گوشه‏ اي از كرامات حضرت زهرا (ع)

گوشه‏اي از كرامات حضرت زهرا (ع.ه)
كرامت عبارت است از «انجام كار خارق العاده با قدرت غير عادي و بدون ادعاي نبوت و يا امامت.» (1)

به عقيده اكثريت علماي مذاهب اسلامي - جز گروه اندكي از معتزلي ها - صدور كرامت از اولياي خداوند و به دست آن ها ممكن است. به قول دانشمندان «ادل دليل علي امكان الشيي وقوعه; بالاترين دليل بر امكان چيزي، وقوع و انجام آن چيز است.»

در تاريخ نمونه هاي زيادي از كرامات اولياي خداوند نقل شده است. مثل: سرگذشت حضرت مريم عليها السلام و جريان ولادت فرزندش حضرت عيسي عليه السلام و نزول ميوه هاي بهشتي در محراب عبادت براي او و نيز داستان عاصف بن برخيا و انتقال تخت ملكه صبا از يمن به فلسطين در يك چشم به هم زدن و داستان هايي كه شيعه و سني درباره كرامات حضرت علي عليه السلام نقل كرده اند (2) .

در اين مقاله بر آنيم تا به مناسبت شهادت دخت پيامبر عظيم الشان اسلام، گوشه اي از كرامت هاي حضرت زهراعليها السلام را بيان كنيم.

1 - سخن گفتن با مادر در دوران جنيني
در دوران بارداري خديجه كبري، فاطمه عليها السلام از درون شكم مادر با وي سخن مي گفت، به برخي روايات در اين زمينه اشاره مي كنيم:

الف) از خديجه عليها السلام نقل شده است: در زماني كه به فاطمه حامله شدم، وي در شكمم با من صحبت مي كرد.

«لما حملت بفاطمة كانت حملا خفيفا تكلمني من باطني; (3) زماني كه فاطمه را باردار بودم، حملي سبك بود و از باطنم با من سخن مي گفت.»

ب) دهلوي نقل مي كند: «آن زمان كه خديجه به فاطمه حامله گرديد، وي در درون شكم مادر، با وي سخن مي گفت و خديجه اين مطلب را از رسول خدا پنهان مي كرد. روزي رسول خدا بر خديجه وارد شد، ديد با كسي سخن مي گويد، بدون اين كه شخصي نزد او باشد. فرمود: با چه كسي سخن مي گفتي؟ عرض كرد: با كسي كه در شكم دارم. حضرت فرمود:«ابشري يا خديجة هذه بنت جعلها الله ام احد عشر من خلفائي يخرجون بعدي وبعد ابيهم; بشارت تو را اي خديجه، اين [را كه در شكم داري] دختري است كه خداوند او را مادر يازده تن از جانشينان من قرار داده است; كه ايشان پس از من و پدرشان [علي عليه السلام به عنوان امام] خارج مي شوند.» (4)

2 - آمدن حور العين و زنان بهشتي هنگام ولادت حضرت زهرا عليها السلام
حضرت خديجه عليها السلام به زنان قريش و بني هاشم پيغام داد كه زمان وضع حمل من نزديك است، مرا در اين امر ياري نماييد، ولي آنان پاسخ دادند: اي خديجه! چون تو در ازدواجت از سخنان ما سرپيچي نمودي، و محمد يتيم را به همسري برگزيدي، ما نيز تو را ياري نمي كنيم. خديجه از اين جواب سخت غمگين و ناراحت شد، در اين هنگام چهار زن، همانند زنان بني هاشم وارد شدند، در حالي كه خديجه از ديدن آنان هراسان شده بود، يكي از آن چهار زن به خديجه گفت: غمگين مباش، پروردگارت ما را براي ياري تو فرستاده است. ما خواهران و ياوران تو هستيم. من «ساره » هستم، اين «آسيه دختر مزاحم » رفيق بهشتي تو است و اين هم «مريم دختر عمران » است و اين يكي «كلثوم خواهر موسي بن عمران » است، خدا ما را براي كمك به تو فرستاده است تا ياور و پرستار تو باشيم.

يك نفر از آن چهار زن در سمت راست خديجه، دومي در طرف چپ او، سومي در پيش رويش، و چهارمي در پشت سر او نشستند و فاطمه پاك و پاكيزه تولد يافت.

