پرسش:
در آيه 67 سوره مائده خداوند مى فرمايد: (يااَيُّهَا الرَّسولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَيكَ مِن رَبِّكَ واِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَهُ واللّهُ يَعصِمُكَ مِنَ النّاسِ)؛ اى پيامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، به مردم برسان؛ و اگر نكنى، رسالت او را انجام نداده اى؛ خداوند تو را از (آسيب) مردم، نگاه مى دارد.) از ذيل آيه چنين برمى آيد كه رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) از چيزى مى ترسيدند. لطفاً در اين باره توضيح دهيد.
پاسخ:
با سلام و عرض ادب و احترام
به طور قطع، رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) نگران جان خود نبود؛ زيرا او خود اين آيه را آورد كه (اَلَّذينَ يُبَلِّغونَ رِسالاتِ اللّهِ ويَخشَونَهُ ولا يَخشَونَ اَحَدًا اِلاّ اللّهَ)[1] يا فرمود: (... فَلا تَخافوهُم وخافونِ اِن كُنتُم مُؤمِنين)[2]پس موضوع، اهميت ابلاغ اين فرمان الهى است.
در اين آيه، پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم) فرمان مى يابد كه امر مهمى را ـ يعنى رهبرى اميرمؤمنان على(عليه السلام) را ـ به مردم ابلاغ كند. با توجّه به خويشاوندى پيامبر و امام على(عليه السلام)، احتمال زيادى وجود داشت كه افراد سست ايمان، اين اقدام رسول خدا(صلى الله عليه وآله وسلم) را نوعى قبيله گرايى و سوء استفاده بپندارند و در نتيجه، در ديگر گفته هاى حضرت نيز كه از جانب خدا ابلاغ كرده، ترديد كنند و حاصل سال ها تلاش او در تبليغ دين، بر باد رود. ترس و نگرانى پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)، به عنوان يك رهبر دلسوز كه نمى خواهد مردمش از مسير هدايت خارج شوند، كاملا طبيعى و بود و حضور منافقان توطئه گر در جامعه اسلامى نيز اين نگرانى را بيش تر مى كرد. خدا در آيه مورد بحث، به پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم)اطمينان مى دهد كه ما تو (و رسالت تو) را از خطرات احتمالى حفظ خواهيم كرد و تو در ابلاغ اين پيام مهم، با مشكلى رو به رو نخواهى شد.[3]
[1]. احزاب/39 .
[2]. آل عمران/175 .
[3]. ر.ك: الميزان، علاّمه طباطبايى، ج 6، ص 42 ـ 47، مؤسسه اسماعيليان، قم ؛ تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازى و ديگران، ج 5، ص 3 ـ 23، دارالكتب الاسلاميه، تهران.