متفاوت بودن نحوه ولادت ائمه با آیه «انا بشر مثلکم» چگونه قابل جمع است؟

پرسش:

با توجه به اینکه در تعالیم دینی شیعه گفته می شود که پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت انسان هایی شبیه مردم عادی هستند و با توجه به آیه «انا بشر مثلکم...» و از طرفی متفاوت بودن تولد این ذوات مقدسه با سایر مردم و پاک بودن این بزرگواران از تمام آلودگی های جسمی و روحی، این دو مسئله چگونه قابل جمع است؟

پاسخ: 

با عرض  سلام و آرزوي موفقيت براي شما دوست گرامي   
 پیامبر و معصومان ، در خصوصيات انساني همانند مردمان عادی هستند ،‌نياز به غذا دارند ، نيازمند خواب هستند ، ازدواج مي كنند و...اما ايشان از نظر روحي نسبت به بقيه مردم در درجه بالا تري قرار دارند . ايشان  با آگاهی و معرفت از گناه و آثار آن و ارتقا بخشيدن  درجه ایمان شان ، به مقام عصمت دست یافته اند و به همین خاطر لیاقت دریافت وحی و علم خاص الهی را یافته اند . به همین خاطر در آیه ای که اشاره نمودید ، در ادامه آیه می آید : انا بشر مثلکم یوحی الی  .بنابراین اگر چه آنها انسان های عادی هستند ، اما به مقامی دست یافته اند که بر ایشان وحی می شود ، یا لایق دریافت علم خاص الهی می شوند (علم لدنی) .
البته به اين نكته نيزتوجه داشته باشيد كه  همان گونه كه من و شما بايد تلاش كنيم تا نزد خدا مقرّب شويم، ائمه نيز بايد با هواها و خواهش هاى نفسانى خود مبارزه كنند و دستورهاى خدا را انجام بدهند، بلكه وظايف و كارها و مسئوليت هاي آنان به جهت وظيفه سنگيني كه دارند، سخت تر وطاقت فرسا تراز بقيه مردم است. چنين نيست كه كسي به مقام عصمت رسيده و خيالش آسوده باشد ، بلكه با آزمون هاي سخت تر و سنگين تري روبرو هستند و با مصائب و مشكلاتي روبرو هستند كه انسانه هاي عادي ندارند و در انجام عبادات هيچ كس به مقام آنان نمي رسد. و همين چيز ها است كه عصمت آنان را تضميين مي كند و بر علم و ايمان شان مي افزايد.

اما این که گفتید ، چگونه تولد این ذوات وپاک بودن جسمی و روحی آنها از ابتدا قابل توجیه است،
در پاسخ می گوییم :
اولا برای دریافت وحی و آن علوم خاص و هدایت انسان ها ، باید لیاقت و شایستگی از همان ابتدا وجود داشته باشد .اصولاً بايستى انسانى كه به مقام رسالت و امامت مى‏رسد، شايستگى و آمادگى درونى را از جهت طهارت و پاكى داشته باشد، تا بتواند قلب او جايگاه وحى يا ميثاق امامت قرار گيرد. اگر كسى این شایستگی را نداشته باشد ، چگونه مى‏تواند مقام رفيع وحى الهى و امامت و ميثاق خداوند را دريافت نمايد؟!
با اين بيان روشن مى‏شود كه پيامبرو امام بايد  قبل از رسيدن به اين مقام، آمادگى لازم را از هر جهت داشته باشند ، تا بتوانند عهده دار عهد و پيمان الهى شوند، كه يك جهت آمادگى، عصمت و طهارت درونى است.
ثانیا :  آن چه كه در فضائل و مناقب ائمه(ع) آمده ، وسايل و زمينه هاي لازم براى امامت و پيشوايى آنان بوده است. آنان اگر بخواهند، پيشواى مردم باشند، بايد داراى فضائل و كمالاتى باشند تا محبّت آنان در دل مردم قرار بگيرد و مردم رغبت بیشتری برای برخورداری از هدایت داشته باشند .در عین حال ما می دانیم که خداوند عالم مطلق است و از آینده تمام انسان ها و از جمله انسان های برگزیده آگاهی کامل دارد و می داند که آنها در سایه علم و تقوی و ایمان و با اختیار و انتخاب خود به مقام عصمت و پاکی دست می یابند ؛ بنابراین خداوند می تواند از ابتدا آنها را از هر گونه پلیدی پیراسته نماید و این مسئله موجب جبر آنان در پرهیز از گناه و رسیدن به مقام عصمت یا حتی تفاوت آنان با دیگران نیز نمی شود. بلكه  خدا با توجه به آينده اي كه در ايشان مي بيند يك نوع عنايت خاص خود را شامل ايشان مي كند .  
البته جهت آگاهی بیشترمي توانيد  به کتاب راه و راهنماشناسى،استاد مصباح يزدى مراجعه فرمایید.

1 - بقره(2) آيه 124.

2 - تفسير الميزان،، ذيل آيه.

3 - تفسير نمونه، ج‏1، ص 442.