آیا تمام آرزوهای انسانی ریشه ای واقعی دارند؟

پرسش:

آيا صحيح است كه تمام آرزوهاي انسان ريشه اي واقعي دارند، مانند طول عمر و سفر به كرات ديگر؟

پاسخ:

با سلام و ادب و سلامتي، از ارتباط شما با سایت طلبه پاسخگو سپاسگزاریم

انسان داراي غرايز، عواطف، كنش ها، احساسات و انگيزه هاي زيادي است. مسلّماً هر رفتاري كه از انسان سر مي زند، ناشي از ميل و كششي است كه در وي وجود دارد. اميال فطري به دو دسته تقسيم مي شوند:

1ـ اميالي كه مربوط به حيات و زندگي مادي انسان هستند، مثل غريزه تغذيه و غريزة جنسي.

2ـ تمايلات اصيل انسان كه خواسته هاي دائمي را پي جويي مي كنند و از آن طريق بشر مي تواند به هدف اصلي خود نائل شود، مانند ميل فطري كنجكاوي و حقيقت جويي و گرايش به قدرت و پرستش.

ميل حقيقت جويي انسان را به دانستن و آگاهي و چيرگي كامل بر حقايق هستي وا مي دارد و از اين رو انسان پيوسته به دنبال كشف مجهولات و ندانسته ها است. در پرتو ميل به قدرت و توانايي، انسان به تسخير كهكشان ها مي انديشد. اكتشافات و اختراعات علمي به خصوص در اعصار اخير در پرتو خواست فطري انجام مي پذيرد. يكي از تمايلات مسلّم انسان (كه از غرايز اصلي به شمار مي رود) حُبّ ذات (خود را دوست داشتن) و ميل به بقا و جاودانگي است. تقاضاي طولاني عمر از اين ميل نشأت مي گيرد. از نظر اسلام، اميال فطري نه نكوهيده است و نه ستوده، ولي مهم جهت گيري اميال به طرف كمال واقعي و نزديكي به پروردگار است.

خدا با آفرينش هر موجودي عوامل تكامل را در ذات او قرار داده است.

ارضاي ميل به جاودانگي يا تسخير كرات ديگر و غيره در ارتباط با سرچشمة بي نهايت علم، قدرت، جمال و كمال خلاصه مي شود. انسان داراي خواسته هاي نامحدود است و به كاميابي هاي موقت و محدود قانع نمي شود، پس بايد خواسته ها و اميال نامحدود انسان با زندگي ابدي پيوند بخورد، چون در آن جا است كه خواسته ها امكان تحقق دارد.(1) اگر منظور سؤال شما اين است كه هر چه انسان آرزو مي كند، صحيح و منطقي است، بايد پاسخ دهيم: آرزويي كه در حدّ اعتدال و در دسترس انسان باشد و به خيال پردازي و آرزوهاي دراز منجر نشود، قابل قبول است، ولي اگر به افراط كشيده شد، غير منطقي است. پس همه آرزوها نمي تواند توجيه عقلاني داشته باشد.

پي نوشت ها:

1. محمد تقي مصباح، به سوي خود سازي، ص 120 ـ 50.