حضرت آدم(ع) یا حوا! کدام در ابتدا خلق شدند؟

پرسش:

به نام خدا سوال من در مورد اساس خلقت زن و مرد است. چرا اول آدم وسپس حوا آفریده شد؟

پاسخ:

با سلام و اهدای امید

 شما این مطلب را مسلم گرفته اید که ابتدا حضرت آدم و سپس حوا خلق شده است در حالی که آيات قرآن مجيد پيرامون خلقت آدم و حوا بيانگر ترتيب نيست. زيرا به دنبال بيان خلقت حضرت آدم (ع)مى‏فرمايد: «... وخلق منها زوجها » در اين آيه خلقت حوا با كلمه « واو » برآدم عطف شده كه مفيد ترتيب نيست.بنابراين از نظر اثباتى ظاهر آيه قرآن دلالتى بر چگونگى مطلب ندارد بلكه چه بسا همزمان خلق شده باشند.
بنا بر این اولا، آيات قرآن مجيد پيرامون خلقت آدم و حوا بيانگر ترتيب نيست  زيرا به دنبال بيان خلقت حضرت آدم(ع) مي فرمايد: «... وخلق منها زوجها» (1) در اين آيه خلقت حوا با كلمه «واو» بر آدم عطف شده كه ترتيب از آن به دست نمي آيد. .
 بنابراين از نظر اثباتي ظاهر آيه قرآن دلالتي بر چگونگي مطلب ندارد بلكه چه بسا همزمان خلق شده باشند.  وقتي شما مي گوييد برادرم وارد خانه شد و خواهرم، معنايش اين نيست که خواهر شما بعد از برادرتان وارد خانه شد ولي اگر بگوييد (برادرم وارد خانه شد سپس خواهرم) .از اين جمله ترتيب زماني فهميده مي شود.
ثانيا، اين آيه بيانگر اين نيست که حواء از باقي مانده و اضافي گل آدم آفريده شده باشد، بلکه آيه چنين است «خلقکم من نفس واحده و خلق منها زوجها و بث منهما رجالا و نساء کثيرا؛ خداوند شما انسان ها را از نفس واحده آفريد و از آن نفس جفتش را بيافريد...».
بحث از گل و آدم نيست و نفرموده که خلق آدم را از گل واحدي بلکه فرموده همه انسان ها را از نفس واحدي معين و حقيقت يكساني آفريد يکي از آن انسان ها هم آدم است. پس هيچ يک بر ديگري از نظر حقيقت برتري ندارد، حتي جفت آنها هم از همان نفس و حقيقت آفريده شده است..
اگر گفته شود مراد از «نفس واحده» در آيه آدم است پاسخ مي دهيم؛ اين ترجمه با ادامه آيه که مي فرمايد «و بث منهما رجالا و نساء ...» و گسترش داد از آن دو (آدم و حوا) مردان و زنان زيادي را سازگار نيست؛ زيرا معناي اول آيه اين مي شود که همه شما را از يک نفر آفريد و معناي آخر آيه اين مي شود که همه شما را از آن دو نفر آفريد و گسترش دارد.
اما اين که اگر نفس واحده به معناي حقيقت واحد است نه آدم و خلقکم به همه انسان ها اعم از زن و مرد بر مي گردد پس چرا خلقت زوجش را دوباره تکرار فرمود؟ پاسخش اين است که در ذهن مردم آن زمان چنين بود که جنس و وجود زن فرع وجود مرد است و با اين جمله خداوند پاسخ مي دهد که خير همه شما انسان ها از يک حقيقت و نفس آفريده شده ايد و زوج اين حقيقت هم از همين حقيقت است.
ثالثا، بر فرض اين که آدم و حوا را در دو زمان آفريده باشد و يکي بعد از ديگري بوده باشد اين مسأله نه دليل بر برتري آدم مي شود و نه دليل بر عدم قدرت خداوند. قرآن مي فرمايد : ما زمين و آسمان را در شش شبانه روز (شش دوران) آفريديم يعني با وجودي که قدرت داشت با يک «کن فيکون» همه را بيافريند ولي اراده و حکمت متعالي او چنين تعلق گرفت که در شش دوران بيافريند.
بنا بر این تقدم زمانى ملاك شرافت نیست ، چنان كه بسيارى ازانسانهاى فاجر قبل از بسيارى ازاولياء خاص الهى و حتى قبل از اشرف مخلوقات (حضرت محمد مصطفى(ص)) خلق شده‏اند