چرا زن نمى تواند امام جماعت يا قاضى شود؟

پرسش:
با توجه به آن كه قرآن زن و مرد را از نظر انسانيت برابر مى داند، پس چرا زن نمى تواند امام جماعت يا قاضى شود؟
پاسخ:
با سلام و عرض ادب
 همان گونه كه در پاسخ پيشين گذشت، از ديدگاه قرآن، افراد انسان (چه مرد و چه زن) از نظر حقيقت انسانيت و مسايل ارزشى يكسانند و هيچ يك بر ديگرى جز به تقوا و عمل صالح برترى ندارد (اِنَّ اَكرَمَكُم عِندَ اللّهِ اَتقاكُم؛[1]در حقيقت ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست)؛ (مَن عَمِلَ صالِحاً مِن ذَكَر اَو اُنثى وهُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحيِيَنَّهُ حَيوةً طَيِّبَةً ولَنَجزِيَنَّهُم اَجرَهُم بِاَحسَنِ ما كانوا يَعمَلون؛[2]هركس ـ از مرد يا زن ـ كار شايسته كند و مؤمن باشد؛ قطعاً او را با زندگى پاكيزه اى حيات [حقيقى]بخشيم و يقيناً بهتر از آنچه انجام مى دادند به آنان پاداش خواهيم داد.)
همان گونه كه مردان داراى انديشه، اراده و اختيارند و براى رسيدن به تكامل و قرب الهى، وظايف و تكاليفى بر عهده آن هاست، زن ها نيز همين گونه هستند و در اين جهت، هيچ امتيازى بين زن و مرد وجود ندارد؛ ولى در بعضى احكام و وظايف با يكديگر متفاوتند. وظايفى به عهده مردان است و بر عهده زنان نيست و بر عكس، و اين تفاوت براى اين است كه طبيعت و آفرينش زن و مرد متفاوت است.
خداى متعال، به مقتضاى حكمت بالغه خود و مصالح و مفاسدى كه پشتوانه احكام اوست، وظايفى براى مرد و وظايفى براى زن معين كرده است (لا تَبديلَ لِخَلقِ اللّهِ)[3]
براى اين كه عفت و عصمت زن اهميت فوق العاده دارد، خداوند متعال، بعضى كارهاى اجرايى، مانند امامت، قضاوت و ... را ـ كه سركار انسان با نامحرمان بسيار
است ـ به عهده مردان گذاشته، و جلوتر ايستادن مردان از خانم ها در نماز هم كه در بعضى روايات به آن اشاره شده،[4] ممكن است به همين جهت باشد. چون عفت زن اقتضا مى كند كه عقب تر از مرد بايستد.
به هر حال، اين طور مسائل و تفاوت در وظايف، دليل برترى مرد بر زن نيست؛ زيرا از نظر اسلام كمال هر انسان در چهره وظايف محوّله به او ظهور مى نمايد و برترى هر يك از زن و مرد، در گرو اين است كه در قبال مسئوليتى كه دارد، متعهد و پرهيزگارتر باشد و خلاصه معيار برترى؛ ايمان، عمل صالح، اخلاص و كوشا بودن در عمل و تقوا و پرهيزگارى است، و فضيلت و مقامى كه زن با گرم نگه داشتن محيط خانواده و تربيت فرزندان و خوب شوهردارى مى تواند به دست آورد، كم تر از فضيلت جهاد در راه خدا نيست.[5]
علاوه بر آن، زن مى تواند مسئوليت انجام بعضى كارهاى اجتماعى و هنرى از قبيل امور تربيتى، پزشكى، خياطى و ديگر امور هنرى را به عهده بگيرد.

[1]. حجرات/13.
[2]. نحل/97.
[3]. روم/30.
[4]. ر.ك: بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 80، ص 197.
[5]. برگرفته از: مبانى حكومت اسلامى، جعفر سبحانى، ص 239 ـ 244؛ الميزان، علامه طباطبائى، ج 2، ص 271 ـ 276؛ زن در آئينه جلال و جمال، عبدالله جوادى آملى.