از عاق والدین می ترسم؟

پرسش:

با پدر و مادری که چه قبل از ازدواج فرزندانشان و بعد از آن بین آنها فرق می گذارد چه رفتاری باید داشته باشیم که دچار عاق والدین نشویم؟ آیا کم محلی به آنها اشکالی ندارد؟
پاسخ:

با سلام و اهدای ادب

مردی نزد پیامبر (ص) آمد و گفت: پدر و مادری دارم که با آن ها برخورد خوبی دارم، احترام شان می¬گذارم، ولی آن ها نسبت به من بی محلی می کنند، مرا با حرف های سرد و گرم و طرز برخوردشان آزار می دهند. تا الان پاسخ آنان را نداده ام، ولی می خواهم مدتی آنان را ترک کنم، نسبت به آنان بی محلی کنم، نزدشان نروم.
حضرت فرمود: اگر این کار را بکنی، خداوند هم تو را رها خواهد کرد.
مرد عرض کرد: پس چه کنم؟
 فرمود: به این چند دستور عمل کن تا خوشبخت و سعادتمند شوی:
1- به کسی که تو را محروم ساخت، ببخشای.
2- با کسی که با تو قطع رابطه کرد، پیوند برقرار کن
3- از کسی که به تو ستم کرد، درگذر.
اگر چنین کنی، خداوند پشتیبان تو خواهد بود. (1)
عزیز گرامی !
از نظر اسلام هر یک از پدر و مادر و فرزندان حقوقى نسبت به یکدیگر دارند. اگر رعایت نکنند، شرعاً مسؤول هستند. حال اگر هر کدام از این‏ها وظیفه خود را انجام نداد، سبب نمى‏شود که دیگرى هم انجام وظیفه نکند.
براساس آموزه های دینی احترام و نیکی به پدر و مادر حتی اگر کافر و مشرک باشند، لازم است. بی‌احترامی، قهر کردن و
بی محلی کردن والدین هر چند غیر مسلمان باشد، جایز نیست.
قرآن کریم می‌فرماید: وَصاحِبهما فی الدنیا معروفاً؛(2) با آن ها در دنیا به طرز شایسته و آمیخته با احترام و محبت رفتار کنید.
 فردی از امام خمینی(ره) می‌پرسد: "آیا صله رحم با خویشاوندی که کافر یا مرتد محسوب می‌شود، نیز واجب است"؟ امام می‌فرماید: "صله رحم مطلقاً واجب است"(3). در پاسخ فرد دیگری که سوال می‌کند: آیا انسان می‌تواند با خویشاوندانی که بی‌تقوا و بی‌نماز و ضد انقلاب‌اند از قبیل پدر و مادر، خواهر و برادر قطع رحم نماید، جواب می‌دهد: قطع رحم جایز نیست(4).
بنابر این نیکی و احترام به والدین و ناراحت نکردن و نرنجاندن آنان در همه حالات و شرایط لازم است.
 پس اگر پدر و مادرت وظیفه‏ شان را - آن‏طور که نوشته‏ و ادعا کرده اید - نسبت به شما انجام نمى‏دهد و نسبت به شما قصور یا تقصیری از آنان سر زده، دلیل نمى‏شود که نسبت به آنان بى‏احترامى کنید و در انجام وظایف خود کوتاهى نمایید.
از روایات استفاده می شود که قطع ارتباط یا برخورد خشم آلود با خویشان، به خصوص پدر و مادر، کم ترین اثرش در دنیا این است که باعث فقر شدید و گرفتار شدن به اذیت اشرار، کوتاه شدن عمر و بروز مرگ ناگهانی و نابهنگام می شود. در آخرت چنان از رحمت الهی دور می گردد که بوی بهشت (که از مسافت هزار سال راه به مشام می رسد) به مشام چند گروه از جمله عاق والدین یا کسی که با وابستگان قطع رابطه کند، نخواهد رسید. (5)
البته تحمل بدرفتاری والدین، نیاز به صبر و بردباری دارد، به خصوص برای جوان که زودرنج و حساس است. اما اگر انسان رضایت خدا را در نظر داشته باشد و انگیزه الهی را سرلوحه کار خود قرار دهد، همه چیز را برای خدا تحمل می کند. نه تنها برای او سخت نخواهد بود، بلکه گاهی از آن لذت می برد.
بنابراین توصیه می کنیم علت بدرفتاری والدین را به سبب مشکلات زندگی، سن بالا یا ضعف اعصاب و یا موارد دیگر بدانید. با مدد گرفتن از نیروی ایمان و صبر، با چشم پوشی از لغزش والدین، به وظیفه الهی خویش که احسان و نیکوکاری است، عمل نمایید که خیر دنیا و آخرت شما در آن است.

1. علامه مجلسي، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء، بيروت، 1404 ه. ق، ج 71ص 100.
2. لقمان(31)آیه 15.
3. استفتائات از محضر امام خمینی،ج 1،فصل احکام امر به معروف،مسئله 17.
4. همان،مسئله 18.
5. ثقه الاسلام كليني، الكافي، دار الكتب الاسلاميه، 1365 ه. ش، ج 2،ص 350.