پرسش:
چرا ما شیعه را بهترین مذهب در میان مذاهب می دانیم در صورتی که بقیه مذاهب نیز خود را بر حق تر از ما شیعه ها می دانند ، دلیل واقعی بر حق بودن چیست؟
پاسخ :
با سلام و عرض ادب و احترام
اين مسئله از دو ديدگاه قابل بررسى است: يكى نگرش عاطفى و ديگرى عقلى و معرفتى.
الف) از نظر عاطفى و روانشناختى هر كسى ممكن است ابتدا دين ،مرام مسلك و فرهنگ خود ونياكان و يا حتى نژاد خويش را برتر از مرام و مسلك ديگران بپندارد و تا زمانى كه شخص در چنين گرايشى محصور بماند و پرده پندار را با تيغ عقل و معرفت پاره نکند ، يك احتمال آن است كه تا همیشه در جهل مركب بماند و احتمال ديگر آن كه ره يافته و از گمراهى رسته باشد.
ب) از ديدگاه عقلى و معرفتى هر انسانى مىتواند بر اساس خرد و اصول منطقى مشترك بين همه انسانها – كه موهبتى الهى بوده و در متون اسلامى «پيامبر باطنى» ناميده شده است - به تحقيق و پژوهش تطبيقى بين دين خود وديگر اديان و مسلكها بشتابد در اين صورت مىتواند دين حق و كامل را بر اساس امتيازاتى كه بر ديگر اديان دارد ، بشناسد و از آن پيروى كند.
يكى از امتيازات بزرگ اسلام همين است كه جهانيان را به چنين فرآيندى دعوت نموده وفرموده است:« فبشر عبادالذين يستمعون القول فيتبعون احسنه. مژده ده بندگانى را كه سخنان و منطقهاى مختلف راشنيده و پس از جست و جو برترين را برمىگزينند». (1) نكته بسيار جالب توجه آن است كه بسيارى از پژوهشگران غربى در قرون اخير از امتيازات اسلام بر ديگر اديان در ابعاد مختلف سخن گفته و به ضعف دين و آيين خويش در برابر دين خاتم اذعان نمودهاند. (2)
تنها راه سعادت و كمال بشر، پيمودن راهى است كه آدمى را به سوى حق تعالى و قرب او رهنمون شود؛ ليكن اين راه چيزى نيست كه جز در پرتو هدايتهاى الهى امكان شناخت داشته باشد يا با پيروى از غير راهى كه او خود معرفى فرموده است قابل پيمودن باشد.
بنابر اين، در درجه اول ضرورى و لازم است كه انسان به دين الهى تمسّك جويد وراهى را كه خداوند براى بشر گشوده است طى كند.
از سوى ديگر خداوند در قرآن مجيد مىفرمايد: ان الدين عند اللّه الاسلام؛ تنها دين مورد قبول نزد خداوند اسلام است. (3)
لذا در منطق قرآن، دين الهى چيزى جز اسلام نيست و همه پيامبران در حقيقت دعوت كننده به سوى يك دين بودهاند و معارف و مسيرى كه فراروى بشر قرار دادهاند، يكى بيش نيست.
البته مقصود از اسلام فقط نام آن نيست؛ بلكه منظور محتواى اساسى دعوت پيامبران الهى است كه همه بشريت را به تسليم در برابر خداوند سبحان فرا خواندهاند. ليكن بر اثر تحريفات تحريفگران و نيز بر اساس رشد علمى و اجتماعى بشر هر از گاهى نياز به آيين جديدى رخ مىنمود و خداوند با انگيزش پيامبرى جديد، از سويى آثار تحريف در دين پيشين را مىزدود و از ديگرسو شريعت جديد خود را متناسب با درك و فهم و نيازهاى روز، كاملتر مىكرد تا آنجا كه بشريت به حدى برسد كه بتواند تمام برنامه تكاملى خود را دريافت كند.
در نتيجه پيامبر خاتم را فرستاد و ختم نبوت را اعلام داشت و در نهايت كامل شدن دين را اعلام كرد: اليوم اكملت لكم دينكم واتممت عليكم نعمتى و رضيت لكم الاسلام دينا (4)
بنابر اين هر چند انبياى پيشين نيز مردم را به راه حق دعوت كردهاند، اما از سويى دين آنان دستخوش تحريف گرديده و از ديگر سو به مرور زمان دين الهى روند تكاملى داشته است تا آنجا كه بتوان به كمال نهايى دست يافت.
ازهمين رو نه خداوند اجازه مىدهد كه كسى راهى غير از دين خاتم برگزيند؛ زيرا موجب نقص غرض از رسالت است وهمگان را به دين اسلام دعوت مىكند، و نه عقل مىپذيرد كه با وجود دين اكمل، كسى سراغ ديگر اديان برود. بنابراين تا اينجا لزوم پذيرش و تبعيت از اسلام روشن مىشود، و هر چند ديگر اديان منسوب به پيامبران الهى نيز كم وبیش بهرههايى از حقيقت دارند؛ ولى اين مقدار مورد قبول خداوند سبحان نيست؛ چنان كه به دنبال اكمال دين فرمود: ورضيت لكم الاسلام ديناو مفهوم اين آيه، آن است كه خداوند به مرتبه پايينتر از آن راضى نيست؛ زيرا نوعى عقبگردبراى بشريت است.
اما در باب تشيّع جالب اين است كه همين آيه ياد شده ـ بنابر نقل متواتر شيعه و سنّى ـ در واقعه غدير و براى بيان ولايت اميرالمؤمنين(ع) نازل گشت و اكمال دين با تبيين مسير رهبرى امت اسلامى پس از پيامبراكرم(ص) انجام شد.روايات متواترى كه در كتابهاى فريقين(شیعه و سنی) آمده است به خوبى اين مسأله را ثابت مىكند و جاى ترديد باقى نمىگذارد. (5)
پی نوشت ها:
1) سوره زمر آیه 18
2) براى آگاهى بيشتر ر . ك :
الف - دفاع از اسلام دكتر واكليدى
ب- پيامبر اسلام از نظر دانشمندان شرق و غرب
ج- اسلام و انتقادات غرب محمد عبدالغنى حسن ترجمه محمد رضا انصارى
د- عذر تقصير به پيشگاه محمد و قرآن جان ديون پورت
ه- تمدن اسلام و عرب گوستاولوبون
و- فرهنگ اسلام در اروپا زيگريد هونكه
ز- دانشمندان را به گواه مىگيريم مهدى نيرى (پاشا)
ح- محمد پيامبرى كه از نو بايد شناخت كنستان ويرژيل كتورگيو ترجمه مهرداد محمدى
ی- گزارشى از مقاله اسقف كوارا چينو و پاسخ حجت الاسلام ربانى كه موجب پشيمانى و عذر خواهى كوارا چينو گرديد.
3) سوره آلعمران آیه 19
4) (سوره مائده، آيه 3
5) براى آگاهى بيشتر در اين زمينه رجوع كنيد به:
الف- رهبرى امام على(ع) در قرآن و سيره پيامبر (ترجمه المراجعات)، مترجم: سيد محمد سياهپوش
ب- آنگاه هدايت شدم ، تيجانى سماوى
ج- بررسى مسائل كلى امامت ، ابراهيم امينى
د- الغدير، علامه امينى
ه- عتبات الانوار، مير حامد حسينى لكنهوى
و- شبهاى پيشاور، سلطان الواعظين شيرازى