فرق بين دوست داشتن و عشق چيست؟

پرسش:

فرق بين دوست داشتن و عشق چيست؟ و كدام برتر است؟

پاسخ:

با سلام و احترام

اين دو سؤال در دو سطح قابل پاسخ است يكي در سطح مفهومي و معنايي و ديگر در سطح تحقيق خارجي.
از نظر مهفوم عشق مرتبه برجسته و عالي محبت است. هر محبتي عشق نيست. به تعبير ابن سينا «الحب اذا افرط سمي عشقا» محبت آنگاه كه از اندازه عادي درگذرد و از حد متعارف خود فزون شود، عشق ناميده مي شود. پس عشق به معناي فرط حب و دوستي است. بر اساس ديدگاه مفهومي محبت در مرتبه كاملتر خود به عشق تبديل مي شود.
اما از منظر خارجي و پيامدهاي بيروني عشق موجب خروج از خود بيني و خودخواهي مي شود بگونه اي كه عاشق از بند خويشتن خواهي رها و معشوق را مي طلبد و زنگار نخوت و غرور از دل و جان مي زدايد و پاك مي كند و فرعون تكبر و خودپسندي را به پاي خواهش معشوق سر مي برد در حالي كه شخص محب هرگز اينگونه نيست كه از خواهش دل خود به نفع محبوب دست بردارد. در ثاني عشق در فرد عاشق ايجاد نيرو و توليد قدرت مي كند بگونه اي كه سطح استقامت و قدرت مقاومت فرد را در برابر دردها و رنج ها فزون مي سازد و به عاشق جرأت و دليري و توان اقدام به علم مي دهد و در حالي كه محبت نيز اين تأثير را ندارد و يا بسيار تأثير اندكي در مقاوم سازي و دلير پروري دارد و باز از ديگر تأثيرات عشق آن است كه از عاشق سلب اختيار و نفي ابتكار عمل مي كند بگونه اي كه عاشق از خود هيچ اقدامي جز آنچه معشوق مي خواهد انجام نمي دهد و كاملا منفعلانه عمل مي نمايد و خود تصميم گيرنده، طراح و اقدام كننده نيست و ...
با توجه به آنچه گفته شد نمي توان گفت كدام برتر است و هر يك به جاي خود نيكو است چون قضاوت در مورد برتري يكي بر ديگري تنها متوجه عشق و محبت نيست بلكه در اين قضاوت طرف مقابل _ معشوق و محبوب و علت عشق نيز مؤثر است مثلا در مورد خداوندد سبحان بايد آدمي رفتاري عاشقانه داشته باشد.
و در مورد غير خداوند تنها بايد به محبت اكتفا كند حال اگر عشق آدمي متوجه غير خداوند شود اين عيب است ولي نمي توان گفت كه كلا عشق بد است و عاشق بودن مذموم مي باشد بنابراين براي قضاوت در مورد عشق و محبت بايد به طرف مقابل (معشوق و محبوب) علت عشق ورزي و محبت نمودن و ميزان آگاهي و شناخت نيز توجه كرد و بدون در نظر گرفتن اين امور نمي توان گفت عشق برتر است يا محبت. چه بسا در يك مورد محبت خوب و در مورد ديگر عشق و يك مورد حتي نفرت (نه محبت و نه عشق)
شايد منظور شما از برتر بودن برتري در تحقق و كمال انساني باشد نه مصداق خارجي يعني اگر منظورتان اين است كه عشق براي آدمي بهتر است يا محبت و كدام يك موجب برتري مي گردد كه در اين صورت نيز بايد گفت كه نمي توان بر اساس يك قضاوت كلي سخن گفت.

مركز:

نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاهها