اگر اصالت با روح است پس چرا خدا به خودش پس از آفرینش جسم انسان تبریک گفت؟

پرسش:

اگر اصل انسان روح او است، چرا در قرآن در سورة مؤمنون به جسم اشاره شده و در پايان خداوند به خود تبريك گفته است؟

پاسخ:

با سلام و ادب و سلامتي،از ارتباطتان با سایت طلبه پاسخگو سپاسگزاریم

اصل انسان روح او است. همان گونه كه در پاسخ به سؤال نخست بيان شد. روح آدمي اگر چه از نظر مرتبه و ارزش وجودي در افقي بالاتر از افق ماديات قرار دارد، امّا از نظر پيدايش در مرتبة بعدي قرار دارد؛ يعني محصول تكامل جوهري طبيعت است. بنابراين در فرايند آفرينش بشر، اين موجود از خاك و مواد كاني و آلي و نطفه و علقه و ... عبور مي كند و آن گاه به مرحلة بالاتر تكامل مي يابد و واجد يا پذيراي روح مجرد مي گردد. بعد كه به دنيا پا نهاد و توانمند شد، با بهره مندي از روح يا نفس ماورايي به زندگي اختياري مي پردازد و خود را براي زندگي در دو نشئه بعدي (برزخ و قيامت) آماده مي كند. در سورة مؤمنون پس از تمامي اين مراحل جسماني به پيدايش روح اشاره مي كند.

در اين آيه، بعد از مراحل تكاملي جسم مي فرمايد: "ثم انشأناه خلقاً آخر؛ سپس از مرحله تكميل جسم و بدن، موجودي ديگري را ايجاد نموديم".

اين جمله تعبير است از به وجود آمدن روح مجرد، چون اگر منظور از "آفرينش ديگر" مرحله اي از خلقت مادي باشد، مثلاً زندگي در دنيا، بايد مي فرمود: او را در دنيا متولد كرديم. از كودكي تا به پيري برسد و مانند اين.

بسياري از مفسران مانند علامه طباطبائي در ذيل اين آيه گفته اند كه كلمه انشاء خلقت ديگر، اشاره به خلقت روح است و اتفاقاً به خاطر همين خلقت روح است كه خداوند فرموده: "فتبارك الله احسن الخالقين"، يعني اين مخلوقي كه از نظر جسماني به نهايت درجه رشد رسيد و محصول عالي آن روح مجرد گشت، و با توجه با يك سري ويژگي هايي كه در وجود روح انساني است، به احسن المخلوقين تبديل شد كه خداوند با اين خلقت به خود تبريك گفت.