آیا براستی ستاره پرستان در قرآن, همردیف یهود و نصاری هستند؟

پرسش:

چرا خداوند در آيه 62 سوره بقره صائبان (ستاره پرستان )را همراه با يهود و نصاري که به خدا ايمان دارند ؛هم رديف قرار داده  و فرموده : اگر عمل صالح انجام دهند و به خدا ايمان داشته باشند ، نبايد بيمي از آخرت داشته باشند . مگر ستاره پرستان ستارگان را نمي پرستيدند ؟

پاسخ:

با سلام و ادب

منشأ اين اشکال اين است که شما صائبان را مساوي با ستاره پرستان قرار داده ايد در حالي که صائبان اعم از  ستاره پرستان هستند؛ يعني ستاره پرستان يکي از فرقه هاي صائبان هستند.
1- واژه صبأ در اصل يک کلمه سرياني است که وارد لغت عربي شده، اين واژه از لحاظ لغوي به معناي خروج و انتقال است.گفته اند: اطلاق اين واژه به سبب خروج آنان از دين حق به دين ديگر بوده است.
2- درباره منشأ و زمان اين مذهب تاريخ دقيقي دردست نيست چون منابعي که در دسترس ما است، درباره زمان تاسيس آن اختلاف دارند اما مسلم است اين مذهب قبل از يهود و نصاري بوده و در تاسيس يا تکميل دين خود از رهنمودهاي حضرت ابراهيم بهره جسته است.
3- اين مذهب هم مثل بسياري از مذاهبي که مي شناسيم داراي فرقه هاي متعددي بوده که برخي از ابتدا موحد بوده اند و برخي از آنها هم از توحيد منحرف شده و گرفتار شرک شده اند مانند مسيحيت که قائل به تثليث شدند.
4- ماهيت شرکِ فرقه هاي مشرکِ مذهب صابئين، اين بوده که گرچه خدا را با صفاتي همچون علم و قدرت و حکمت قبول داشتند اما اين اعتقاد را داشتند که تدبير امور عالم به ستاره ها واگذار شده است.نيز قائل بودند که ستارگان مستقل از خدا مي توانند حاجت ما را بر آورده کنند. از اين رو به آنها متوسل مي شدند و به نيت آنها قرباني مي­کردند.
بنابراين آن دسته از صائبيني که ستاره­پرست بودند اعتقاد به خدا داشتند اما توحيدشان ناقص بود و توحيد ربوبي را نداشتند.
 توحيد ربوبي اين است که انسان اعتقاد داشته باشد احدي غير از خدا مستقلاً تدبير عالم را بر عهده ندارد و هيچ کس به طور مستقل و جدا از خدا نمي تواند امور عالم را تدبير کند.(1)

1. التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏6، ص171.