شیوه حکومتی امام زمان (علیه السلام)چگونه است؟

پرسش:

شيوه حکومتي امام زمان (عليه السلام) در زمان ظهور چگونه می باشد؟

پاسخ:

با سلام و ادب

دوران پس از ظهور حضرت مهدي (عج) بدون شک، والاترين و شکوفاترين و ارج مندترين، فصل تاريخ انسانيت است. آن دوران، دوراني است که وعده هاي خداوند درباره ي خلافت مؤمنان و امامت مستضعفان و وارثت صالحان، عملي مي گردد و جهان با قدرت الهي آخرين پرچمدار عدالت و توحيد، صحنه ي شکوه مندترين جلوه هاي عبادت پروردگار مي شود. در احاديث مختلف، گوشه هايي از عظمت آن دوران به تصوير کشيده شده است. ما، با استفاده از اين احاديث، برخي از کارهايي را که امام زمان (عج) براي ايجاد جامعه اي متکامل و ايده ال، انجام مي دهند، اشاره مي کنيم:

1 - حاکميت اسلام در سراسر هستي

بعد از ظهور امام زمان(عليه السلام) عدّه اي عليه آن حضرت وارد جنگ مي شوند و سعي خواهند کرد تا از تشکيل حکومت عدل الهي بر روي زمين ـ که وعده ي آن، از سوي انبيا و امامان(عليهم السلام) داده شده است ـ جلوگيري کنند. امام(عليه السلام) ابتدا، آنان را به راه حق دعوت خواهد کرد و اگر قبول نکردند، با آنان وارد کارزار مي شود و هرگونه فساد و کژي را نابود خواهد کرد.

امام باقر(عليه السلام) در تفسير آيه ي (وَ قاتِلُوهُمْ حَتّي لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَ يکُونَ الدِّينُ کُلُّهُ لِلّهِ); مي فرمايد: تأويل اين آيه، هنوز نيامده است... پس زماني که تأويل آن فرا رسد، مشرکان کشته مي شوند، مگر موحّد شوند و شرکي باقي نماند.و در حديث ديگري مي فرمايد: با مشرکان جنگ مي کنند تا اين که موحّد شوند و شريکي براي خدا قرار ندهند. چنان (امنيتي حاصل) مي شود که پير زن کهنسال، از مشرق به مغرب مي رود، بدون آن که کسي جلوي او را بگيرد.
امام صادق(عليه السلام) مي فرمايد: إذا قام القائم لايبقي أرض إلّا نودي فيها شهاده أنْ لا إله إلّا الله و أنّ محمّداً رسول الله;(4) زماني که قائم(عليه السلام) قيام کند، هيچ سرزميني نمي ماند، مگر اين که نداي شهادتين (لا إله إلّا الله و محمّد رسول الله) در آن طنين اندازد.

2 - احياي قرآن و معارف قرآني

اميرالمؤمنين(عليه السلام) با اشاره به قيام حضرت مهدي (عج) مي فرمايد: کأنّي أنظر الي شيعتنا بمسجد الکوفه و قد ضربوا الفساطيط يعلّمون الناس القرآن کما اُنزل; گويا شيعيان ما اهل بيت(عليه السلام) را مي بينم که در مسجد کوفه گرد آمده اند و خيمه هايي برافراشته اند و در آن ها قرآن را آن چنان که نازل شده است، به مردم ياد مي دهند. بنابراين، محور حرکت نهضت جهاني امام مهدي، قرآن است و آن حضرت با تعليم قرآن، آن را سرمشق زندگي انسان ها قرار خواهند داد. حضرت علي(عليه السلام) در بيان احوال زمان ظهور امام مهدي (عج) مي فرمايد: (امام مهدي) هواي نفس را به هدايت و رستگاري برمي گرداند، زماني که مردم هدايت را به هواي نفس تبديل کرده باشند، و رأي را به قرآن برمي گرداند، زماني که مردم قرآن را به رأي و انديشه مبدل کرده باشند.

3 - گسترش عدالت و رفع ستم

مهم ترين شاخص قيام امام مهدي (عج) که تقريباً در اکثر روايات مربوط به آن حضرت ذکر شده است، ريشه کن ساختن ظلم و ستم و فراگير کردن عدل و قسط در سراسر گيتي است، به گونه اي که مي توان ادعا کرد که جمله ي «يملأ الأرضَ قسطاً وعدلا کما ملئت ظلماً و جوراً» که در اکثر احاديث ذکر شده، هم تواتر لفظي دارد و هم تواتر معنوي. پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلّم) مي فرمايد: قيامت بر پا نمي شود، مگر اين که مردي از اهل بيت من که اسمش شبيه اسم من است، حاکم شود و زمين را پر از عدل و قسط کند، همان گونه که پر از ظلم و جور شده بود.

