساني با آن عالم و احكام و آثار آن و نيز اهل آن مأنوس گشته و منطبق خواهد بود و خيلي زود و بي تكلف همة دنيا و آنچه در دنيا بود فراموش نموده و منقطع شده و به آن نظام آشنا گرديده و از نعمتها و خصوصيات برتر آن بهره مند بوده و به راه خود ادامه مي دهد.
و اگر تعلق به دنيا خيلي كمتر بوده و انس به آخرت زياد بوده باشد با پشت سر گذاردن سختي و فشار جزئي با عالمي بسيار وسيع با احكام و آثار جذاب و هدايت كننده مواجه مي شود و گويي با خلاص شدن از نظام پست دنيوي از زندان رهايي يافته و پر و بال او باز شده است.
سختيها و فشار و وحشت اول قبر يا اول برزخ در خصوص همة مؤمنين و اهل هدايت با اختلاف مراتب وجود دارد و تنها ارباب معني و مهذبين و اهل انقطاع و مجاهدين هستند كه از اين مسأله مستثني مي باشند(معصومين نيز به طريق اولي از اين جمله افراد هستند) و علت آن هم همان انقطاع از دنيا و مأنوسات و مألوفات آن و انس و الفت با عوالم بالاتر و در اصل انس و ارتباط با حضرت حق است كه مجرد انتقال از دنيا با بهجت و سرور خاص به نظامي كه با تمام وجود، مشتاق آن بوده و به سوي آن كشيده مي شدند وارد مي گردند و به شهود جمال وجه حق كه مجذوب آن بودند بيش از پيش نائل گشته و با كنار گذاشتن حجاب ماده و بدن، بزرگترين مانع از موانع را از سر راه خود در طلب مقصود بر مي دارند.(1)
به بيان ديگر بايد گفت عالم قبر و سختيها و فشارهاي آن، ظهور اعمال و كردار ما در اين دنيا و در واقع باطن اعمال ما در دنيا مي باشد.
بنابراين كسي كه معصوم بوده و هيچگونه خطا و گناهي از او سر نزده از سختيها و فشارهاي عالم قبر در امان خواهد بود.
منابع و مآخذ :
1. معاد، استاد شجاعي، ص271و272