پس از تولد آن حضرت، ده نفر حور العين، كه در دست هر يك ظرفي بهشتي پر از آب كوثر و يك طشت بهشتي بود وارد شدند و حضرت فاطمه را با آب كوثر شستشو دادند و سپس در ميان پارچه اي كه از شير سفيدتر، و از مشك و عنبر خوشبوتر بود پيچيدند. (5) »

حضرت فاطمه عليها السلام در هنگام ولادتش حور العين و بانوان عالي مقام ياد شده را كاملا شناخت و با ذكر نام به تك تك آن ها سلام كرد. اين كرامت نشان مي دهد كه ملاقات و آشنايي آن حضرت با آنان بي سابقه نبوده، و آن وجود مقدس قبلا عوالمي را طي كرده و در مسير ملكوتي خويش، آن فرستادگان آسماني را ديده و شناخته است (6) .

3 - نوراني شدن مكه و جهان با نور ولادت فاطمه عليها السلام
كرامت ديگري كه براي آن بانوي بزرگ اسلام ذكر شده، اين است كه چون آن مولود مقدس پا به دنيا نهاد، نوري از طلعت او ساطع شد كه پرتو آن به تمام خانه هاي مكه وارد گرديد، و در شرق و غرب زمين محلي نماند كه از نور او بي بهره باشد، چنان كه در روايتي از امام صادق عليه السلام مي خوانيم: «فلما سقطت الي الارض اشرق منها النور...; (7) زماني كه [فاطمه عليه السلام] به دنيا آمد، نور از او ساطع گشت.»

در قسمت ديگري از اين روايت مي خوانيم: «و بشر اهل السماء بعضهم بعضا بولادة فاطمة و حدث في السماء نور زاهر لم تره الملائكة قبل ذلك (8) ; بعضي از اهالي آسمان به برخي ديگر ولادت حضرت زهرا را بشارت مي دادند، و نور بسيار درخشاني در آسمان حادث شد كه فرشتگان قبل از آن نظيرش را نديده بودند.»

در روايت اهل سنت آمده است: «فلما تم امد حملها وانقضي وضعت فاطمة فاشرق بنور وجهها الفضاء (9) ; آن هنگام كه مدت حمل فاطمه تمام شد، خديجه او را به دنيا آورد، و به نور جمال او، فضا روشن و منور گرديد.»

اين نور در روز قيامت آشكارتر خواهد شد، چنانكه از ابن عباس نقل شده كه «در روز قيامت، اهل بهشت ناگهان متوجه مي شوند كه بهشت همانند روشني روز توسط خورشيد، روشن شد، سؤال مي كنند كه خدايا فرمودي «در بهشت خورشيدي وجود ندارد (10) » پس اين نور چيست؟ جبرئيل جواب مي دهد، اين نور خورشيد نيست بلكه نور خنده فاطمه و علي عليهما السلام است. (11) »

4 - سجده هنگام ولادت
كرامت ديگر آن حضرت اين است كه به هنگام ولادت به سجده افتاد، چنانكه از خديجه كبري نقل شده است: «فولدت فاطمة، فوقعت علي الارض ساجدة رافعة اصبعها (12) ; هنگامي كه فاطمه به دنيا آمد، به روي زمين به حال سجده افتاد در حالي كه نگشت خويش را بالا گرفته بود.»

5 - گفتن شهادتين هنگام ولادت
كرامت ديگر آن حضرت اين است كه هنگام ولادت، به توحيد و رسالت و ولايت شهادت داد. امام صادق عليه السلام در اين رابطه مي فرمايد: «فلما سقطت... فنطقت فاطمة بالشهادتين و قالت اشهد ان لا اله الا الله و ان ابي رسول الله سيد الانبياء و ان بعلي سيد الاوصياء و ولدي سادة الاسباط (13) ; بعد از اينكه پا به دنيا گذاشت ... سخن خود را با شهادتين آغاز نمود و گفت: شهادت مي دهم كه خدايي جز الله نيست، و پدرم فرستاده خدا و سيد و سالار پيامبران است و همسرم سيد اوصياء، و فرزندانم سيد و سالار نوادگان رسول خدا هستند.»

روايت فوق، اولا نشان مي دهد كه آن حضرت به هنگام تولد سخن گفته و ديگر اين كه از آينده و همسري خود با علي عليه السلام و امامت فرزندان خود خبر داده است.

6 - جامه بهشتي
از ابن جوزي نقل شده است: در هنگام زفاف فاطمه عليها السلام (بعد از دادن جامه عروسي خود به فقير) جبرئيل به محضر رسول خدا صلي الله عليه و آله آمده، عرض كرد: يا رسول الله! پروردگارت سلام مي رساند، و مرا نيز فرمان داده كه به فاطمه سلام برسانم و براي فاطمه جامه اي از ديباي سبز از جامه هاي بهشتي فرستاده است. فاطمه بعد از پوشيدن لباس نزد پدر آمد، حضرت با عباي خود، و جبرئيل با بال هاي خود آن جامه را پوشاندند تا نور آن باعث آزار ديدگان نشود (14) .