4 - گرايش دوباره به اسلام حقيقي

بعد از وفات پيامبر اسلام(صلي الله عليه و آله و سلّم) و واقعه ي سقيفه بني ساعده، خلفا سعي کردند با منع نقل و تدوين احاديث پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلّم) از روشن شدن جايگاه اهل بيت(عليه السلام) ـ که به عنوان مفسران دين اسلام و ثقل اصغر نقش هدايت جامعه را داشتند ـ جلوگيري کنند و همين امر موجب شد تا انحرافات و گمراهي هايي که دامن گير ساير اديان شده بود، در ميان مسلمانان نيز شيوع يابد و برخي عناصر يهودي و مسيحي، با کمک دستگاه خلافت، اسلام را مطابق سليقه ي خود و مناسب با منافع حاکمان توجيه و تفسير کنند و موجب جدايي هر چه بيش تر مردم از اهل بيت(عليهم السلام) شوند. افرادي مانند تميم داري، وهب بن منبه، کعب الاحبار، ابوهريره، عروة بين زبير، عبدالله بن عمر، ... با تفسيرهايي که بيش تر با هواهاي نفساني و خواسته هاي حاکمان مطابقت داشت از همان آغاز، موجب بروز برخي انحرافات و بعدها ايجاد فرقه هاي کلامي در زمان هاي بعد و... شدند و مردم را از چشمه ي علم اهل بيت(عليه السلام) محروم ساختند. به همين دليل، آن گاه که امام زمان(عليه السلام) قيام مي کند، به پيراستن دين اسلام از انحرافات و پيرايه هايي خواهد پرداخت که از سوي منحرفان بر دين اسلام تحميل شده است و مردم را به اسلامي که پيامبر(صلي الله عليه و آله و سلّم) آن را ابلاغ کرده بود، دعوت خواهد کرد. امام صادق(عليه السلام) مي فرمايد: زماني که حضرت قائم(عليه السلام) قيام مي کند، مردم را مجدداً به اسلام فرا مي خواند و به امري هدايت مي کند که فراموش شد و جمهور از آن منحرف شده اند...

5 - فراوان شدن نعمت هاي دنيوي

يکي از مطالب مهم که در احاديث مربوط به امام زمان (عج) بر آن تأکيد شده است، وفور نعمت هاي مادّي در زمان حکومت امام مهدي(عليه السلام) است. پيامبر اکرم(صلي الله عليه و آله و سلّم)مي فرمايد: ... يظهر الله له کنوز الأرض و معادنها; خداوند، گنج هاي زمين و معادن آن را براي امام مهدي (عج) ظاهر خواهد کرد. از اميرالمؤمنين(عليه السلام) نقل شده که فرمود: ...هنگامي که قائم ما قيام کند، آسمان، باران خود را فرو خواهد ريخت و زمين، گياهان خود را خواهد رويانيد... به گونه اي که زن، ميان عراق و شام راه خواهد رفت و همه جا بر روي گياه پا خواهد گذاشت... .

6 - عمران و آبادي

امام زمان(عليه السلام) علاوه بر هدايت ديني، اجتماعي، سياسي، به امور دنيوي نيز رسيدگي مي کند و به عمران و آبادي شهرها و روستاها خواهد پرداخت. امام باقر(عليه السلام) مي فرمايد: فلا يبقي في الأرض خراب الّا عُمَّر; بر روي زمين، هيچ خرابي نخواهد بود، مگر اين که آباد خواهد شد. مفضّل از امام صادق(عليه السلام) نقل مي کند که آن حضرت فرمود: هنگامي که قائم آل محمد(عليهم السلام) قيام کند، در پشت کوفه، مسجدي بنا خواهد کرد که هزار در دارد و خانه هاي کوفه به نهر کربلا متصل خواهد شد. در حديث ديگري نقل شده که امام مهدي(عليه السلام)راه ها را وسيع مي کند، آب هاي ناودان ها و فاضلاب ها را که به راه هاي عمومي مي ريزد، قطع مي کند و چيزهايي را موجب راه بندان مي شوند، رفع مي کند. خلاصه، امور شهري را سامان خواهد داد.

7 - تکامل علمي و عقلي مردم

امام مهدي (عج) با نهضت خود، درهاي رحمت را باز مي کند و موجب تکامل علوم و صنايع خواهد شد و علوم، چنان رشد و گسترش خواهد يافت که همه شگفت زده خواهند شد. امام صادق(عليه السلام) مي فرمايد: علم، بيست و هفت حرف است. تمام آن چه انبيا آورده اند، دو حرف است و مردم، تا امروز، بيش از آن دو حرف نمي شناسند. هنگامي که قائم ما(عليه السلام)قيام کند، بيست و پنج حرف را مي آورد و بين مردم توسعه خواهد داد و به دو حرف قبلي اضافه خواهد کرد تا بيست و هفت حرف کامل شود.

اين حديث، نشانه ي سرعت و شتاب زدگي و گسترش و توسعه ي علوم در ميان مردم است که به دست امام مهدي (عج) صورت خواهد گرفت، به گونه اي که در مدّت حکومت آن حضرت، مردم، بيش از دَه برابر آن چه را از زمان خلقت تا زمان قيام آن حضرت از علم به دست آورده بودند، به دست خواهند آورد.

در روايت ديگري امام باقر(عليه السلام) مي فرمايد: هنگامي که قائم ما قيام کند، دست خود را بر روي سر بندگان خواهد گذاشت و بدين وسيله، عقل هاي آنان جمع مي شود و اخلاقشان کامل مي شود. از مجموع احاديث، استنباط مي شود که براي انسان، در دوره ي حکومت امام مهدي (عج) تمام ايده آل ها و آرزوهاي حقّي که دارد و ممکن است که بر آن ها دست بيازد، تحقّق خواهد يافت و از نظر علمي، اخلاقي، اقتصادي، امنيتي، ... به کمال مطلوب خود، خواهد رسيد.