پرسش:
ایا امام علی ع پس از کشته شدن عثمان به حضرت حسن ع سیلی زدند ؟ دلایل رد ان را با استفاده از منابع تاریخی ذکر کنید و نشانی ان منابع را ذکر کنید . با تشکر
پاسخ:
برادر گرامی با عرض سلام و آرزوی توفیقات الهی برای شما.
با تحقیقاتی که در منابع معتبر انجام شد، به چنین مطلبی دست نیافتیم. البته در برخی گزارشهای تاریخی آمده که امام حسن(ع) از طرفداران عثمان بوده و از کشته شدن عثمان ناراحت بود؛ از این رو امام علی از وی ناراحت بود. در این مورد داستان نیز به این صورت نقل کردهاند:
روزی امام علی بر امام حسن ـ در حالی که وضو میگرفت ـ گذشت و به او گفت: نیکو و تمام وضو ساز، امام حسن(ع) ناراحت شد. علی(ع) در برابر ناراحتی امام حسن(ع) گفت: خدا اندوهت را بر عثمان دراز کند.(1)
اما حقیقت این است که نه سیلی زدن امام علی(ع) به امام حسن(ع) واقعیت دارد و نه امام حسن از طرفداران عثمان بود و نه برخورد علی(ع) با حسن(ع) در هنگام وضو گرفتن. این مطالب به دلایل زیر قابل قبول نیست:
1ـ این مطالب در منابع اصلی کهن و معتبر وجود ندارد. اگر مطلب واقعیت داشت، باید در منابع معتبر میآمد.
2ـ امام حسن(ع) از طرفداران عثمان نبود. او مانند خاندان پیامبر و امام علی(ع) خلفای سه گانه را غاصب حق خلافت و امامت، میدانست و بارها امام حسن(ع) علیه خلفا موضع گیری نمود. افزون بر آن امام حسن(ع) انگیزهای برای حمایت از عثمان نداشت .او آن قدر بیعدالتی در جامعه کرده بود که حتی افکار عمومی علیه او بود و مردم بر ضد وی قیام کردند و سرانجام او را به قتل رساندند.
3ـ طرفداری امام حسن(ع) از عثمان با جایگاه حضرت و عصمت او همسویی ندارد، زیرا چگونه امکان دارد شخصیتی مانند امام حسن از خلیفه غاصب حق ولایت حمایت کند؟ زیرا حمایت از حاکم ظالم نوعی یاری ظالم است.
4ـ سیلی زدن امام علی(ع) به امام حسن(ع) نیز حتی در صورت نقل تاریخی نمیتواند واقعیت داشته باشد، زیرا اوّلاً این مسئله مبتنی بر آن است که امام حسن از عثمان حمایت کرده باشد، و حال آنکه این مطلب واقعیت ندارد.
ثانیاً این مطلب با آموزههای علی(ع) و روش برخورد ایشان با فرزندان خود منافات دارد.
امامان مانند انسانهای معمولی نیستند که به فرزندان خود سیلی بزنند آنان الگوی جامعه بوده و از فعالیتهایی که با مقام آنان منافات داشته باشد، پرهیز مینمایند.
چگونه میتوان باور کرد شخصی مانند علی(ع) ـ که در پیری قرار دارد ـ به فرزندی که 42 سال و زن و فرزند دارد سیلی بزند؟! امام علی(ع) برای امام حسن و امام حسین(ع) احترام خاصی قایل بود. بارها محبت خود نسبت به آنان را ابراز نمود.
بر این اساس باید گفت: این مسایل از تهمتهایی است که به امام حسن و امام علی(ع) روا داشته شده است. دکتر جعفر شهیدی پس از بحث و بررسی عمیق در نقد این مطلب که اصلا امام حسن(ع) از طرفداران عثمان بوده مینویسد: از این عبارت و مطالب دیگری که به امام حسن(ع) نسبت دادهاند، به نظر میرسد مؤلف حکایاتی را که مورخان دربارة حسن بصری نوشتهاند، اشتباهاً به حسن بن علی نسبت داده است.(2)
1ـ دکتر طه حسین، علی(ع) و دو فرزند بزرگوارش، ص 194 (ترجمه احمد آرام و جعفر شهیدی).
2ـ همان، ص 194.