چطور می توان به آرامش درونی دست یافت؟

پرسش:

نشانه های آرامش درونی چیست؟ چطور می توان به آرامش درونی دست یافت؟ با تشکر

پاسخ:

با سلام و تشکر از ارتباط جنابعالی

آرامش دروني مربوط به روح و جان انسان ها است ، نه جسم و بدن . امكانات مادي وثروت و اموال ، آسايش و راحتي براي جسم انسان فراهم مي آورد و نياز هاي جسماني و مادي انسان را تأمين مي كند ، پس انتظار آرامش بخشيدن به روح و جان از اموال و دارايي مادي ، انتظار پسنديده و درستي نيست . بله اموال و امكانات مادي مي تواند زندگي آسان و راحتي براي بشر فراهم كند و از اين طريق به برخي از نيازهاي روحي انسان نيز پاسخ دهد ، اما مطمئنا بسياري از نيازهاي واقعي روح و جان انسان را بايد در عوامل و علل ديگري جستجو كرد و امكانات مادي آنها را تأمين نمي كنند ، بلكه  چه بسا اگرآنها درست استفاده نگردند و يا بيش از حد به آن ارزش دهند ، فكر وذهن انسان را به خود مشغول نموده و از نيازهاي واقعي باز مي دارند و بدين ترتيب امكانات مادي نه تنها موجب آرامش ايجاد نمي شوند ، بلكه آسايش و راحتي را از انسان مي گيرند. بسياري از گرفتارهاي انسان در دنيا و اضطراب و ناراحتي و نزاعها و درگيري ها از همين دوستي اموال و دارايي و شهرت و پست و مقام دنيايي ناشي مي شود . حال اگرعوامل اصلي ايجاد آرامش دروني شناخته و فراهم شوند ، امكانات مادي و ثروت واموال نيز مي توانند براي رسيدن و دست يابي به آن كمك نمايند. عوامل اساسي آرامش ، ايمان به خدا و ياد او ، عشق و دوستي و مودت ميان انسان ها ، قناعت طبع و رضايت به تقدير الهي ، ترك حرص و طمع و دنيا طلبي ،  دوري از تجمل گرايي و... است. اگر ياد خدا و دورى از حرص و دنيا طلبى نباشد،‌ منشأ اضطراب و نگرانى خواهد شد. امام علي(ع) مى فرمايد:‌"هر كس به آن چه به او رسيده اكتفا نمايد،‌ به آسودگى و شادكامى خود نظم بخشيده و در وسعت و آسايش فرود مى آيد. رغبت به دنيا كليد سخت ترين رنج و مركب گرفتارى است".(1)
رسول خدا(ص) مى فرمايد: "رغبت به دنيا ، اندوه و غم را افزون سازد و زهد و بى اعتنايى به آن، جان و تن را آسوده گرداند".(2
معروف است كه وقتى توانگرى با درويشى به سفر رفتند،‌ توانگر چند دينار همراه داشت و درويش جز پوشاكى كه بر تن داشت و سفرة‌ نانى كه به كمر بسته بود، چيزى نداشت. شب بر سر چاهى رسيدند و لقمة‌ نانى خورده، خوابيدند. توانگر تا به صبح از ترس آن كه مبادا دزد بيايد و دينارها را ببرد،‌ خواب نرفت، ولى درويش با خيالى آسوده خوابيد. امام علي(ع) مى فرمايد:‌ " المال داعية التعب و مطية النصب؛ مال رنج آور و مركبى براى ناراحتى ها است".(3)
قرآن مجيد، آرامش حقيقى را در گرو ياد خدا مى داند: " ألا بذكر الله تطمئن القلوب؛ دل آرام گيرد به ياد خدا".(4)

بديهي است منظور از ذكر خدا،‌ صرف ذكر زبانى نيست بلكه منظور ذكر دل است؛ يعنى همواره بايد به ياد خدا بودن و در همة‌ امور به او فكر كردن. البته اگر كسى در عين رفاه ياد خدا را فراموش نكند و به غفلت مبتلا نشود و به وظيفة انسانى و اسلامى خود عمل كند و از دنيا طلبى و حرص و تعلقات مادى خود را برهاند، مى تواند از كيمياى آرامش برخوردار باشد.
قرآن مجيد مى فرمايد: "كسانى كه ايمان آوردند و ايمان خود را به ظلم و ستم نيالودند،‌ در آرامش و امنيت اند".(5)

لقمان حكيم به پسرش گفت: "دنيا درياي ژرفي است كه انسان هاي زيادي در آن غرق شده اند. تقوا كشتي تو است. آن كشتي كه پر از ايمان است. بادبان هاي آن، توكل به خدا؛‌ نگهبان و پاسدارش،‌ عقل و فكر؛ راهنما و ناخدايش، علم و تدبير و سكان آن بردباري و تحمل است".(6)
دكتر كارل (جراح دانشمند و فيزيولوژيست محقق فرانسوي و گيرندة جايزة نوبل) مي گويد: دعا و نماز قوي ترين نيرويي است كه انسان مي تواند توليد كند. نيرويي است كه چون قوة جاذبه به زمين، وجود حقيقي و خارجي دارد.(7)

در جاي ديگر مي گويد: نيايش را نبايد با رفاه هم رديف دانست،‌ زيرا نيايش در همين حال كه آرامش را پديد آورده است، به طور كامل و صحيحي در فعاليت هاي مغزي انسان يك نوع شگفتگي و انبساط باطني و گاه قهرماني و دلاوري را تحريك مي كند.(8)

(1) بحارالانوار، ج 70، ص 120.
(2) اصول كافي، ج 1، ص 16.
(3) نهج البلاغه، فيض الاسلام، قصار 363.
(4) رعد (13) آية‌ 28.
(5) انعام (6) آية‌ 82.
(6) غررالحكم، ج 1، ص 378.
(7) ديل كارنگي،‌ آيين زندگي، ترجمة جهانگير افخمي، ‌ص 193.
(8) كارل،‌ نيايش، ترجمة دكتر شريعتي، ص 62.