"صادر اول و نخستین مخلوق" چه کسانی بودند؟

پرسش:

در روایات اسلامی آمده است که خلقت اهل بیت و به خصوص اهل کساء قبل از خلقت انبیاء حتی حضرت آدم بوده است سوال من این است که خلقت ائمه علیهم السلام دقیقا چه موقع بوده است ؟

پاسخ:

با سلام و ادب

آفرینش مادی و جسمانی پیامبر و اهل بیت در همان زمانی بوده که تولد یافته‌اند و این خلقت دقیقاً بعد از تمام پیامبران بوده،‌ اما آنها دارای یک حقیقت و وجود نورانی هستند که حقیقت نور آنها بر اساس نقل روایات، پیش از انبیاء بوده است.

بر اساس روایات، نور وجود پیامبر و اهل بیت علیهم السلام نه تنها قبل از خلقت آدم و سایر انبیا،‌ بلکه پیش از آفرینش آسمان‌ها و زمین و حتی قبل از فرشتگان بوده؛ حتی در روایات آمده که فرشتگان و آسمان و زمین از نور آنها خلق شده‌اند، مثلاً رسول خدا فرمود: «خداوند، من و علی و فاطمه و حسن و حسین را وقتی خلق کرد که آسمان و زمین و خورشید و ماه و بهشت و مانند آن هنوز خلق نشده بودند»(1).

از این گونه روایات معلوم می‌شود که نور و حقیقت وجود پیامبر و اهل بیت علیهم السلام پیش از خلقت جهان بوده است،‌ بنابر این نمی‌توان برای خلقت آنها به لحاظ زمانی وقت خاص معیّن کرد، زیرا زمان بعد از پیدایش جهان به وجود آمده است و نمی‌توان ظرف وجود نور پیامبر و اهل بیت باشد، چون نور وجود آنها پیش از جهان و زمان بوده است و مقصود از نور نیز ، نور مادی نیست ، به حقیقتی مجرد است . طبق برخی روایات زمان‌هایی برای خلقت نور آنها بیان گردیده، مثلاً در روایتی آمده نور آنها 22 هزار سال قبل از خلقت آدم آفریده شده است(1) اما بر اساس روایات دیگر و آموزه‌های عرفان اسلامی گرچه وجود مادی و جسمانی آنها زمانمند است و هر کدام در زمان خاصی به دنیا آمده‌اند، ولی نور و حقیقت وجودشان فرازمانی است، چون حقیقت وجود آنها به تعبیر عرفانی «صادر اوّل و نخستین مخلوق» است.(2) چنین موجودی به لحاظ حقیقت وجودشان زمانمند نیست و نمی‌توان وقتی مشخصی را برای خلقت آنها بیان کرد.

1ـ بحار الانوار، ج 15، حدیث 11، ص 10،‌نشر دار الاحیاء لتراث العربی، بیروت، 1403ق.