7 - هم صحبتي با ملائكه
دانشمندان شيعه و سني معتقدند كه بعد از پيامبر اكرم يقينا انسان هايي بوده اند كه هم سخن ملائكه قرار مي گرفتند، منتهي در مصداق آن اختلاف دارند.

از كرامت هاي مهم حضرت اين بود كه بعد از پدر، با ملائكه هم صحبت بود.

امام صادق عليه السلام در اين باره مي فرمايد: «فاطمة بنت رسول الله كانت محدثة ولم تكن بنبية انما سميت فاطمة محدثة لان الملائكة كانت تهبط من السماء فتناديها كما تنادي مريم بنت عمران (15) ; فاطمه دختر رسول خدا، محدثه بود، ولي پيامبر نبود. فاطمه از اين جهت محدثه ناميده شده است كه فرشتگان از آسمان نازل مي شدند و با او همانند مريم دختر عمران گفت وگو داشتند.»

فاطمه بعد از رحلت پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله 75 روز بيشتر زنده نماند و غم جانسوز داغ پدر، قلب او را لبريز كرده بود، به اين جهت جبرئيل پي در پي به حضورش مي رسيد و او را در عزاي پدر تسليت مي گفت (16) و تسلي بخش خاطر غمين زهرا بود، و گاه از مقام و منزلت پدر بزرگوارش سخن مي گفت و گاه از حوادثي كه بعد از رحلت او بر فرزندانش وارد مي گردد، خبر مي داد. امير المؤمنين عليه السلام نيز آنچه جبرئيل املاء مي كرد، همه را به رشته تحرير در مي آورد و مجموعه اين سخنان در كتاب ويژه اي جمع آوري شده، كه به نام "مصحف فاطمه" ياد مي شود. در زيارت نامه حضرت مي خوانيم: «السلام عليك ايتها المحدثة العليمة. (17) »

8 - گردش آسياب
ميمونه مي گويد: پيامبرصلي الله عليه وآله مقداري گندم را توسط من نزد فاطمه فرستاد تا با دستاس آن را آرد نمايد، گندم را نزد حضرت بردم، ديدم حضرت ايستاده (ظاهرا نماز مي خواند) ولي آسياب مي چرخيد و حركت مي كرد، اين خبر را به پيامبرصلي الله عليه وآله عرض كردم، فرمود: خداوند، ناتواني و ضعف جسماني فاطمه را مي داند، لذا به آسياب و دستاس دستور مي دهد كه خود دور بزند، او هم مي گردد. (18)

9 - حركت گهواره
در روايتي مي خوانيم: «ربما اشتغلت بصلاتها وعبادتها فربما بكي ولدها فرؤي المهد يتحرك وكان ملك يحركه (19) ; گاهي حضرت مشغول خواندن نماز و عبادت بود، فرزندش گريه مي كرد، گهواره به حركت درمي آمد، و فرشته اي بود كه آن را حركت مي داد.»

10 - غذاي بهشتي
علي عليه السلام ديناري قرض گرفته بود كه با آن چيزي تهيه كند تا شدت گرسنگي را از فاطمه عليها السلام و فرزندانش رفع كند. مقداد را ديد كه از گرسنگي شديد اهل و عيالش خبر مي دهد، حضرت، دينار رابه او بخشيد. بعد از خواندن نماز ظهر و عصر، پيامبرصلي الله عليه وآله فرمود: اي ابالحسن آيا شما چيزي در منزل داريد تا به منزل شما بيايم، علي عليه السلام بر اثر خجالت و حياء از پيامبرصلي الله عليه وآله عرض كرد: تشريف بياوريد. پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله دست علي را گرفته و با هم وارد خانه زهراعليها السلام شدند، او در حال نماز بود و پشت سر وي ظرفي بود كه از آن بخار برمي خاست.

وقتي صداي پيامبرصلي الله عليه وآله را شنيد، از محراب نماز خارج شده و به پدر بزرگوار خويش سلام كردد. پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله بعد از جواب سلام فرمودند: براي ما غذايي بياور، خداوند رحمتش را بر تو نازل كند.

