آیا روح انسان ،پس از مرگ در عالم برزخ اختیار دارد؟

پرسش:
آیا روح انسان، پس از مرگ در عالم برزخ اختیار دارد؟
پاسخ:

با سلام و عرض ادب 

روح انسان پس از مرگ، هرچند به عالم برزخ منتقل شده و عالم برزخ دارای احکام مخصوص به خود است اما لازمه ورود به عالم برزخ این نیست که انسانها هیچ گونه کار اختیاری نداشته باشند، بلکه در عالم برزخ و جهان آخرت نیز برای مؤمنان و انسان‌های کامل، اختیار هست، ولی قطعاً اختیار در عالم برزخ با اختیار در دنیا متفاوت است. اختیار در عالم دنیا در دایره ناهمگونی و تضادهای قوای متضاد انسان صورت می‌گیرد، مثلاً عقل و شهوت در تضاد با یکدیگر احکام مخالفی صادر می‌کنند. اختیار به این است که انسان بتواند یکی از این دو را انتخاب کند. انسان‌های سست اراده به دنبال تمایلات نفسانی و شهوانی می‌روند و اراده خود را می‌بازند، ولی انسان‌های با اراده در برابر توفان شهوت ایستادگی کرده و از عقل و شرع پیروی می‌کنند.
دسته اوّل در عالم برزخ اختیاری ندارند، زیرا در دنیا از اختیار خود سوء استفاده کردند، ولی گروه دوم در عالم برزخ نیز دارای اختیار هستند اما اختیار در آن جا مانند دنیا نیست، زیرا در آن جا میل و شهوت بر خلاف عقل حکم نمی‌کند، بلکه غرایز انسان همان چیز را تمایل پیدا می‌کند که مطابق خواست و حکم عقل است؛ البته بستگی به این نیز دارد که چه مقدار تکامل داشته و بتواند از اختیار استفاده کند یا این که به وی اجازه داده شود که از اختیار خود استفاده کند، مثلاً فردی که در برزخ است، اختیار دارد که از هر نعمت بهشتی که دوست دارد، استفاده کند اما آیا اختیار دارد با هر فرد بهشتی که دوست دارد ملاقات کند، بستگی به گستره وجودی و تکامل معنوی و ایمان او دارد.