پرسش:
كودكان درباره خدا و مسائل جنسي (چگونگي فرزند دارشدن والدين، از كجا آمدن بچه و...) سئوالاتي مي پرسند كه صلاح نيست با توجه به شناخت بچه جواب دهيم آيا مي توانيم اين جا دروغ بگوييم و يا داستان ساختگي درست كنيم؟
پاسخ:
با سلام و ادب
نمی توان دروغ گفت.
موارد جواز دروغ دراسلام مشخص است مثل حفظ جان مومن و یا رفع نزاع بین دو مسلمان.
البته این بدان معنا نیست که به این گونه پرسش های کودکان کاملا با صراحت و شفافیت و شرح و تفصیل بی مورد پاسخ داد بلکه باید با رعایت حجب و حیا پاسخ هایی متناسب با رشد سنی ودرک کودک ارائه داد.
ودر صورتی که از طریق توریه امکان خلاصی از دروغ باشد ،احتیاط واجب آن است که ازاین راه استفاده کنند.
تعریف توریه:
توریه عبارت است از آنکه انسان در مقام پنهان کردن واقع از شنونده یا مخاطب، کلامی بگوید که مراد وی از آن، معنایی غیر از مفهوم ظاهری آن کلام باشد و این، گاه در لفظ مفرد است- مانند آنکه از لفظ مشترک (اعم از لفظی و معنوی) فرد دور از ذهن را اراده کند؛ به عنوان مثال، مقصود گوینده از «ما» در جملۀ «ما لفلان عندی ودیعة» «ما» ی موصوله باشد نه نافیه یا مراد از «لباس» در «ما له عندی لباس» شب یا زن باشد- و گاه در جمله (اسناد) مانند آنکه بگوید: فلانی نزد من امانتی نگذاشته است و مرادش پنجاه سال پیش باشد یا بگوید: فلان کار را نکردم و منظورش در غیر مکان یا زمانی که آن را انجام داده است باشد.
به طور خلاصه توریه (بر وزن توصيه) به سخنى گفته می شود كه شنونده از آن چيزى می فهمد و گوينده از آن چيز ديگرى را اراده می كند، يا به تعبير ديگر سخنى است دو پهلو، كه عبارت هر دو معنى را دارد. افرادى كه مقيد به پرهيز از دروغ هستند، گاه به آن متوسل مىشوند، تا هم دروغ نگفته باشند و هم شنونده از اسرار آن ها آگاه نشود.
بنابراین توريه هرگز دروغ نيست، چرا كه نيّت گوينده سخن راستى بوده و عبارات او نيز آن معنى را داشته ، هر چند شنونده به خاطر ذهنيت خود چيز ديگرى را از آن فهميده ، معلوم است اشتباه شنونده در فهم معنى كلام ارتباطى به گوينده ندارد.