اي خداي خالق بي نقص وعيب اي كه در ذاتت نباشد شك و ريب
اي كه انعام تو باشد بي عدد از تو ميخواهم مرا بخشي مدد
از تو ميخواهم دهي قلم روان تا ذكر كنم ز صالح چند داستان
حضرت صالح(عليهالسلام) از پيامبران عظيمالشأني است، كه نام مباركش در كلام الله مجيد نه بار آمده،[1] و از حيث زمان بعد از نوح و قبل از ابراهيم(عليهماالسلام) بوده است. آن حضرت دو هزار و نهصد و هفتاد و سه سال بعد از هبوط آدم(عليهالسلام) به دنيا آمد، وي بر قوم ثمود[2] مبعوث گرديد.
قطب راوندي گفته است: او از نوادههاي سام بن نوح است بدين ترتيب: صالح بن ثمود بن عاثر بن ارم بن سام بن نوح.[3]
حضرت صالح(عليهالسلام) در شانزده سالگي به پيامبري مبعوث گشت و تا سن صد و بيست سالگي در ميان قومش به ارشاد آنها پرداخت. ولي جز ا ندكي به او ايمان نياوردند.[4]
آن حضرت دويست و هشتاد سال عمر كرد و قبرش در نجف اشرف،[5] يا بين حجرالاسود و مقام ابراهيم (عليهالسلام) در كنار كعبه قرار دارد.[6]
رسالت صالح(عليهالسلام) در ميان قوم ثمود
خداوند بنده خالص خود به نام صالح(عليهالسلام) را كه از خاندان خود آنها بود، به عنوان پيامبر خدا به سوي آنها فرستاده تا راه، از چاه، به آنها نشان دهد و آنها را از زنجيرهاي ذلت، گمراهي، بت پرستي، تبعيضات، قبيلهگرايي و تباهيهاي ديگر برهاند، حضرت صالح(عليهالسلام) در دعوت و راهنمايي مردم، از راههاي گوناگون وارد شده و به نصيحت آنها پرداخت.
اين پيامبر به آنها ميگفت: اي قوم! خداي يگانه را بپرستيد و كسي را شريك او قرار ندهيد، هم اوست كه شما را از خاك آفريد و به آباداني آن واداشت و اسباب عمران و آبادي را برايتان فراهم ساخت... .[7]
اما قوم ثمود پذيراي دعوت وي براي پرستش خدا و يگانگي او نشدند و سر به استان بتاني ميساييدند، كه بالغ بر هفتاد نوع بود.[8] يكي از عادات ثموديان زياده روي در لذات مادي، چون خوردن و آشاميدن و بناي ساختمانهاي مجلل بود.
پيامبرشان حضرت صالح(عليهالسلام) آنها را بر اين كارشان نكوهش كرد و فرمود: آيا شما تصور ميكنيد خداوند شما را در لذتهايي كه از اين نعمتها ميبريد، به حال خود رها ساخته و خويشتن را از عذاب الهي مصون ميدانيد؟ چرا هرگونه كه خود ميخواهيد از باغ و بستانها و چشمهساران و كشتزارها و خرماي شيرين و تازه، بهره ميبريد و از كوه براي خود خانههايي ميتراشيد كه در آن آسوده خاطر زندگي كرده و از آنها لذت ببريد، ولي خدا بر اين نعمتهاي فراوان سپاس نميگوييد؟ از خدا بترسيد و رهنمودهايم را گردن نهيد واز اسراف كنندگان اطاعت نكنيد...[9] و ياد آوريد آن گاه كه خداوند شما را پس از قوم عاد جانشين قرار داد و در زمين جايگزينتان ساخت... .[10]
قوم ثمود، پند و اندرز حضرت صالح(عليهالسلام) را نپذيرفتند، بلكه او را به هذيان گويي متهم ساختند و گفتند: جادو بر عقل و خردش مستولي شده و به او چنان وانمود كرد كه فرستاده خداست، آنان از حضرت خواستند معجزهاي بياورد تا دليل بر حقانيت پيامبري او از نزد خدا باشد.
از ا ين رو خداوند ماده شتري را به صورت غير عادي آفريد، برايشان فرستاد و به آنها دستور داد تا به آن شتر آسبي نرسانند. نه آزار و اذيت شود و نه آن را رم دهند و نه وسيله سواري قرار گيرد و نه ذبح شود، خداوند آب آشاميدن آن را، در روز معين قرار داد و استفاده مردم را از آب، در روز ديگر مقرر فرمود و در صورت آسيب رساندن به آن شتر،آنها را به عذاب الهي تهديد كرد و سلامت آنان را در گرو سلامت آن شتر قرار داد. [11]
معجزه حضرت صالح(عليهالسلام)
صالح(عليهالسلام) كه در شانزده سالگي به پيامبري رسيده بود و تا صد و بيست سالگي در ميان قومش به ارشاد آنها پرداخت.