فاطمه عليها السلام ظرف غذا را آورده، در مقابل پيامبرصلي الله عليه وآله و علي عليه السلام نهاد. علي عليه السلام سؤال كرد: اي فاطمه! اين طعام از كجاست؟ من هرگز طعامي به اين خوشرنگي نديده و خوشبوتر از آن بوئي استشمام نكرده و خوش مزه تر از آن نخورده ام.

رسول اكرم صلي الله عليه وآله دست مبارك خود را بين دو كتف علي عليه السلام نهاد، مختصري فشرد و فرمود: اين پاداش ديناري است كه تو در راه خدا دادي.

آن گاه اشك رسول خداصلي الله عليه وآله جاري شد و فرمود: سپاس خداي را كه ابا مي كند كه شما را بدون مزد و پاداش از دنيا ببرد. اي علي! پروردگارت مي خواهد آنچه را كه بر زكريا جاري فرموده، بر تو نيز جاري نمايد.

آنگاه رو به حضرت زهرا كرد و فرمود: «ويجريك يا فاطمة في المجري الذي اجري فيه مريم «كلما دخل عليها زكريا المحراب وجد عندها رزقا قال يا مريم اني لك هذا قال هو من عندالله; و تو را اي فاطمه در همان مسيري كه مريم را حركت داد، پيش برد. [چنان كه قرآن مي گويد:] «هر گاه زكريا وارد محراب او مي شد، غذاي مخصوصي در آن جا مي ديد، از او مي پرسيد: اي مريم، اين را از كجا آورده اي؟! مي گفت: اين از سوي خداست.» (20)

قابل دقت است هرچند اين غذا پاداش عطاي علي عليه السلام است و كرامتي براي او به حساب مي آيد، ولي براي فاطمه عليها السلام نيز كرامت محسوب مي شود; چرا كه خداوند به احترام او چنين ميوه اي را از بهشت فرستاده است.

11 - زيان نرساندن آتش به بدن فاطمه عليها السلام
انس مي گويد: حجاج بن يوسف از اين حديث كه عايشه ديده بود فاطمه عليها السلام با دست خود، غذاي داغ ديگ را به هم مي زند، پرسيد. گفتم: بله، عايشه بر فاطمه زهراعليها السلام وارد شد در حالي كه غذا براي حسنين عليهما السلام آماده مي كرد، ظرف غذا كاملا مي جوشيد، ديد فاطمه با دست خود (بدون هيچ وسيله اي) ديگ جوشان را به هم زد، عائشه هراسان و فرياد زنان نزد پدر خود (ابوبكر) رفت، ماجرا را تعريف كرد، ابوبكر گفت: اين صحنه را كتمان كن [و با كسي مطرح نكن] زيرا امر بسيار بزرگي است.

اين خبر به پيامبرصلي الله عليه وآله رسيد، حضرت بالاي منبر رفت، بعد از حمد و ثناي الهي، فرمود: ماجراي ديگ و آتش فاطمه زهرا را خيلي بزرگ و عجيب تلقي مي كنند ... .

«لقد حرم الله عزوجل النار علي لحم فاطمة ودمها وعصبها وشعرها وفطم من النار ذريتها وشيعتها... الويل ثم الويل، الويل، لمن شك في فضل فاطمة (21) ; خداوند آتش را بر گوشت و خون و رگ و موي زهرا حرام نموده است (هرگز به او زياني نمي رساند) و شيعيان و فرزندان او را از آتش [جهنم] به دور داشته است... . واي بر شما، خشم و عذاب خدا بر كسي كه در فضيلت فاطمه شك كند.»

اين نوع كرامت، ريشه قرآني هم دارد، چرا كه خداوند آتش را بر ابراهيم عليه السلام سرد و گلستان قرار داد، «يا نار كوني بردا وسلاما علي ابراهيم » (22) پس بعدي ندارد كه بدن فاطمه را كه انبياء به او توسل جسته اند، بر آتش حرام گرداند.

12 - گريه هستي بر گريه زهراعليها السلام
كرامت ديگر آن حضرت همراهي هستي، با رفتار او و از جمله گريه اوست. وقتي در لحظات آخر عمر پدر بزرگوارش اشك مي ريخت، پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله فرمود: «والذي بعثني بالحق لقد بكي لبكائك عرش الله وما حوله من الملائكة والسموات والارضون وما فيهما; قسم به آن كسي كه مرا به رسالت بر انگيخت همانا از گريه تو عرش خدا و ملائكه و آسمان ها و زمين و تمام موجودات گريستند. (23) »

كرامات بعد از شهادت
1 - بيرون آمدن دست هاي زهراعليها السلام از كفن
هنگامي كه امام علي عليه السلام بدن زهراعليها السلام را كفن كرد، وقتي كه خواست بندهاي كفن را ببندد فرزندان خود را صدا زد و فرمود: «هلموا تزودوا من امكم; بياييد از ديدار مادرتان توشه بگيريد.» حسن و حسين عليهما السلام فرياد زنان مادر را صدا مي زدند، و مي گفتند: وقتي كه به حضور جدمان رسيدي سلام ما را به او برسان و به او بگو: بعد از تو در دنيا يتيم مانديم. آه! آه! چگونه شعله غم دل از فراق پيامبرصلي الله عليه وآله و مادرمان خاموش گردد؟!

