منظور از وَ وضَعنا عَنكَ وِزرَك و منافتش با عصمت؟

پرسش:
 با توجّه به عصمت پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)، چرا خدا در آيه 2 سوره انشراح خطاب به آن حضرت مى فرمايد: (وَ وضَعنا عَنكَ وِزرَك؛ ما بار سنگين گناه را از تو برداشتيم؟)
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
 كلمه «وزر» در لغت به معناى بار سنگين است. وزير را هم از آن رو وزير مى گويند كه بار سنگين حكومت را به دوش مى كشد. گناهان را هم به خاطر بار سنگينى كه بر دوش گنه كارند، «وزر» مى گويند. گرچه در روايات اسلامى، كلمه «وزر» در معناى گناه به كار رفته است؛ امّا «وزر» در آيه 2 سوره انشراح، به معناى گناه نيست تا معناى آيه، اثبات گناه بر پيامبر باشد.
منظور از «وزر» (= بار سنگين) در آيه مذكور، بار سنگين دعوت به دين خدا و جهاد در راه اوست كه خداوند با مدد خود و فراهم آوردن اسباب گسترش دين اسلام، اين بار سنگين را از دوش پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) برداشت.
به جز اين احتمال ـ كه نظر علاّمه طباطبايى است ـ احتمالات ديگرى نيز درباره كلمه «وزر» (= بار سنگين) داده شده كه از جمله مى توان به سنگينى غم از دست دادن ابوطالب و خديجه، سنگينى بار وحى الهى در آغاز بعثت و سنگينى آزار دشمنان اشاره كرد.[1]
ضمناً سياق سوره انشراح نيز احتمال مورد نظر علاّمه طباطبايى را تأييد مى كند، زيرا پيش از آيه 2 اين سوره، از شرح صدر سخن به ميان آمده و در آيات بعد از آن، از لطف خدا به پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)، و بشارت به آمدن راحتى و آسانى سخن گفته شده است و اين تركيب، با احتمال معنى گناه در كلمه «وزر» ناسازگار است.


[1]. ر.ك: تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازى و ديگران، ج 27، ص 124، دارالكتب الاسلاميه؛ تفسير الميزان، علاّمه طباطبايى، ج 20، ص 314، انتشارات جامعه مدرسين.