تفاوت هاى مرد و زن در چيست؟

پرسش:
 تفاوت هاى مرد و زن در چيست؟ آيا آن تفاوت ها با برابرى مرد و زن سازگارى دارد؟
پاسخ:
با سلام و ادب
خدمت شما عرض کنم که ميان زنان و مردان در اصل انسانيت هيچ گونه تفاوتى وجود ندارد؛ ولى ميان آن دو از جهت هاى جسمى و بعضى صفت هاى درونى، مانند شدت احساس و عاطفه در نوع زنان يا شدت تعقل و تدبير اجتماعى در نوع مردان و نيز در وظيفه هاى شرعى و عرفى تفاوت وجود دارد؛ زيرا آنچه مهم است، هماهنگ بودن آن تفاوت ها در جهت كمال انسانى است؛ به گونه اى كه زن و مرد جز با آن تفاوت ها به آن كمال ها دست نخواهند يافت و از همين جا است كه فلسفه آن تفاوت ها آشكار مى شود.
پس اين حقيقت را نمى توان انكار كرد كه ميان اين دو جنس، هم از لحاظ جسمى و هم از حيث روحى، تفاوت هاى زيادى وجود دارد كه خلاصه همه آنها اين است كه چون زن پايگاه وجود و پيدايش انسان است و رشد نونهالان در دامن او انجام مى پذيرد، همان گونه كه جسم او متناسب با حمل و پرورش و تربيت نسل هاى بعد آفريده شده، روح او نيز سهم بيشترى از عواطف و احساسات دارد.
با وجود اين اختلافات دامنه دار، آيا مى توان گفت كه زن و مرد بايد در تمام شئون همراه يكديگر گام بردارند و در تمام كارها به طور كامل مساوى باشند؟
مگر نه اينكه بايد طرفدار عدالت در اجتماع بود؟ آيا عدالت غير از اين است كه هر كس به وظيفه خود بپردازد و از مواهب و مزاياى وجودى خويش بهره مند گردد؟ آيا دخالت دادن زن در كارهايى كه خارج از تناسب روحى و جسمى او است، برخلاف عدالت نيست؟!
اينجا است كه مى بينيم اسلام در عين طرفدارى از عدالت، مرد را در پاره اى از كارهاى اجتماعى كه به قوت بدنى يا زحمت بيشترى نيازمند است (مانند سرپرستى كانون خانواده و ...) مقدّم داشته و مقام معاونت را به زن واگذار كرده است.
«خانه» و «اجتماع» هر دو به مدير احتياج دارند و مسئله مديريت در آخرين مرحله خود بايد به يك شخص منتهى گردد؛ وگرنه كشمكش و هرج و مرج برقرار خواهد شد.
آيا با اين وضع، بهتر نيست كه مرد براى اين كار نامزد گردد؟ همه محاسبات دور از تعصب نشان مى دهد كه وضع ساختمانى مرد ايجاب مى كند مديريت خانواده به عهده او نهاده شود و زن، «معاون» او گردد.
به بيان ديگر، از آنجا كه زنان از حيث عاطفه بر مردان و مردان از حيث تفكر بر زنان برترى دارند، آن وظايف اجتماعى اى كه به نيروى تفكر بيشترى نياز دارند و بايد دور از احساسات و عاطفه باشند (از قبيل: اداره ميدان جنگ، حكومت، قضاوت، سرپرستى خانواده و ...) به عهده مرد گذاشته شده و مردان در اين باره از زنان برترند و چون اداره جامعه، اصل مهم زندگى است و مردان از لحاظ جسمى و روحى آمادگى بيشترى دارند، فرموده است: «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ» و عمل طبيعى جوامع بشرى از آغاز تا امروز نيز اين مطلب را امضا كرده است.
 تفسير احسن الحديث، ج 1، ص 425؛ تفسير نمونه، ج 2، ص 165.