امير مؤمنان مي فرمايد: «اني اشهد الله انها قد حنت وانت ومدت يديها وضمتهما الي صدرها مليا; من خدا را گواه مي گيرم كه فاطمه ناله جان كاه كشيد و دست هاي خود را باز كرد و فرزندانش را مدتي به سينه اش چسبانيد.»

ناگاه شنيدم هاتفي در آسمان ندا داد: «يا ابالحسن ارفعهما عنها فلقد ابكيا والله ملائكة السماء ...; اي علي! حسنين را از روي سينه مادرشان بردار، سوگند به خداوند، كه فرشتگان آسمان را به گريه انداختند. (24) »

2 - نام زهراعليها السلام و نزول آب بهشتي
امام صادق عليه السلام فرمود: از ام ايمن نقل شده، كه در راه مكه به جحفه به عطش شديدي دچار شدم تا آنجا كه جانم به خطر افتاد، پس رو به آسمان نموده عرض كردم: اي پروردگار من، مرا دچار تشنگي نموده اي در حالي كه من خادمه دختر پيغمبرت مي باشم؟ آن گاه ديدم كه سطلي از آب بهشتي ظاهر شد، از آن نوشيدم. قسم به خانمم فاطمه زهراعليها السلام كه بعد از آن تا هفت سال گرسنگي و تشنگي بر من عارض نشد. (25)

براي حضرت زهراعليه السلام كرامات بسياري نقل شده است كه به دليل ضيق مقال، به همين مقدار بسنده مي كنيم.
•    پاورقــــــــــــــــــــي
________________________________________


1) شيخ محمدرضا مظفر، بداية المعارف، قم، مؤسسة النشر الاسلامي، ج 1، ص 239.

2) ر.ك، علامه حلي، كشف المراد، (قم، مؤسسة النشر الاسلامي، پنجم، 1415 ه.ق)، ص 351.

3) عبدالرحمن شافعي، نزهة المجالس، ج 2، ص 227.

4) عيون المعجزات، ص 51.

5) بحار الانوار، (پيشين)، ج 16، ص 80 و ج 43، ص 2 - 4; امالي صدوق، ص 475 - 476. و ر.ك: مناقب ابن شهر آشوب، ج 3، ص 304.

6) بحار الانوار، (پيشين)، ج 26، ص 117 - 132.

7) بحار الانوار، ج 16، ص 80 - 81; ج 43، ص 2.

8) همان، (پيشين)، ج 43، ص 3.

9) شعيب بن سعد مصري، روض الفائق، ص 214.

10) انسان/13.

11) بحار، (پيشين)، ج 35، ص 241; امالي صدوق، ص 333، ح 11.

12) قندوزي، ينابيع المودة، ص 198; علي بن يونس عاملي، الصراط المستقيم، ص 170.

13) بحار الانوار، ج 43، ص 3.

14) قاضي نورالله حسيني، احقاق الحق، طهران، مكتبة الاسلامية، ج 10، ص 401.

15) بحار الانوار (پيشين)، ج 26، ص 75.

16) اصول كافي، ج 1، ص 241; بحار الانوار، (پيشين)، ج 22، ص 546 و ج 26، ص 41.

17) بحار الانوار، ج 97، ص 195.

18) عسقلاني، لسان الميزان، چاپ حيدر آباد، ج 5، ص 65; ميزان الاعتدال، ذهيس، بيروت، دارالمعرفة، ج 3، ص 468.

19) بحار الانوار، ج 43، ص 45.

20) ذخائر العقبي، چاپ قدس، ص 45 - 47.

21) فاطمة الزهراء، پيشين، ص 102.

22) انبياء/69.

23) بحار الانوار، ج 22، ص 491 - 484.

24) بيت الاحزان، ص 154.

25) بحارالانوار، ج 62، ص 102; مستدرك الوسائل، ج 5، ص 135، ح 41.