پرسش:
آیا هر کسی که مقداری از دین فهمید و به ان عمل کرد کفایت نمی کند پس نیاز به ادامه مسیر نبوت چرا؟
پاسخ :
با سلام و عرض ادب و احترام
هر کس به مقداری که از دین فهمیده عمل کند خوب است ولی تمام دین از نوع عمل کردن نیست؛زیرا بخشی از دین امور اعتقادی است که ارتباطی به عمل خارجی ندارد و برای درک صحیح از آنها نیاز به هدایت و راهنمایی الهی است. بهترین دلیل آن می تواند گمراهی و جهل انسان ها در طول تاریخ در مسایل خداشناسی و دیگر مسایل اعتقادی باشد.
عقل و خرد انسان هرچند در پيمودن راه تكامل او مؤثر و لازم است، اما كافي نيست، و اگر در هدايت انسان به عقل و خرد قناعت شود او هرگز راه كمال را به طور كامل نخواهد شناخت. براي نمونه، پيبردن به مبدء و معاد يكي از مهمترين مسائل فكري بشر بودهاست. بشر ميخواهد بدانه از كجا آمده، چرا آمده، و به كجا خواهد رفت؟ ولي عقل و خرد به تنهائي از عهده تبيين كامل اين مسائل بر نميآيد. گواه روشن اين امر آن است كه با همة ترقي كه بشر معاصر در علم و دانش كردهاست، هنوز بخش عظيمي از انسانها هدایت نیافته اند.
نارسائي عقل و دانش منحصر به موضوع مبدء و معاد نيست، بلكه وي در بسيار از مسائل حياتي نيز نتوانسته است طريق استواري را برگزيند. ديدگاههاي مختلف و متعارض بشر در مسائل اقتصادي، اخلاقي، خانوادگي و غيره نشانة نارسايي وي از درك صحيح اين مسائل ميباشد، و به همين علت است كه ميبينيم مكتبهاي متعارض پديد آمدهاست.
با توجه به نكتة فوق، عقل صحيح حكم ميكند كه به مقتضاي حكمت الهي بايد مربيان و رهبران الهي مبعوث شوند تا راه صحيح زندگي را به بشر بياموزند.
كساني كه تصور ميكنند هدايتهاي عقلي ميتواند جايگزين هدايتهاي آسماني شود بايد به دو مطلب توجه كنند:
1ـ خرد و دانش بشر در شناخت كامل انسان و اسرار هستي و گذشته و آيندة سير وجودي او ناقص و نارساست، در حاليكه آفرينندة بشر به حكم اينكه هر صانعي مصنوع خود را ميشناسد، از انسان و ابعاد و اسرار وجود او كاملاً آگاه است. و در قرآن به اين دليل اشاره كرده ميفرمايد: «أَلا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطيفُ الْخَبير»(1) آيا آنكس كه آفريده است (به آفريده خود) علم ندارد، و اوست دقيق و آگاه
2ـ انسان به مقتضاي غريز حب ذات، آگاهانه يا ناخودآگاه، پيوسته به دنبال منفعت جوييهاي شخصي است و در برنامهريزي نميتواند از دايرة منافع فردي و گروهي به طور كامل صرفنظر كند. طبعاً برنامههاي بشري از جامعيت كامل برخوردار نخواهد بود، ولي برنامة پيامبران چون از جانب خداوند است از چنين نقصاني منزه است.
با توجه به اين دو نكته بايد گفت كه بشر هيچگاه از هدايتهاي الهي و برنامههاي پيامبران بينياز نبوده و نخواهد بود.
پی نوشت ها:
1) ملك/14